Ik volg het uit de verte, het gemodder en zielzoeken van de PvdA. Laten ze het maar eens rustig uitzoeken. Ik keek ook niet naar de Wouter Tapes, omdat ik geen zin had in meewarigheid bij het zien van deze kroniek van een aangekondigde afgang. Het is dapper dat er nu een boek is verschenen, met de deprimerende titel Verloren slag, van Frans Becker en Rene Cuperus, maar of ik daar een mening over moet hebben, ik denk dat het vooral de PvdA zelf is die na moet denken.
Dat er PvdAers zijn die graag een beetje gemeen willen doen tegen de SP, vooruit, al vind ik wel dat ze het nu maar eens moeten kiezen wat de SP nu eigenlijk het liefste kwalijk willen nemen, conservatisme, populisme of maoisme. Er zijn nog steeds veel PvdAers waarmee ik het prima kan vinden. Waarmee ik ook graag samen wil werken. Ik las dat Adri Duyvenstein, bij het terugkijken naar de fouten die er zijn gemaakt zei dat de PvdA voor de verkiezingen openlijk had moeten kiezen voor samenwerking met links. Misschien dat dat heel wat mensen die nu SP hebben gestemd in de PvdA gelederen had gehouden. De SP was er voor. Bos was er tegen. Tja.
Ik zou het dus allemaal rustig hebben aangekeken, en echt zonder de club te benijden, als Cuperus het in een interview in de Volkskrant niet even te bont had gemaakt. Over de SP. Hij vindt de SP ‘ in zijn continuiteit toch problematisch´, want, daar kom ie weer, de SP heeft niet geloofwaardig afstand genomen van het maoisme. Hoe vaak je dan afstand moet nemen voordat het geloofwaardig is is niet zo duidelijk, want dat is toch echt gebeurd. Maar dat is een ouwe koe. Nu had Cuperis een nieuwe koe. Hier komt ie.
Er is in de SP een spreekwoordelijk gebrek aan intellectuele openheid en zelfkritische reflectie. SP-senator Anja Meulenbelt zei laatst: in de SP liever geen feminisme of een vrouwenafdeling, want dat werkt niet goed samen met de cultuur van de volkswijken.
Heb ik dat gezegd? Dat heb ik niet gezegd. Ik zei wel wat anders. Het was op een studiedag van Islam en Burgerschap, en ik hield een inleiding over de vraag over links en de verhouding met de Nederlandse moslims. Ik ga er van uit dat links, en ik sluit daar de SP niet bij uit, geen goed antwoord had toen na Fortuin, 11 september, en de moord op Van Gogh een stroom van wantrouwen richting de moslims ging. Ik vond dat we meer achter ze hadden moeten staan. En ik wilde een paar stellingen voorleggen om daar over te praten. Een paar suggesties hoe het kan zijn dat de linkse partijen zo onhandig waren, geen antwoord hadden, niet op tijd gereageerd hebben toen het ging om onze islamitische medeburgers. Met als effect, zoals ik dat zie, dat de moslimgemeenschappen in Nederland zich behoorlijk in de kou gezet gevoeld hebben. En zich als speelbal voelen van rechts zonder dat ze kunnen rekenen op links.
Dit waren mijn suggesties:
1. De koudwatervrees van een flink deel van links voor religie. Geloof wordt vaak als conservatief gezien, veel socialisten vergaten dat de moslims in Nederland tegelijk ook migranten zijn, en iedereen, inclusief de PvdA was verbaasd dat het overgrote deel van de moslims links stemde.
2. De gedachte, zeker in de SP, dat een goed links programma vanzelf goed is voor iedereen, en dat je je dus niet specifiek hoeft te richten op vrouwen, migranten enzovoorts. Binnen de SP is het traditie om de eenheid prioriteit te geven, en interne belangengroepen niet nodig te vinden. Dus geen aparte migrantengroep, en ook geen aparte vrouwengroep. Hoewel er wel een jongerenafdeling is, ROOD en ook een ouderenplatform.
Met dat vasthouden van de eenheid is duidelijk veel gewonnen, om daar nog even over uit te wijden. Dit is waarom andere partijen de SP vaak benijden, er wordt heel weinig energie verspild aan interne richtingenstrijd. Er wordt flink gedebatteerd, in de afdelingen en op de partijraad, en stapels amendementen ingediend, maar is het verkiezingsprogramma of beginselprogramma eenmaal aangenomen, dan is dat het. En dan gaat iedereen aan het werk en houdt de bezwaren maar in voorrraad voor de volgende ronde. Die methode blijkt te werken, maar roept ook (afgunstige) oordelen op, alsof er in de SP niet zou worden gedebatteerd.
