Mohamed Ajouaou, hoofd islamitische geestelijke verzorging, dienst justitiële inrichtingen over de koran en afvalligheid:
Zelfs conservatieve islamgeleerden lezen in de Koran geen oproep tot het doden van afvalligen.
De kwestie van afvalligheid houdt de gemoederen in de islamitische wereld bezig. Volgens het gangbare beeld in het Westen is deze kwestie in de islam een uitgemaakte zaak: afvalligheid zou met de dood gestraft moeten worden. Toch ligt de zaak een stuk genuanceerder, blijkt uit de hedendaagse theologische onderbouwing.
Afvalligheid is het Arabische woord voor rida, letterlijk ‘afkeren’ of ’de rug toekeren’, het tegenovergestelde proces van bekering. In de Koran wordt er een paar keer naar verwezen, uitsluitend in werkwoordvorm (’hun die – de islam – de rug hebben toegekeerd’, ’wie van jullie zich van hun godsdienst afkeert’). Het zelfstandige naamwoord ’afvallige’ kent de Koran niet, in tegenstelling tot begrippen als kafir, vaak met ‘ongelovige’ vertaald, waar in de totale context van de Koran beter ’andersgelovige’ past.
Geen wonder dat in de Koran, hoe verwerpelijk hij afvalligheid ook beschouwt, geen enkele oproep tot sancties is te sporen. De enige sanctie is uitsluiting van het paradijs in het Hiernamaals. Met andere woorden: afvalligheid is een zaak tussen mens en God. In soera 5 stelt de Koran dat afvallen God niet raakt: ‘Als iemand van jullie zich van zijn godsdienst afkeert, dan zal God wel komen met mensen die Hij bemint en die Hem beminnen’ (5, 54).
In de hadith (uitspraken van de profeet), zijn er slechts twee gezaghebbende – lees: authentieke – uitspraken hierover gedocumenteerd. De eerste luidt: ’degene die zijn godsdienst verlaat, doodt hem’ (vertelling Ben Abas). De tweede vertelling is door Al Awzagi en is specifieker. Daarin stelt de profeet dat degene die ’zijn godsdienst én de gemeenschap verlaat’ met de dood gestraft moet worden.
Dat zijn dan ook de enige bronnen waarop de fuqaha, de in de wet gespecialiseerde geestelijken, hun omvangrijke uitwerking voor afvalligheid en de sancties erop baseren. Een zeer mager fundament om een hele jurisprudentie op te bouwen, stellen veel moslimtheologen. Een van deze theologen is de voormalige minister voor religieuze zaken van Marokko, dr. Alawi Lamdagri. In zijn boek ’De bebaarde regering’ (2006, in het Arabisch), stelt hij dat aan dit magere fundament geen legitimatie ontleend mag worden om afvalligheid met de dood- of andere sancties te straffen. Hij verwijt de religieuze juristen de profetische uitspraken al te letterlijk te nemen. Wat te doen bijvoorbeeld met mensen die de godsdienst wel de rug toekeren, maar de gemeenschap niet, of andersom?
Ook de beroemde Marokkaanse geestelijke Ahmed Al-Risouni, zelf van conservatieve huize, stelt dat de bovengenoemde profetische uitspraken in hun context gelezen en begrepen moeten worden. Het dagblad Attajdid , dat gelieerd is aan de islamitische partij Gerechtigheid en Ontwikkeling, plaatste op 8 augustus 2007 de visie van Al-Risouni met als titel: ’De doodstraf op afvalligheid is in strijd met het principe ’er is geen dwang in de religie’’. Al-Risouni stelt dat ten tijde van de profeet vaak geen verschil was tussen ’gelovige’ en ’burger’. Uitstappen uit het geloof betekende ook vaak overgang tot vijandelijke mogendheden (verraad) of gewoon burgerlijke ongehoorzaamheid. Dat laatste gebeurde in de tijd van de kalief Abou Bakr, toen hele stammen geen zakat (belasting, tweede zuil van de islam) wilden afdragen.
Boven dit alles, stellen zowel Alawi Lamdagri als Al-Risouni dat de richtlijn ‘Er is geen dwang in de religie’ oftewel godsdienstvrijheid bindend is. Zij en vele andere grote geestelijken in alle continenten roepen hun collega’s en de moslimgemeenschap op om – indien ze anders over afvalligheid denken – hun stellingname te herzien.
Deze oproep gaat ook op voor de islamitische gemeenschap in Nederland. Alhoewel naar mijn indruk een groot deel van de geestelijke en politieke leiders van de Nederlandse moslims het principe van godsdienstvrijheid voorstaan, moet deze houding veel krachtiger naar de gemeenschap toe uitgedragen worden. Bovendien moet binnen de huidige context voor een ieder die de dood voor afvalligen verkondigt, duidelijk zijn dat hij aanzet tot geweld. Dat geldt in het bijzonder voor de geestelijken,
Dit is geen vrijbrief voor afvalligen of anderen om moslims en hun religieuze symbolen uit te schelden. Denigrerende uitspraken over de profeet, de Koran of Allah zijn verwerpelijk en moslims hebben recht op weerwoord en protest. Echter, niet in de vorm van aanzetten tot of gebruik van geweld.
