Je hoort het vaak zeggen: waarom hebben de Palestijnen geen Mandela? Cynisch kun je zeggen dat de Palestijnen geen Mandela hebben omdat Israël geen De Klerk heeft.
Arafat is de geschiedenis in gegaan als terrorist, omdat Rabin geen De Klerk was. Arafat deed een enorme concessie, hij was bereid om driekwart van het historische Palestina over te laten aan Israël als de Palestijnen de overgebleven 22% mochten hebben als hun land. En daarvoor was hij ook bereid om het gewapende verzet op te geven. Het was hem gelukt om het overgrote deel van zijn volk achter die concessie te krijgen. Dat dat geen geringe prestatie was weet ik van mijn voormalige man die zeven jaar in de gevangenis zat wegens zijn deelname in het Palestijnse verzet, en in de gevangenis te horen kreeg dat de leider besloten had zich te richten op verzoening in plaats van op strijd. Het koste hem een stevige crisis – waarvoor heb ik dan jarenlang in de gevangenis gezeten, was dat voor niets? – voordat ook hij de bocht kon nemen en er van overtuigd werd dat verzoening beter was dan strijd. Maar Arafat, en de Palestijnen, kwamen bedrogen uit. Arafat met zijn ouderwetse ideeën over gentleman’s agreements had verzuimd om een handtekening te vragen onder deze afspraak, en ook Rabin, die samen met hem de Nobelprijs voor vrede in ontvangst mocht nemen, noch Rabin’s Israëlische opvolgers, hebben Arafats handreiking ook maar een moment serieus genomen. Hij werd niet bedankt, hij werd afgeschaft. En Israël heeft geen moment geaarzeld om die overgebleven 22% van Palestina verder te koloniseren: ook onder Rabin ging de bouw van nederzettingen door. Nog meer dan een Mandela hadden de Palestijnen een De Klerk nodig gehad, dan lagen de zaken nu essentieel anders.
Maar ook de Palestijnen rouwen om Mandela, omdat hij ook voor hen een symbool is van strijd voor de onafhankelijkheid van zijn eigen volk en van mogelijke verzoening. Hij is er in geslaagd om zijn volk naar de vrede te leiden. En dus duiken de portretten van Mandela nu op in het Palestijnse protest. Ook als schreeuw om recht, gericht op het westen: waarom hebben jullie de strijd tegen de apartheid wel ondersteund e steunen jullie ons niet? Waarom is Mandela jullie held, waar blijft de solidariteit met de Palestijnen die net zo goed vechten voor hun vrijheid?
(Meer foto’s bij Trouw, hier)
Dit schrijft van Agt in een bericht van The Rights Forum:
Een der Groten is gisteravond heengegaan: Nelson Mandela. Dé morele leider van onze tijd. Wij allen dragen de plicht zijn nobele missie voort te zetten en zullen hem missen.
Wat velen niet weten, is dat Mandela grote betrokkenheid voelde bij het lot van de Palestijnen. Dat illustreert zijn historische uitspraak “we know too well that our freedom is incomplete without the freedom of the Palestinians”.
Mandela wordt nu vooral geroemd als de Grote Verzoener. Dat was hij ook, op het bovenmenselijke af. Maar Mandela kon pas verzoenen nadat recht was gedaan aan zijn volk, dat meer dan veertig jaar gebukt was gegaan onder het juk van de apartheid.
Tot het moment waarop recht werd gegaan aan zijn volk was Mandela onwrikbaar. Na zijn vrijlating in 1990, na 27 jaar gevangenschap, riep hij de wereld op de sancties tegen zijn eigen land te handhaven, tot de apartheid volledig zou worden afgeschaft. Volledig.
De wereld steunde Mandela in zijn principiële strijd voor recht en gelijkheid en legde Zuid-Afrika zware sancties op. Dat is het verschil met de Palestijnen: als het om de effectieve bescherming van hun rechten gaat, staan zij er alleen voor.
(Het complete bericht staat nu bij The Rights Forum op facebook, nog niet op de website)
We rouwen deze week om Mandela. Maar wie zijn boodschap serieus neemt, steunt nu de Palestijnen in hun strijd voor vrijheid.