Ik zie ook wel bezwaren aan een al te strak vasthouden aan het uitgangspunt van geen aparte belangengroepen. Het was duidelijk dat er een aantal punten over vrouwen in het verkiezingsprogramma zouden zijn vergeten, wanneer daar niet een clubje werk van had gemaakt. En wat migranten betreft geldt voor hen net zo goed als voor andere mensen, dat het helpt dat de partij naar hen toekomt in plaats van te wachten of zij zelf op het idee komen om zich te melden. Dat ze zich willen herkennen in een partij. Dat het helpt als er een stuurgroep, werkgroep, platform, hoe je het ook noemen wilt, met voldoende migranten er in die weten waar ze het over hebben aan het werk gaat om dat een beetje systematischer aan te pakken. Een aantal afdelingen, Rotterdam, gaat al veel langer zelf op migranten af, met positief effect, daar is een veel groter aantal actieve leden afkomstig uit de verschillende culturele achtergronden. Ik ben er dus voor, een vrouwengroep, om te controleren of er in het programma geen zaken over het hoofd worden gezien, en niet, zoals oude SPers wel eens angstig denken, om als ‘splijtzwam’ te dienen binnen de gelederen, zoals vroeger veel is gebeurd. En ik ben er voor om systematisch, met de migranten die al binnen de SP actief zijn, na te gaan of ons beleid en ons programma voldoen aan de verwachtingen van de migranten waarvan wij in principe vinden dat ze bij ons horen. Dus ook progressieve, linkse moslims. (Ja, die zijn er.)
3. En het laatste punt dat ik noemde, wat maakt dat links te weinig heeft gedaan om voor moslim/migranten op te komen, is een oude loyaliteit met de autochtonen in de oude wijken. Dat zijn de mensen die het eerst geconfronteerd zijn met de komst van grote groepen migranten en de veranderingen die dat in de stad met zich meebracht. En dat zijn vaak mensen die zich door de politiek niet gehoord voelen. En het is een feit: het is van de linkse partijen met name de SP die daar de meeste banden en wortels mee heeft.
Nu is het wat mij betreft de kunst om zowel voor autochtonen als voor allochtonen op te komen, ook als dat niet altijd gemakkelijk is. Het is belangrijk om duidelijk vast te houden aan de gedachte dat allochtonen ook problemen hebben, en niet alleen probleem zijn. Ik vind dus dat een linkse partij beide dingen moet doen, op blijven komen voor de autochtonen, en op komen voor de migranten. En vooral blijven zoeken naar de doelen die de beide groepen verbindt. En mijn vraag was of dat voldoende was gebeurd.
Nou, deze drie punten, drie stellingen die zouden kunnen verklaren waarom links te weinig van zich heeft laten horen in de ‘islamcrisis’ wilde ik graag ter discussie stellen. Dat werd niks, die dag. De samenstelling van de werkgroep was zo divers dat we weer opnieuw konden beginnen met een paar mensen die hun ongenoegen over Marokkanen en over de boerka moesten spuien, er zaten ook VVDers bij, wat voor deze discussie ook niet hielp. En Cuperus zat er bij en ik kan me niet herinneren dat hij een zinnige bijdrage had. Wel blijkt dat hij wat ik gezegd heb op eigen manier in zijn brein heeft opgeslagen, en wat ik gezegd heb door elkaar heen heeft geknoeid, waarna het er nu uitkomt in een merkwaardige formulering zoals ik het in ieder geval niet heb gezegd. En bovendien draait hij de zaak maar even helemaal om door te beweren dat mijn uitspraak, die ik dus niet gemaakt heb, een voorbeeld is van een ‘spreekwoordelijk gebrek aan intellectuele openheid en zelfkritische reflectie’.
Wat deed ik nou, Cuperus? Ik deed aan kritische zelfreflectie. Ik deed aan intellectuele openheid. Ik stelde dat links het niet goed genoeg had gedaan, en ik sloot daar de SP dus niet bij uit, integendeel. Ik vond dat als je kritische vragen stelt ten aanzien van links, je zelf het goede voorbeeld moet geven. En dat deed ik dus. Met een paar veronderstellingen waar ik het graag over wilde hebben. En dat zou een voorbeeld moeten zijn van het ‘spreekwoordelijke gebrek aan zelfreflectie’?
