Tussen geweld en geweldloosheid
door Amira Hass (vertaling Anja Meulenbelt)

De kleinzoon van Mahatma Ghandi bezoekt dit land deze week op uitnodiging van de Palestijnen die de volksopstand tegen de Israëlische bezetting een nieuwe impuls willen geven. Ghandi is uitgenodigd om de Palestijnen toe te spreken over geweldloos verzet. Maar het is een discussie die wij Israëli’s ook zouden moeten voeren. Als bezetters.

Het oorspronkelijke geweld, het geweld waarmee alles begon en dat nog steeds voortduurt, is het geweld van onze kant die met militaire macht heerst over een andere natie. Zou de Israëlische samenleving in staat zijn om werkelijk te luisteren naar de Palestijnse volksopstand, zouden we in staat zijn om een revolutionare omzwaai te maken en werkelijk afstand te nemen van de kolonialistische trekken van de staat Israël?

Zelfs nog zonder de tanks en helikopteraanvallen is de Israëlische aanwezigheid op de Westoever en in Gaza gewelddadig, en is dat al sinds 1967, toen de bezetting begon. Inclusief de jaren tussen 1994 en 2000 toen de meeste Israëli’s wensten te geloven dat we de gebieden hadden verlaten. Gewelddadig zijn de bevelen waarmee Palestijns land wordt onteigend voor ‘publieke doelen’, dat wil zeggen, alleen voor joden. Gewelddadig is de manier waarop Israël water distribueert – zoveel water als ze willen voor de nederzettingen die gevestigd zijn naast dorpen die niet eens aangesloten zijn op de waterleiding. Gewelddadig zijn de juristen van de bezetting die beslissen welk land toebehoort aan de staat, zodat Palestijnen verboden wordt er op te bouwen, en de ambtenaren die elke aanplant van olijvenbomen en wijnranken in de gaten houden. Gewelddadig is de officier van de Shin Beth, de geheime dienst, die vriendelijk tegen een Palestijn die een uitreisvisum nodig heeft zegt: “als je ons helpt helpen we jou.” (Dit is de manier waarop collaborateurs worden geronseld, a.m.) plus degenen die die persoon vervolgens opdrachten geeft. Gewelddadig zijn de stadsplanners die grenzen trekken om Palestijnse steden en ze omringen met nederzettingen en ‘veiligheidswegen’ die door de Palestijnen niet mogen worden gebruikt. Gewelddadig zijn de burocratische maatregelen die maken dat mensen uren en dagen in de rij moeten staan bij het bevolkingsregister of de sociale dienst voor een pas, een verblijfsvergunning of een geboortebewijs. Gewelddadig is het Israëlische verbod dat bepaalt dat mensen die op de Westoever of in Gaza zijn geboren niet meer terug mogen naar hun huis als ze in 1967 toevallig in het buitenland waren. Gewelddadig is de gedachte dat het door God beloofde land een vrijbrief is voor een regime dat discrimineert op grond van etniciteit.

De Palestijnen die proberen de geweldloze strijd te propageren binnen hun eigen samenleving horen tot de richting die gelooft in een ‘twee staten oplossing’, een Palestijnse staat naast een Israëlische staat. Het zijn de veteranen van de Fatah activisten, de leden van de Volkspartij en de vroegere communistische partij, die al voor een twee staats oplossing waren lang voor de PLO daar toe over ging. Hun opdracht is het de bevolking te overtuigen dat een geweldloze volksstrijd veel effectiever is dan gewapend verzet.

Ze vinden twee grote hindernissen op hun pad. De eerste is het Israëlische talent om al hun daden te excuseren als ‘veiligheidsmaatregel’ en ‘militaire noodzaak’, een redenatie die ondersteund wordt door de dagelijkse brainwashing dat de Palestijnen er alleen op uit zijn om ons te vernietigen en dat het huidige conflict niets te maken heeft met de bezetting.

Stel dat de Palestijnen besluiten, in het kader van een geweldloze volksactie, om 50.000 mensen naar ‘staats land’ in de buurt van hun dorpen te sturen en daar olijvenbomen te planten. Zou het Israëlische leger dan de dorpen en wegen afsluiten met het excuus dat er risico is dat gewapende mannen met de demonstranten meekomen en dat een gevaar oplevert voor de nabij gelegen mederzettingen? En laten we eens aannemen dat desondanks 20.000 Palestijnen bereid zijn het risico te nemen en het bevel van het leger negeren en toch gaan planten, kunnen we er dan zeker van zijn dat er geen leger commandant zijn soldaten het bevel geeft om te schieten – eerst met traangas, dan met kogels – op de duizenden mensen die alleen landbouwwerktuigen met zich meedragen?

En laten we aannemen dat er dan nog een paar honderd mensen met olijvenboom stekjes in hun handen bereid zijn om gewond te worden of zelfs gedood. Zou hun dood enige indruk maken in de Israëlische samenleving? En stel dat het leger zich beperkt tot het opnieuw vernietigen van de nieuwe aanplant, eens en nog eens. Zouden de Israëlische burgers dan begrijpen dat het een recht is van de Palestijnen om hun eigen land te bebouwen, ook als het niet langer hun privé bezit is?

En dan is er een tweede hindernis, nog groter dan de vorige. Honderdduizenden Israëli’s, misschien nog meer, hebben er belang bij dat de nederzettingen blijven waar ze zijn, zich steeds verder uitbreidend, met nieuwe snelwegen die zelfs de meest afgelegen nederzettingen als Kfar Sava en Beit Shemesh met Israël verbindt, compleet met Israëlische controle over alle waterbronnen op de Westoever.

Daar zijn de belangen van Israëli’s die door hun regering geen ander toekomstperspectief wordt geboden om hun levenstandaard te verbeteren dan door te verhuizen naar de nederzettingen in de gebieden (waar de kolonistenfamilies veel financiële voordelen krijgen zoals goedkope hypotheken, lage huren en gratis onderwijs, a.m.) Dan zijn er de belangen van de bouwmaatschappijen die de nederzettingen bouwen, de producenten van veiligheidsapparatuur en de bedrijven die mensen trainen voor de veiligheidsdiensten van de kolonisten, en iedereen die een directe of indirecte band heeft met de kolonisten zelf: familie, werknemers, werkgevers, Shin Bet officieren en hun gezinnen, de ambtenaren van het onderwijs en de gezondheidszorg.

Tientallen jaren lang is er een complex systeem van belangen gegroeid. Dit netwerk, gecombineerd met de bekende mantra over de existentiële bedreiging van de staat Israël door de Palestijnen – wat iets anders is dan de werkelijke, persoonlijke risico’s die soldaten en burgers lopen – heeft gemaakt dat de Israëli’s niets van het Palestijnse verzet tot zich door laten dringen. De groepen mensen die belangen hebben bij de bezetting zullen achter het leger staan, en achter elke maatregel die ze nemen om het verzet de kop in te drukken.

Het gewapende Palestijnse verzet is niet in staat geweest om de Israëlische nederzettingenpolitiek tegen te houden. Betekent dat dat niets in staat is om het geweld van de bezetting te stoppen?

(Uit Ha’aretz, 25 augustus 2004)