In maart 1998 interviewde ik Ismail Haniyeh van Hamas, toen nog geen premier. Hij vertelde me toen wat ik daarna met enige variaties heel vaak heb horen verkondigen, ook door andere Hamasleiders. Ja, als islamitische organisatie hebben ze een visioen, dat Palestina weer een islamitisch land wordt, waar overigens ook joden kunnen wonen. Zoals voor de komst van de zionisten die het vreedzaam samenleven onmogelijk maakte. En waarom zou het niet zo kunnen, zei hij, joden hebben vaker in islamitische staten geleefd, en zelfs Golda Meir heeft moeten toegeven dat de joden het toen niet slecht hadden. Maar dat dat visioen ooit werkelijkheid wordt, gaf hij toe, kan nog vele generaties duren. Voor nu is het belangrijk dat Israël zich terugtrekt tot achter de grenzen van 1967, een eind maakt, dus, aan de bezetting van de Westoever, Oost-Jeruzalem en Gaza. En daarvoor is Hamas bereid om samen te werken met Fatah, en een langdurige wapenstilstand af te sluiten.

(Foto van Haniyeh, die ik maakte tijdens het interview)

Nee, zei hij ook, Hamas geeft het recht op gewapend verzet niet op, en waarom zouden we ook, hadden jullie in Nederland niet het recht je land te verdedigen tegen de Duitse bezetting, ook met wapens? Dat recht hebben wij ook. Maar als we met vrede onze rechten terugkrijgen, dan met vrede.

Ik schreef dat al in Het beroofde land (2000) en nog eens in Oorlog als er vrede dreigt (2010) – iedereen die de moeite neemt om de ontwikkelingen binnen Hamas te volgen weet dat er serieuze pogingen werden gedaan om tot een duurzame wapenstilstand te komen met Israël. Ook het Arabische vredesvoorstel is in dat licht te zien. En ook al doet Israël graag alsof Hamas niets liever wil dan dat Israël te vernietigen, de werkelijkheid is dat elke poging tot toenadering vanuit Hamas is beantwoord met nieuwe moorden op Hamasleiders. Zoals op die van Jabary (hier). Het is voor de kritische beschouwer al lang duidelijk dat Israël geen vrede wil als ze daar land voor terug moeten geven, en liever een Hamas hebben dat raketten afschiet, zodat ze kunnen blijven volhouden dat er ‘aan de andere kant geen partner is om mee te praten’. Al moeten die raketten natuurlijk niet tot in Tel Aviv geschoten kunnen worden.

Hamas vierde dezer dagen feest, Khaled Meshal was voor het eerst te gast in Gaza, duizenden gingen de straat op met de groene Hamasvlag. Intern in Gaza is er veel kritiek op Hamas, om de hardvochtige wijze waarop politieke tegenstanders uit de weg zijn geruimd of opgesloten, en ook om de nieuw ontstane rijke elite die onder de hoede van Hamas erg veel verdient aan de tunneleconomie. Maar met de laatste aanval op Gaza hebben ze weer behoorlijk aan populariteit gewonnen, onder andere omdat het Hamas is gelukt met het afschieten van grotere en verderrijkende raketten dan ooit Israël flink angst aan te jagen. “Laat ze voelen dat er ook in Tel Aviv geen veiligheid is als wij niet veilig zijn in Gaza”, is een nieuwe slogan. Op dit moment is het vooral de stroming binnen Hamas die voor gewapend verzet blijft, die wint, want de stroming die nog steeds hoopt op een vorm van onderhandelen en een wapenstilstand heeft niets voor elkaar gekregen. Het heeft ondanks de straffe hand van Jabari die streng optrad tegen de splintergroepen die ondanks het verbod van Hamas toch af en toe een raket afschoten, niet geholpen. En in de beleving van de bevolking hielpen de raketten van Hamas wel – de grondtroepen werden teruggetrokken, de aanval afgeblazen.