(Verscheen in Trouw)
Afgelopen zondag luisterde ik naar bnr radio. Er was een gesprek met de Arabist Jansen. Deze bleef maar de tekst in de Koran aanhalen waarin gezegd wordt dat je de ongelovigen moet doden waar je maar kan. Inderdaad wordt deze tekst helaas ook door sommige moslims ten onrechte (zie hier boven waarom ten onrechte) opgevat als aanmoediging om andersdenkenden te doden. Echter elke enigszins onderlegde moslim weet dat je deze tekst in de context moet lezen en wel dat het hier een tekst betreft over de strijd met de Mekkanen . De ongelovigen in de tekst waren de vijand op dat moment en niet willekeurig welke ongelovige dan ook. En dat waren dus ook de enige die gedood mochten worden.
Wat opviel was dat Jansen in het gesprek op een gegeven moment toen de bijbel ter sprake kwam heel goed wist dat veel teksten uit de bijbel ook alleen maar in hun context begrepen kunnen worden en dat christenen en joden dat ook doen. In zijn bespreking echter van de korantekst negeerde hij de context echter volledig en deed net of alle moslims dat ook zouden doen. Ik kan me niet voorstellen dat hij niet weet na al zijn jaren van studie en zijn verblijf in het middenoosten dat de meerderheid der moslims dergelijke teksten wel degelijk in de context lezen. Ik kan dan ook niet anders begrijpen dat het doel van deze arabist een andere is dan juiste informatie geven. Naar zijn achterliggend motief kan ik alleen maar naar gissen.
Dank voor het plaatsen van dit artiekel op je log Anja.Het is mij ook al opgevallen,dat ze na iedere Wilders commotie steeds Hans Jansen weer aanslepen voor zijn commentaren.Ik houd mijn hart vast voor zijn vertaling van de Koran als hij niet verder komt al de eeste 5 woorden van een vers die hem niet bevallen.
Dr. Yusuf Al-Qaradawi legt op zijn site uit waarom afvalligheid wel bestraft dient te worden:
http://www.islamonline.net/English/contemporary/2006/04/article01c.shtml
Naar wie wordt er meer geluisterd? Mohamed Ajouaou of Yusuf Al-Qaradawi?
Het interessante aan islamofoben zoals jij, Anneke, is dat jullie het zo vreselijk eens zijn met de meest extreme islamisten. Er is maar een interpretatie van de islam de ware, en dat is de meest extreme en gewelddadige. Dat een meerderheid aan moslims in Nederland er heel anders over denkt lijkt geheel aan jullie voorbij te gaan, en zo lijken de extreme islamisten en de islamofoben het reuze eens met elkaar. En het lijkt ook wel of jij dat wilt. Hoe gewelddadiger je de islam voor kunt stellen, hoe beter jou dat uitkomt. En je ook niet wilt weten dat Ajouaou veel meer de gevoelens van Nederlandse moslims vertegenwoordigt dan de extreme sites waar jij zo dol op bent. Alsof het er vooral om gaat dat jouw vijandbeeld maar intakt blijft.
Dit is de realiteit: ongeveer de helft van de moslim migranten doet weinig meer aan het geloof, en meerdere mensen, onder andere genoemd op dit weblog, komen er openlijk voor uit dat ze niet meer geloven. Zijn er al doden gevallen? Nee? Zou het dan niet voor de hand liggen dat de meeste Nederlandse moslims het niet met jou, niet met de islamisten en niet met meneer Al-Qaradawi eens zijn?
Wie zegt dat ik het eens ben met Dr. Yusuf Al-Qaradawi? Hij wordt echter wel als zeer gezaghebbend beschouwd. Dit zei bijvoorbeeld Ahmed Marcouch over hem:
Als ik dingen niet begrijp, raadpleeg ik de toelichtingen of mijn relaties die ik betrouwbaar en deskundig acht. Op dit gebied is bijvoorbeeld Youssoug Al Qaradawi een boegbeeld in de islamitische samenleving, een Korangeleerde en groot wetenschapper (…)
Ik zie geen andere reden waarom jij met extreme uitingen van de islam aan komt zetten dan dat het beeld is dat jij wilt verspreiden, Anneke.
Maar Dr. Yusuf Al-Qaradawi wordt dus niet als extreem beschouwd maar als gematigd. Waarom wordt hij als deskundig beschouwd door Ahmed Marcouch en vele anderen?
Ik ken Marcouch als een van de eersten die er duidelijk over is geweest dat ‘afvalligen’ die daar moeilijkheden mee krijgen ondersteund moeten worden. Als jij denkt dat Marcouch wat anders denkt moet je bij Marcouch zijn. En die ‘vele anderen’ ken ik ook al niet. Je bent iets aan het suggereren, Anneke, en het blijft maar hangen in het door jouw aangehangen vijandbeeld. Daar hebben we nu wel genoeg over gehoord, dus nu graag weer een ander deuntje.
@ Anneke: Youssouf Al Qaradawi is inderdaad een gezaghebbend geleerde. Maar dat wil niet zeggen dat iedere moslim het eens zal zijn met alles wat hij zegt en al helemaal niet dat dit ook in de praktijk gebracht zal worden.