Gisteren een emotionerende bijeenkomst in het Nederlands Sociaal Forum, georganiseerd door Stop de hetze. Vier vrouwen in het panel, waarvan ik er een was. Fenna Ulichki, van de Marokkaanse Vrouwen Vereniging, Famile Arslan, advocate, en Miriyam Aouragh van de Internationale Socialisten. In de propvolle zaal ook Karima Belhaj en Ceylan Pektas-Weber. Hier zaten de vrouwen bij elkaar die al vele jaren opkomen voor de rechten van vrouwen en migranten, die de golf islamofobie aan hebben zien komen en aan den lijve hebben ervaren.
Het onderwerp was hoofddoeken, feminisme, racisme, Ayaan Hirsi Ali. Een controversieel onderwerp want als het over Hirsi Ali gaat splijt de goegemeente zich meteen als de Rode Zee, en dat zal er niet weinig toe hebben bijgedragen dat plek voor de workshop twee keer verplaatst moest worden naar een nog grotere zaal en er ook nu mensen op de grond zaten. Was het verstandig om Hirsi Ali zo centraal te stellen? Misschien niet. Ik vond het belangrijk om een keer hardop te zeggen dat Hirsi Ali niet spreekt namens de moslimvrouwen in Nederland – wat zeer bevestigd werd door de andere spreeksters, en in feite erg heeft bijgedragen aan het huidige anti-islamitische klimaat waar niemand mee geholpen is, en al helemaal niet de vrouwen die Hirsi Ali zegt te willen ‘bevrijden’. Helaas, wat zou ze een goede rol hebben kunnen vervullen wanneer ze in kontakt was gebleven met haar potentiële achterban, in plaats van haar ondersteuning te zoeken in de hoek van het rechtse anti-islam denken. Uiteraard waren er ook vrouwen in de zaal die het voor Hirsi Ali op wilden nemen, want daar zijn we het allemaal over eens, dat ze bedreigd wordt is erg en onacceptabel, en iedereen hoopt dat daar wat aan gedaan kan worden. Maar heel vanzelfsprekend waren de vrouwen nog steeds wilden geloven dat Hirsi Ali een voorvechtster is voor de moslimvrouwen zelf autochtoon – met weinig of geen kontakten met de moslim en migrantenvrouwen waar het in wezen over gaat. En dat was de grote frustratie van veel van de aanwezige vrouwen: waarom is er de afgelopen jaren zo weinig naar hen geluisterd. Waarom hebben ze zo weinig ondersteuning gekregen. Waarom is er zo weinig met hen samengewerkt?
Wat mij betreft hoeven we het niet lang over Hirsi Ali te hebben. Het is niet de bedoeling een hetze tegen haar te beginnen, al suggereerde een handjevol mensen in de zaal dat wel. Feitelijk staat ze helemaal niet zo centraal, ze heeft een rol in de politiek, ze wordt groot gemaakt door de media, ze krijgt een prijs van Opzij als ware zij de werkelijke voorvechtster voor de emancipatie van moslimvrouwen, maar in het werkelijke grass-roots werk speelt ze geen rol, en daar waren we het toch over eens: emancipatie begint van onderop. Waar gaat het echt om? Hier was een belangrijke voorhoede aanwezig uit de groepen van Marokkaanse, moslim, migrantenvrouwen. Wat zij ons duidelijk maken is dat de ondersteuning van rechten van migranten, en van de vrouwenemancipatie hand in hand moeten gaan met een offensief tegen het racisme, tegen islamofobie en vreemdelingenhaat. En daarin hebben ze bondgenoten nodig onder de mannen en onder de autochtone vrouwen. Ik denk dat we aan het begin staan van een brede coalitie – toen we na de demonstratie bij elkaar in het café zaten, toevallig of niet toevallig bij elkaar geworpen, elkaar opgezocht, dacht ik: dit is het begin van een van een nieuwe beweging, of liever gezegd, de beweging gaat een nieuwe fase in. Gaat zichtbaarder worden, zich sterker opstellen, zich verbreden, bondgenoten zoeken. In dat cafë was het alsof we zonder daar woorden aan te geven een contract hadden gesloten. We laten elkaar niet meer los.
Dat vond ik ook het mooie gistermiddag, hoe gelijkgezinden elkaar vonden. Op veel terreinen.