De Oslo-akkoorden van 1994 waarvan Hamas al meteen zei dat die geen vrijheid en geen Palestijnse staat op zouden leveren, hebben geen enkele verbetering voor de Palestijnen gebracht. Onder het rookgordijn van het zogenaamde ‘vredesproces’ werd de bouw van nederzettingen op de Westoever voortgezet, werd Oost-Jeruzalem steeds verder overgenomen door joodse kolonisten en afgesneden van het achterland, en werd de muur om Gaza die ertoe diende om er een grote openluchtgevangenis van te maken verder opgebouwd. Steeds meer politieke gevangenen worden gemaakt, en ook het vreedzame verzet op de Westoever wordt met enorm geweld bestreden. En dit, terwijl de westerse wereld dadenloos toekeek. Niets hebben de VS en de EU gedaan om dat tegen te houden. En dus overheerst bij de Hamas festiviteiten de oorlogstaal, de taal van gewapend verzet.

En dit zegt Amira Hass tegen de EU: als jullie niet willen dat de stem van het gewapend verzet sterker klinkt dan die van vreedzaam verzet, blijf dan niet aan de kant staan kijken.

Lees het artikel van Amira Hass:

Almost the last call
The festivities of the Hamas in Gaza last week sent a message of ‘We told you so.’

By Amira Hass | Dec.12, 2012
It is difficult to compete with the phallus that the Hamas movement displayed publicly during its celebrations in Gaza at the end of last week, especially when those dragged into the competition were nondescript functionaries in ties, the remnants of the fatigued Palestine Liberation Organization’s leadership. In this competition, European countries waver between the role of observer from the sidelines and that of the functionary’s prompter. The result is that, by treading water, they end up supporting Hamas and its messages.

The festivities of the Islamic Resistance Movement sent a message of “We told you so.” In 1994, Hamas officials warned those who applauded the Oslo Accords that Israel would not stand by its commitments if the method was negotiations. Israel would not make it possible to establish an independent Palestinians state, would not withdraw, would not dismantle settlements and would not free (important ) prisoners, and the world would stand idly by. Therefore, what was taken by force must be freed by force, and the liberated princedom of Gaza is proof of this.

This voice is stronger and more convincing than that of those Hamas members who propose other ways, to avoid the bloodshed and destruction that can be expected until an as-yet invisible victory. The strong voice promises blood, sweat, glory for the heroes, more blood and more tears until paradise is reached, or else the final victory, which is substantiated by Koranic verses (competing with our Torah’s substantiating verses ). It turns out that not only Israelis get an immediate satisfaction from the blend of missiles and holy writ.

A nation under a violent foreign government will always look for ways to free itself. Whether they are PLO or Hamas, what all Palestinians have in common is that they haven’t grown accustomed to the tyranny of Israeli rule, even if sometimes Israelis believe the contrary. Whether they are PLO or Hamas, all are convinced that no matter what path the Palestinians choose – negotiations, armed struggle or popular uprising – Israel will not change its ways; it will sustain its tyrannical domination.

The armed struggle that senior Hamas official Khaled Meshal called for provides immediate satisfaction on one hand and promises to the great-grandchildren on the other. Go try to prove that today’s promises won’t be fulfilled in another 80 years. At all events, in the current competition, Hamas’ popularity is surging.

Turning to the United Nations also offered a kind of immediate satisfaction: the large number of supporters. But its glow fades faster than the glow of phallic missile models. The European countries who voted in favor of the Palestinian bid, or abstained, explained that they wished to strengthen the status of Palestinian Authority President Mahmoud Abbas. By so doing, they made a grave mistake – because one prevalent Palestinian suspicion is that going to the UN was a survival tactic aimed at maintaining the status of the PLO leadership and the benefits that these leaders and their offspring enjoy.

If Europe does not want Hamas’ way to be proven right, it must go beyond Abbas’ status and show that unarmed struggle, too, can bear immediate and promising fruits. This struggle does exist, though it does not attract the masses, who are weary of their role as a modern Sisyphus.

This is almost a last call for Europe to take responsibility. It could impose triple taxes on Israeli imports because of products from the settlements. It could finance the building of schools, clinics and solar energy systems throughout Area C, the larger part of the West Bank, where Israel does not allow Palestinian development. For every building demolished, European states could lower the rank of another Israeli diplomat or recall another ambassador to his/her capital. Europe could decide that from now on, Israelis will have to apply for visas to enter its territory, and European leaders could stop meeting with Israeli government representatives as long as Israel is violating international law.

If all this sounds delusional, it’s a sign that it is easier to imagine still more rounds of bloodshed and destruction.