Ga fietsen, Cuperus, en jok niet meer. Hier help je de PvdA echt geen centimeter mee vooruit.
Dacht je echt dat je de PvdA kon redden door je op deze manier af te zetten tegen de SP en daar nog bij te jokken ook, Cuperus?
Als oprechte PvdA’er zie ik al sinds de verkiezingen maar één ding, Anja. De heer Cuperus is eerst en vooral zichzelf aan het redden.
Ik ben er heel simpel in. Ja, natuurlijk moet je als partij goed naar jezelf kijken, als je van het kiezersvolk zo op je donder hebt gekregen, terwijl je kort daarvoor bij datzelfde kiezersvolk niet stuk kon. Dat zegt trouwens, vind ik, in de eerste plaats iets over het stemgedrag van Nederlanders. Ik mag dat hier niet meer grillig noemen, maar dat is het natuurlijk wel.
Maar dat kijken naar je partij moet zich beperken tot de gehanteerde strategie en de gemaakte keuzen en niet, wat nu gebeurt, opnieuw over de grondslagen gaan. Met die grondslagen is namelijk niets mis, vind ik als PvdA’er. Ze liggen ook niet werelden verwijderd van de grondslagen van de SP. Je weet dat ik voor linkse samenwerking was en de gevolgde strategie en keuze van mijn partij enorm betreur. En heel erg geïrriteerd ben over dat contraproductieve gehakketak sindsdien over en weer. Er gebeuren intussen dingen waartegen we hoognodig gezamenlijk moeten optrekken, we kunnen ons dit gedoe geen van allen permitteren.
Cuperus (en anderen) gedragen zich als een autoverkoper die – als zijn verkoopcijfers vies tegenvallen – tegen de mopperende aandeelhouders zegt: misschien is het ook helemaal niet zo’n goed merk dat we verkopen. En om zijn woorden kracht bij te zetten roept hij en passant tegen de SP dat die Lelijke Eend van jullie natuurlijk eigenlijk ook maar een omgebouwd Chinees obscuur merk is. Waarop de SP onmiddellijk hapt en af begint te geven op het PvdA-autootje. De media lusten er wel pap van en gaan flink zitten roeren. De falende autoverkoper Cuperus (laat’ie gauw een andere showroom zoeken) krijgt alle ruimte, het PvdA-merk ligt onder vuur.
Terwijl PvdA en SP allebei mooi rood zijn, zuinig in gebruik, stabiele wegligging en een betaalbaar karretje voor de middenstand. Ik weet wel wat dingetjes die bij mijn PvdA-autotootje zoveel beter zouden kunnen, daar niet van. Jij vast ook wel bij jouw wagentje.
Van de Wouter-tapes heb ik onverwacht een heel goed humeur gekregen. Wat ik zag, stelde me echt gerust. Een partijleider godzijdank teruggebracht tot normale proporties, niet te beroerd om te laten zien dat hij het af en toe ook niet weet, dat hij er niet komt als hij zichzelf als maat van alle dingen blijft nemen. Ik had het nooit zo op Wouter Bos, maar met deze Bos kan ik uit de voeten. Dat voelt goed. Daarnaast bewonder ik zijn persoonlijke lef om dit toch allemaal uit te laten zenden, ookal laat hij zich als Wouter Bos en als partijleider geweldig in de kaart kijken.
En ik vond het ook een opluchting dat die documentaire eens ondubbelzinnig toont dat een verkiezingscampagne (èlke campagne, Anja, het is geen exclusief PvdA-probleem) een krankjorem prijzencircus is geworden waarin de ene spindoctor het nog beter weet dan de andere marketingsalesman. Het was goed om dat eens zo indringend te laten zien. Van de mensen die dat parcours foutloos moeten afleggen wordt het onmogelijke geëist. Maar ja, als het winst oplevert heb je het waspoeder goed verkocht en was het dus een uitstekende campagne. En als je verliest heb je je waspoeder niet goed verkocht en was het dus een slechte campagne.
Maar het zegt weinig over de kwaliteit van het waspoeder.