Gisteren in Amsterdam, vrijdag komen we in Rotterdam weer bij elkaar om te vervolgakties in het kader van ons Rotterdamse initiatief ‘kom je aan mijn buren dan kom je aan mij’ te bespreken. Ik hoop hier enkele van mijn nieuwe (café-)bondgenoten weer te ontmoeten of hun zusters (en broeders) uit Rotterdam(http://www.komnietaanmijnburen.nl/uitnod3dec.php)
We gaan samen, allochtone en autochtone vrouwen en mannen, een sterke tegenbeweging vormen. Op eigen kracht en die is er veel. Geen hetze tegen Hirsi Ali, laten wij voor het goede gaan. Solidariteit en respect. Samen werken aan een beter samenleven met elkaar, samen de drempels opruimen om emancipatie voor alle groepen mogelijk te maken. Waar plichten zijn zijn ook rechten. We laten elkaar niet meer los.
Gisteravond heb ik nog even in mijn Koerdische eethuis gegeten. Een van de Koerdische serveersters kwam op me af, ze wilde met ons initiatief meewerken. We weten elkaar steeds beter te vinden.
Je merkt ’t overal, mensen, migrantengroepen, bewonersorganisaties enz. zijn kritisch aan het nadenken, ook over henzelf, wat er fout ging en hoe het wel moet. Laten we van het slechte iets goeds maken.
Ik heb het voorgaande met belangstelling gelezen, want ik was niet aanwezig bij deze bijeenkomst. Maar wel bij de demonstratie en op het Jozef Daniel Meyerplein trof ik de vrouwen aan waarmee ik later naar het cafe zou gaan. Ook ik beaam het: het was een wonderlijke en intense ontmoeting en zeker een nieuw begin….
Het feit dat er een 1e Nederlands Sociaal Forum is gekomen geeft daar al blijk van. Met groeiende verbazing over zoveel activiteiten, mensen, intensieve gesprekken keek ik in gedachten terug naar de tijd toen de leus “maak het persoonlijke politiek” het helemaal deed voor links Nederland. We zijn nu aangekomen bij “maak het politieke persoonlijk” in het alledaagse leven, op je werk, op school, in je buurt of bij de bakker.
In de demonstratie hoorde ik iemand achter mij met harde stem roepen “de islam is niet de vijand!!”. Ik keek om, om te zien wie dat riep. Het bleek een wat lange bleke slungel te zijn met blond haar, blauwe ogen etc. Ik zei “ga zo door!!”. Hij kreeg een brede grijns over zijn gezicht….. Dus ja, zo voelt dat voor mij ook: als een nieuw begin. Drie jaar lang heb ik als opbouwwerker samengewerkt met Turks Islamitische vrouwen, met zonder niks. Een chronisch tekort aan geld omdat de subsidiekranen dicht werden gedraaid door de overheid, weinig tot geen samenwerking met plaatselijke, provinciale over nationale overheden en toch maar doorgaan, tegen alles in. De huidige ontwikkelingen hebben we aan zien komen. En dan toch weer dit Forum, deze betrokkenheid, dit elan. We laten elkaar niet meer los.
Rasa Kingma
Correctie, Anja, emancipatie begint niet van onderop maar van binnenuit. Als je het zo formuleert is de eerste slag al binnen.
Toen ik las dat er gesproken ging worden over Ayaan Hirsi Ali, had ik daar moeite mee. Ik heb nog nooit meegemaakt dat iemand mij zo in de war maakt als Ayaan. Dus waarom zou dat voor anderen anders zijn?
Als westerse, christelijk opgevoede vrouw vind ik de emancipatie van de moslimvrouwen niet mijn jurkie-aan. Dat wil niet zeggen, dat ik hun emancipatie niet steun, integendeel. Want ook voor mij, voor ons ‘westerse’ vrouwen is hun emancipatie van groot belang. Dat realiseer ik me goed. Dus luister ik aandachtig naar hen, probeer te begrijpen waar zij staan en waar zij heen willen. En dus luister ik ook naar wat Ayaan zegt en wil laten zien.
