Het was op 14 september, in de OBA, in Amsterdam. De eerste openbare presentatie van De Andere Academie, in de vorm van een Studium Generale, drie lezingen.
Ik vind het niet eenvoudig om uit de leggen waar De Andere Academie over gaat. Over transitie, over wat we moeten doen, wij mensen die ons druk maken over hoe het staat met de wereld, niet best dus, en daar niet passief bij willen blijven zitten. Daar zijn geen eenvoudige antwoorden op, geen simpele recepten. En daarom gaat de ploeg van De Andere Academie uit van het vermogen om ‘integer te improviseren’. Bedoeld voor leiders, beleidsmakers, managers en activisten.
Op die eerste bijeenkomst legde Cees Zwart, een van de iniatiatiefnemers, uit wat hij daarmee bedoelt. Dit is voor hem een feit: we leven in een tijdperk van vaerandering, of liever, we maken een verandering van tijdperk mee. Dat gaat gepaard met ontwrichting, met verwarring, met verlies van houvast. Voor veel mensen in een vorm van existentiele angst, en vaak met het aanwijzen van wat de schuld zou zijn van dat gevoel van diepe onzekerheid: het verlies van koopkracht? De toestroom van vluchtelingen?
We kunnen niet langer vanuit het verleden een simpele lijn leggen naar het heden en de toekomst. Leiderschap (heel breed opgevat, iedereen die het voortouw neemt, het gaat niet alleen om formeel leiderschap) staat voor de vraag hoe je je opstelt als je zelf ook niet weet hoe het moet, en geen idee hebt waar we heen gaan.
Wat nodig is, zegt Cees, is ene andere vorm van teamvorming. Met gezonde twijfel, twijfel die maakt dat we ons de vraag stellen: kan het ook anders? Twijfel die niet verandert in cynisme. Met een gezonde argwaan, om te grote naiviteit te voorkomen. Met gezonde angst, maar angst die niet uitmondt in machteloosheid en haat.
Integer improviseren is dus het leidmotief. Waarbij integer niet staat voor onkreukbaar, maar te begrijpen is als: naar eer en geweten.
Voor veel mensen zal dit nog rijkelijk vaag klinken. Mij helpt het dat ik de andere pionier van het initiatief erg goed ken: Jan Andreae, die nu een meditatie leidde. Ook stelde hij een eregast voor, die aanwezig was in de zaal. Walid, die ik zo goed ken als de zoon van mijn voormalige geliefde, die nu de ‘de woestijn heeft overgestoken’ – woorden van Jan, en Gaza achter zich laat, met pijn. Zoals zoveel vluchtelingen.
En las, uit het lied van Sting de woorden voor die speciaal voor Walid lijken te zijn bedoeld:
If blood will flow when flesh and steel are one
Drying in the colour of the evening sun
Tomorrow’s rain will wash the stains away
But something in our minds will always stay
Perhaps this final act was meant
To clinch a lifetime’s argument
That nothing comes from violence and nothing ever could
For all those born beneath an angry star
Lest we forget how fragile we are
Er was meer, waar ik het nu niet over heb. De avond werd ingeleid en gemodereerd door Ilco van der Linde. Er werd gedanst door Peter Rombouts, want kunst maakt een integraal deel uit van het initiatief. Als een manier van uiten waar woorden tekort schieten. Dineke Oldenhof, ook deel uitmakend van het team, legde uit waar de opleiding van de Andere Akademie over gaat.
Er zijn nog twee openbare lezingen, voor wie het interesseert. Op woensdag 12 oktober, om 19.00, spreken Sylvia Borren en Hedy d’Ancona over Onze aarde, en op 2 november spreken Marjan Sax en ik onder de titel De weg van de mens, over de miljoenen mensen die op de vlucht zijn, voor oorlog en armoede. En wat dat voor ons, westerlingen, betekent. Beide in de OBA, in Amsterdam (loopafstand van het Centraal Station)
Wie tickets wil hebben voor de lezingen, of zich interesseert voor De Andere Academie, ga naar de website. Hier.