Intussen heeft jouw terechte boosheid om autoverkoper Cuperus toch maar weer mooi een helder stukje van jou opgeleverd waarin ik me geheel kan vinden. Ik rij mijn hele leven al PvdA, ik wil niets anders, maar die van jou zit ook lekker. Daarom rij ik af en toe graag een eindje met je mee. Meestal zijn we toch naar hetzelfde op weg, toch? Zal ik de volgende keer weer rijden?
Zal ik toch maar eens naar de Wouter tapes kijken, Clara. Ik kon niet zo tegen de meewarigheid van anderen en had geen zin om er aan mee te doen.
Nee, van die autootjes, daar ben ik het mee eens, hoor. Nu kwamen Femke Halsema en Mariko Peters terug van Palestina, en ik hoor dat ze het heel goed gedaan hebben, denk ik vooral daar ben ik blij om. Net als destijds met de ‘Rotterdam wet’, was Margriet in de Eerste Kamer echt een kei. En die is van jouw partij. Ik vind het wel bemoedigend, als ik mensen uit andere partijen oprecht kan bewonderen of respecteren om wat ze neer zetten. En soms denk ik, had ons ook niet misstaan.
Het voelt dus wel als op dezelfde weg.
Dag Clara,
Ik waardeer en respecteer je om de meningen die je op deze weblog schrijft. Maar wat ik niet zo goed begrijp, en wat ik helaas bij meer PvdA-stemmers hoor, is dat ook jij het (mijn woorden) “dapper” vindt dat Bos zich in de Wouter Tapes zo “kwetsbaar opstelt”. Vergeef me dat ik daarin niet geloof als het om een “professional” gaat – en dat is Bos. Kijk nog eens goed naar die “Tapes”. Vooral naar dat moment dat Bos op de verkiezingsavond van 22 november tegen Sharon Dijksma zegt dat Paul Depla (opsteller partijprogramma en PvdA-wethouder in Nijmegen: ‘Havana aan de Waal’!) gebeld moet worden om een samenwerking met SP en GroenLinks te bewerkstellingen. “Misschien moeten we kijken wat we met Jan en Femke kunnen bereiken,” zegt Bos letterlijk. Even later horen we Depla zeggen collega Hans van Hooft (SP-wethouder Nijmegen) te zullen bellen. Want prima en betrouwbare vent, die ongetwijfeld de communicatie met Marijnissen (die Bos al jaren uit de weg is gegaan), wel vlot kan trekken. Helaas vertellen de “Tapes” niet hoe dat afloopt. Behalve natuurlijk dat Bos aan het einde van de docu zegt dat de SP voortijdig is afgehaakt tijdens de onderhandelingen met het CDA. En dat Bos eigenlijk wel blij is geen MP te zijn en nu zelfs nog MEER uit de onderhandelingen heeft gehaald… Enfin.
De afloop van de interventie van Depla stond in Vrij Nederland: Bos heeft zelfs niet meer geinformeerd of het gelukt was contact te leggen met Marijnissen…..
Wat wil je dat ik antwoord, Elma? Ik zeg toch zelf al maanden dat ik het zeer betreur dat die samenwerking er niet is gekomen? En ik ben binnen de PvdA de enige niet. Idem het Irak-onderzoek. Maar kennelijk is ons geluid intern nog niet sterk genoeg.
Ik heb die samenwerkingskwestie overigens in deze documentaire anders geïnterpreteerd dan jij. Er zal bij Bos mogelijk hebben meegespeeld dat hij als persoon ‘weinig heeft’ met de persoon Marijnissen. Die indruk wekt hij bij mij ook. Maar de PvdA heeft steeds vastgehouden aan de strategische keuze op eigen kracht de verkiezingen in te gaan. En dus van tevoren niet in te gaan op mogelijke allianties. En dat ook bij herhaling gezegd. Je kunt erover nakaarten of dat verstandig was, maar de keus op zich is verdedigbaar. Ik had dan ook liever gezien dat die lijn gewoon was vastgehouden, toen Bos onder druk werd gezet en dat rare kopje koffie ging drinken. Nu werd het onduidelijk en dat heeft de zaak bepaald geen goed gedaan.