Hoewel ik argwaan had, dat ze uitgerekend door de VVD (wat was/is hun agenda?) met triomf werd binnengehaald, was ik aanvankelijk heel tevreden dat ze het tot kamerlid had geschopt. Het bood haar de unieke mogelijkheid, op politiek niveau coalities aan te gaan en haar agenda breed neer te zetten. Want die agenda is – vind ook ik – van groot belang en verdient brede steun. Maar ik werd steeds ongelukkiger om haar aanpak. Dat had niet zozeer te maken met haar onderwerpen, maar met haar opvatting over de rol van kamerlid. Niks coalities, niks wetsvoorstellen, nauwelijks kamervragen – kortom: de politieke middelen die zij als kamerlid heeft en die wij helaas niet hebben, heeft ze totnogtoe nauwelijks benut.
In plaats daarvan zette ze haar agenda neer met middelen waarover jij en ik als gewone stervelingen ook kunnen beschikken: boeken, columns en tenslotte een contraproductieve film. Ik stoor me enorm aan het feit dat die film wordt beoordeeld op zijn kunstzinnige merites. Het ding is niet bedoeld als kunst, het is een confronterend politiek pamflet van een democratisch gekozen kamerlid. Ayaan bedrijft politiek als een actievoerder.
Als kamerlid heeft ze eerst zichzelf willens en wetens geisoleerd. Maar daar bleef het niet bij. Ze heeft zich laten annexeren door ultrarechts, heeft zich tot boegbeeld van islamhatend Holland laten maken. Ze heeft zichzelf daarmee in het hart van de richtingenstrijd binnen de VVD gepositioneerd. Een richtingenstrijd die resulteerde in de afsplitsing van Wilders, die er geen doekjes om windt dat hij Ayaan graag mee zou nemen. Haar manier van agenderen heeft geleid tot grote polarisatie op vele niveaus. En toen de regisseur van haar politieke pamflet werd vermoord, werd de levensbedreiging voor haarzelf dermate groot, dat ze moest onderduiken. Dus bovenop haar zelfgekozen isolatie kwam een nieuwe, m.i. onacceptabele maatschappelijke isolatie. Want of ik het nu eens ben met haar manier van politiek bedrijven of niet, een kamerlid dient in vrijheid en onbedreigd zijn/haar werk te kunnen doen.
Nu blijkt, dat ze zelf voorlopig vrijwillig voor de luwte kiest. Ze kan, net als Wilders, opnieuw aan haar kamerwerk. Maar ze komt niet, heeft ze laten weten. Want ze wil een nieuwe film maken en een boek over de noodzakelijke Verlichting van de Islam. Weer voel ik me genept. Want dat betekent, dat ze wederom de politieke middelen waarover ze kan beschikken, niet wil benutten. Dat vind ik onacceptabel. Maar er heerst een sfeer van vertroeteling rond haar, van vergoelijking. Ze wordt allerwege geroemd om haar ongebroken zijn en haar strijdlust. Maar het komt de VVD bepaald niet slecht uit, dat ze zich even gedeisd houdt. Hoezo, democratie?
Maar intussen is haar agenda, want daar ging het om, bijna niet meer bespreekbaar. Hij is inzet geworden van totaal andere ontwikkelingen dan die zij – dacht ik – beoogde. Geen wonder dat de moslimvrouwen die op haar rekenden, hier geen kant mee op kunnen. Ook ik kan, als autochtone vrouw, hier niets mee.
Ik heb tijdens het NSF twee discussies van Stop de hetze bijgewoond en allebei waren ze geweldig. Vooral de laatste over “de hoofddoek en het valse feminisme van Hirsi Ali”. Ik heb vol bewondering zitten luisteren naar verhalen uit de zaal en de sprekers. Zelf was ik zaterdag blij om te horen dat je kritiek had op sommige punten van de SP, dit maakt de SP (waar ik zelf ook lid van ben) wel geloofwaardig.
Miriyam vond ik zondag tijdens “de hoofddoek en het…” fel, maar goed, te keer gaan, wat mij trots maakte op mijn kameraad. Ook gister tijdens PremTime was ze geweldig.
Bedankt!
Wel triest te moeten horen dat vrouwen alochtone en autochtone vrouwen zich negatief gaan uitspreken over Ayaan Hirsi Ali. Een somalische vrouw.
Ik heb vrijwillig in een Asielzoekerscentrum gewerkt en als stagaire bij vluchtelingenwerk en ervaren hoe beroepskrachten inclusief directie,op zeer rascistische wijze met somalische e.a.vluchtelingen omgingen. Een was er zelfs een huis aan het bouwen voor zichzelf van het geld bestemd voor activiteiten voor asielzoekers. (hij was ontslagen bij een buurtcentrum omdat hij daar de kas had buitgemaakt).
