Dat was een mooie, een beetje melancholieke bijeenkomst voor het afscheid van Anneke Jos Mouthaan. Eerst een lezing van Uri Avnery. Tekst volgt.
Toen het eigenlijke afscheid. Anneke had bezworen dat er maar een minimum aan speeches mochten, want anders was er geen ophouden aan geweest. Bart Nooy, die haar als activist nog kende toen ze die mevrouw op één hoog was in de Rivierenbuurt die altijd posters achter haar ramen had, nam nu afscheid van haar namens het SIVMO, en was even in tranen. Max Wieselmann hield een speech namens Een Ander Joods Geluid. En ik mocht er even tussendoor. Want als verrassing hadden we graag Khaled Abu Zaid uit Gaza meegenomen. Maar die kwam dus niet door alle barriéres heen. En toen had hij toch een brief gestuurd, in het Engels, om voor te lezen.

Nu moest ik de mensen even uitleggen wat Anneke met Khaled te maken had, en met ons werk daar. Want over haar organisaties werd gesproken alsof het haar kinderen waren – haar eigen echte kinderen konden dat wel beamen, maar Stichting Kifaia is eigenlijk een klein illegaal kindje van Anneke. Die was een keer op bezoek in Palestina een gehandicapte man tegen gekomen die haar iets had verteld over hun nieuwe organisatie voor gehandicapten, en Anneke was daar zo door gegrepen dat ze meteen besloten had dat SIVMO daar maar wat voor moest doneren. Dat was tegen de doelstellingen, want SIVMO sponsort Israëlische groepen, maar als Anneke eenmaal besloten heeft dat iets maar moet dan moet het maar. Maar toen ik een keer naar Palestina ging vroeg ze me of ik even in dat project wou gaan kijken omdat er iets niet in orde was met de verslaggeving. En toen ik kennis maakte was ik net zo onder de indruk als Anneke aanvankelijk en voordat ik wist wat er was gebeurd was het werk overgeheveld naar een nieuw stichtinkje en had ik mijn handen vol. Khaled Abu Zaid was nooit vergeten dat dat in den beginne te danken was aan die kleine joodse mevrouw die door Gaza banjerde alsof dat heel gewoon was. En toen ik een keer ruzie had met Anneke, wat kon gebeuren, gaf hij me een cadeautje mee voor haar waarvan ik moest beloven dat ik het haar persóónlijk zou brengen. Hij verdroeg het niet dat de mensen die hem dierbaar hadden in onmin met elkaar waren.

Dus was het een bijzonder moment om die brief voor te lezen, behalve dat ik bij zulke gelegenheden ook een huilebalk ben en ik toen maar aan Joes Meens, onze arts vroeg of hij dat even kon doen. (De tekst volgt) Nou, geheel volgens verwachting zat Anneke ook te snuffen, en toen moest ze haar eigen speech nog houden en ook daar kwam ze niet droog doorheen. Ik zag wel meer natte oogjes, want het was natuurlijk ook een grote reünie, zoveel mensen die elkaar ergens van kennen, die samen hebben gedemonstreerd, actie gevoerd, moeilijke tijden doorstaan hebben in allerlei combinaties.

Een stukje uit haar speech, over het EAJG:

Met EAJG hadden Harry de Winter en ik eind 2000, na de wandeling van Sharon over de Tempelberg en de start van de tweede intifada andere bedoelingen dan wat SIVMO beoogde. We voelden ons niet vertegenwoordigd door Ronnie Naftaniël van het CIDI als “burgemeester van Joods Nederland” zoals Harry dat verwoordde in een utizending van NOVA. Na die uitzending en de advertenties eind 2000 kregen we geweldige reacties en veel adhesiebetuigingen van joden. De pers bestormde ons; ze waren bijna verbaasd dat er kritiek kwam op het gedrag van Israël – van Joden! Het was kortom een klapper.
Maar dan, wat doe je er mee? Hoe kanaliseer je die gevoelens?
Dus kwam er een stichting in 2001, met een bestuur en een raad van advies. We wilden proberen een progressieve Joodse gemeenschap mee te nemen in een openlijk verzet tegen de bezettingspolitiek van Israël, dat is overigens tot nu toe maar ten dele gelukt. En daarmee ook invloed proberen te krijgen op de politiek van de Nederlandse regering en eventueel ook op de politiek van de EU ten aanzien van Israël. Vandaar dat ik ook op het idee kwam om in 2002 de Europese groepen te bundelen onder de naam European Jews for a Just Peace. Met de hoop dat er op den duur een samenwerkingsverband zou komen met de Amerikaanse groepen met dezelfde gezindheid (en die zijn er!)
\Maar er kwam ook veel weerstand uit de Joodse gemeenschappen. Hoewel men het vaak binnenskamers voor een groot deel wel met ons eens was, was het openlijk tonen van zo’n mening een stap te ver, dat werd toch beschouwd als nestbevuiling. Bovendien beschouwde men onze openlijke kritiek als een gevaar voor het bestaansrecht van Israël en was men bang voor opkomend antisemitisme, dat met onze kritiek op Israël versterkt zou kunnen worden.
Verder werd ons kwalijk genomen dat wij in het EAJG alleen negatieve zaken over Israël aan de orde stelden en geen aandacht schonken aan de positieve zaken op andere gebieden die er ook gebeuren, en dat is natuurlijk ook waar.
Maar hoe onplezierig de boodschap van EAJG ook is, wij zullen de oorspronkelijke lijn voort moeten zetten, met in ons achterhoofd de wetenschap dat het uiteindelijk voor het voortbestaan en veiligheid van de staat Israël absoluut noodzakelijk is dat de Palestijne gevrijwaard worden van de bezetting en een normaal eigen land krijgen. Juist wij als Joden moeten dat blijven verkondigen, we moeten immers met onze activiteiten Israël duidelijk proberen te maken hoe ze met vuur spelen en hun eigen toekomst op het spel zetten. De jongerengroep van EAJG, de Next Step is daar sinds kort goed mee bezig.

Laten we het glas heffen op een vredelievend Israël naast een vredelievend Palestina!
Lechaim!
(Op het leven)