Neemt niet weg dat ik het dapper blijf vinden, die documentaire, en dat ik nu met andere ogen naar Bos kijk. Vergeet niet dat partijleiders voor het grootste deel gewoon worden gemaakt. Door hun eigen leden. Zie de huidige commotie over die onhandige uitspraak van Marijnissen. Op zijn eigen weblog raken de Marijnissen-vereerders bijkans slaags met de mensen die hun SP-lidmaatschap meteen maar weer willen opzeggen. Honderden reacties, de ene complottheorie na de andere, allerlei krampachtige constructies om maar te verklaren waarom Marijnissen dit heeft gezegd. Zelfs het feit dat De Telegraaf eigenlijk een “foute krant” is, wordt bij herhaling erbijgesleept.
Samen te vatten als: een Leider mag niet falen.
Natuurlijk mag ook een leider falen. Wat een onzin.
Dat citaat van Cuperus was me ook erg opgevallen, Anja. Het kwam mij vreemd over; ik kon me niet voorstellen dat je dat zo gezegd had.
@ Clara (2):
De “Wouter-tapes” heb ik bekeken, evenals alle actualiteitenrubrieken op TV op 30 maart jl. Diverse malen heb ik geschreven dat ik het moedig van Wouter Bos vond, om dit aan te gaan. Maar inhoudelijk ben ik minder enthousiast dan jij. Ik kreeg een bevestiging van wat ik meerdere malen heb geschreven: Bos zet geen duidelijke visie neer.
En ook nu weer bleek dat hij helemaal niet zo geporteerd was voor samenwerking met SP en GL, om het vriendelijk te zeggen. Niet voor niets was een “oefenvraag” van het campagneteam: “Mijnheer Bos, waarom wil u niet samen met de SP regeren?” (Sic!).
En zoals ik al eerder heb vermeld: in de Parlementaire Nieuwsbrief werd in september vorig jaar Bos geciteerd. Hij zei dat hij de voorkeur gaf aan een kabinet met het CDA, het liefst zonder een derde partij…..(Is naderhand nooit ontkend of ingetrokken, voor zover mij bekend).
@ Anja (2):
Femke Halsema had gisteren in “Buitenhof” inderdaad een heel goed verhaal! Wat me trouwens erg opviel: alleen vrouwen voerden dit keer het woord (inclusief de interviewster). Dat zal dus niet zo vaak voorkomen…..
Beste Anja,
Ik ben niet zo thuis in die materie van Cuperes. Moet het eerst nog eens aandachtig lezen. Wel vind ik ook dat belangengroepen in een partij storend kunnen werken. Neem nu Delft Rood. Deze groepering gaat veels te veel zijn eigen weg, waardoor de afdeling buiten schot dreigt te geraken. Regelmatig probeer ik op afdelingsbijeenkomsten de miscommunicatie aan de orde te stellen. Dit verloopt allemaal erg moeizaam.
Terug bij jouw verhaal. De PvdA is op alle fronten bezig de SP onderuit te halen. Zo verdraait Tichelaar Jan Marijnissen zijn woorden over de dubbele nationaliteit en krijg ik echt het idee, dat er intern in de partijtop van de PvdA is afgesproken, de wind bij de SP uit de zeilen te nemen. Persoonlijk vind ik het jammer, dat de PvdA politici zo koort door de bocht gaan over de SP. Dit brengt een eventuele linkse samenwerking niet dichterbij.
mvgr,
Anja, je wilt toch niet ontkennen dat PvdA-bashing sedert lang bij de SP volkssport nummer één is? Met name in verkiezingstijd? Dat de druiven bij de SP nu zo zuur zijn zodra de PvdA eens even flink aan SP-bashing doet, is tamelijk hypocriet. De SP moet de gevolgen van de eigen stemmingmakerij tegen Wouter Bos gewoon incasseren. De prijs van de stemmenwinst.
PvdA en SP zijn vissers in dezelfde vijver die elkaar de gevangen vis misgunnen. Deze afgunst en wrok zijn er de oorzaak van dat de twee voorlopig niet gezellig samen uit vissen zullen gaan. Belang van de kiezer of niet.
Zo ben ik benieuwd of de SP volgende keer wel een lijstverbinding met de PvdA wil, als de SP in de peilingen boven de PvdA uitkomt – wat niet denkbeeldig is.
Ik ben niet voor PvdA-bashen, en wie dat wel probeert flikker ik er net zo goed van af als andere troep, Hannes.
Mijn reactie op Cuperus heeft daar niets mee van doen. Die citeert me verkeerd, en gebruikt me verkeerd en daar moest ik dus wat van zeggen.