Een direkteur die zoals ik jaren daarna in de krant las meerdere jeugdige asielzoekster seksueel had misbruikt. Dus na de vlucht ook hier niet veilig. Ieder had er zijn baantje maatschappelijkwerkers enz. En allemaal de andere kant opkijken.
Waar waren toen de allochtone vrouwen die zich nu gepasserd voelen door Ayaan Hirshi. Ik ben er buitengegooid met nog een vrijwilliger.
Nu er geen banen meer zijn er niet meer op allerlei gebied ook door gemeentes verdient wordt door het sluiten van AZC s worden mensen terruggestuurd om alsnog vermoord te worden.
Aan het einde van de lijn is er nu een Verdonk zij is extreem rechts.
Het is en blijft een kapitalistisch land waarin mannen economisch de macht hebben dat mannen echter niet intelligenter zijn is al wetenschappelijk vastgesteld.
Negatieve uitlatingen door vrouwen over Ayaan slaan kant nog wal.
Beste Marian, ik zou maar eens luisteren naar wat de moslimvrouwen te zeggen hebben, zonder meteen te constateren dat hun kritiek op Hirsi Ali kant noch wal raakt. En misschien kan het ook tot je doordringen dat Hirsi Ali geheel vrijwillig partijgenote is van minister Verdonk en we uit haar mond geen enkel geluid van kritiek hebben mogen horen op de minister. Het wordt dus een beetje ingewikkeld om Hirsi Ali te zien als een toonbeeld van onschuld terwijl je Verdonk extreem rechts noemt als ze in feite dezelfde partijlijn steunen – die buitengewoon slecht is voor allochtonen, inclusief de vrouwen.
Het is nogal vreemd dat Marian moeite heeft met kritiek op Hirsi Ali omdat zij zelf een vluchteling is. Ik ben zelf als vluchteling naar NL gekomen en bij mijn beste weten kan Hirsi Ali weinig steun verwachten van vluchtelingen. Dit heeft te maken niet alleen met haar kritiekloze houding tegenover het asielbeleid, maar ook en vooral met het feit dat zij het beleid van harte steunt. Twee voorbeelden:
1. 26000 asielzoekers dreigen het land uitgezet te worden. Hirsi Ali heeft in de Tweede Kamer daarvóór gestemd !
2. Asielzoekers die met een NLer getrouwd zijn moeten terug naar het land van herkomst om een MVV (= visum) op te halen. Absurd toch om iemand terug te sturen naar het land van waaruit hij/zij gevlucht is voor een papiertje! Kort geleden werd een motie ingediend om dit zogenaamde MVV-vereiste te laten vallen. De motie is gelukkig aangenomen, maar Hirsi Ali heeft daartegen gestemd !
Een vluchteling die zo omgaat met andere vluchtelingen om haar eigen positie veilig te stellen is voor mij nogal gewetenloos.
Hirsi Ali zet zich in voor de positie van vrouwen die het slachtoffer zijn van een religie. Net zoals vrouwen hier vroeger het slachtoffer waren van een religie.
Kan me niet voorstellen dat zij het beleid van Verdonk steunt. Sterker nog zij functioneert in een mannenbolwerk en in geen enkele partij kan zij bereiken wat wel noodzakelijk is. De bevrijding van vrouwen uit een positie die mensonwaardig is.In een antiapartheidsgroep met zwarte vrouwen was ik als enige witte vrouw actief jaaren geleden en dat was alleen nog maar omdat we voor 8 maart niet waren uitgenodigd bij de organisatie van 8 maart.
Verder wens ik hirshi Ali heel veel sterkte want van enige solidariteit is geen sprake.
maar ja alles is toch jalouzie afgunst en haat typisch het kapitalisme.
Noem een vrouw op die bereikt heeft wat zij heeft bereikt.
Mannen nemen vrouwen niet serieus dat weten we al. Dat de prijs hoog is van het niet serieus worden genomen moet je niet op haar gaan afrekenen.
Hoi Anja,
Onlangs op Radio 1 ving ik een flarde op over een nieuwe boek van jou en een moslima, over emancipatie. Ik ben razendbenieuwd maar heb er nog niets over teruggevonden. Kun je er wat meer over vertellen? (Of heb ik het verkeerd gehoord)
Groeten & succes!
Brian