Nawal el Saadawi (2)

Op het scherm in Nieuwspoort:
Democratie is niet alleen stemmen en een parlement hebben
Democratie betekent:
geen armoede
geen werkloosheid
geen onrecht
geen gevangenissen
geen discriminatie op grond van sekse, etniciteit, kleur, klasse en religie.

Mooi gezegd, al denk ik dat geen democratie het zonder gevangenissen kan, helaas. Maar misschien een beetje minder gevangenissen en een beetje humaner.

Gisteren werd door Gender Concerns International een nieuwe campagne gelanceerd met een persconferentie, Say Yes Now (SYN), Democracy not without women. De bedoeling is om internationaal de participatie van vrouwen in de democratische bewegingen in het Midden-Oosten en de Arabische landen te ondersteunen.

Samira Abbos
(Samira Abbos)

Sabra bano
(Sabra Bano)

Samira Abbos introduceerde de gasten, Sabra Bano, de ‘spokesperson‘ van de campagne, en het boegbeeld, dr. Nawal el Saadawi, voor oude feministes een bekende naam. Ze heeft zich kandidaat gesteld voor de Egyptische presidentsverkiezing die plaats vindt in september. Een formidabele vrouw.

Gaat ze winnen? Nee, natuurlijk niet, zei ze in haar speech en in de vragen daarna. I’m a loser, ik heb altijd verloren. Ik ben mijn baan kwijt geraakt. In Egypte zeggen ze: that crazy woman. Maar we hebben al gewonnen door een taboe te doorbreken. De maanden campagne die we voeren zetten mensen aan het denken. Op het hoogste niveau vindt er een heftige discussie plaats tussen een scheich en een moefti, of vrouwen wel verkiesbaar mogen zijn als president. Zegt de ene: vrouwen mogen dat niet want die menstrueren. Dat zeggen ze in een wereld waarin ze wel willen praten met Condoleeza Rice. Die is veertig. Die menstrueert nog. Ik niet meer. Maar het goede is dat iedereen er over spreekt. En dat een van die belangrijke mannen heeft gezegd: het kan wel in de islam, een vrouw als president.

In een speech waarin ze vrolijk van de hak op de tak springt heeft ze het over al het samenhangende onrecht. Je kunt de positie van vrouwen niet verbeteren zonder het over armoede te hebben, het is een oud thema van haar. En in Egypte leeft het grootste deel van de bevolking in armoede. Het is ook niet genoeg om meer vrouwen in de politiek te hebben, het hangt er van af wat die vrouwen doen. Hebben we wat gehad aan Margaret Thatcher en Madeleine Allbright en nu aan Condoleeza Rice, nee toch? Het gaat ook om de strijd tegen imperialisme, kolonialisme en kapitalisme. En tegen de westerse neiging om nu de islam als vijand te zien. En niet alleen het islamitisch extremisme. Bin Laden is een uitvinding van Bush, zegt ze, Bin Laden werd eerst door hem ondersteund, ze spreken dezelfde taal, ze zijn tweelingen. Het imperialisme en kapitalisme had een nieuwe vijand nodig en gebruikt de islam. Maar de islam is als elke andere godsdienst, het kan heel goed zijn en heel slecht. Mijn islam is een religie van vrijheid, rechtvaardigheid, en gelijkheid. Maar er moet een scheiding zijn tussen staat en religie. Ga naar huis en bidt daar, tot je god of godin.

Maar nee, ze is niet tegen islamitisch feminisme, hoe komt de vrager daar nou bij? Er zijn zoveel verschillende soorten feminisme, er zijn ook vrouwen die in Christus geloven en die feministe zijn. Dus natuurlijk werkt ze samen met religieuze en niet-religieuze vrouwen, zolang ze maar voor gelijke rechten zijn.

Maar we moeten ook erkennen dat de problemen voor vrouwen niet overal hetzelfde zijn, stelt ze. Hier in Nederland kun je als moeder in je eentje je kind opvoeden. Het kind krijgt de naam van de moeder en dat is geen schande. In andere landen kunnen vrouwen die ongetrouwd een kind krijgen vermoord worden, of sociaal vermoord – ik zeg dat elk kind het recht heeft om eervol te leven, met de naam van zijn moeder. Op dit punt hebben jullie het gevecht al gewonnen, wij nog niet. Dus wordt van mij gezegd dat ik vrouwen corrumpeer, de zeden aantast. Armoede is nog zo’n punt. Armoede hier is niet te vergelijken met armoede bij ons. En dat heeft absolute topprioriteit. Zolang ook vrouwen in armoede moeten leven bereiken ze heel weinig. Dus moeten we af van zogenaamde ontwikkelingshulp waarvan het geld toch weer verdwijnt naar het land dat het heeft gegeven. We moeten naar eerlijke handel.

En dat moet weer hand in hand gaan met het verzet tegen buitenlandse overheersing. We zijn tegen Mubarak, dat is een diktator. Maar dat betekent nog niet dat we willen dat Bush ons komt bombarderen en ons komt vermoorden om bij ons ‘democratie’ te brengen. Als we een andere regering willen moeten we dat zelf doen.

En als ze toch president word? Ze moet er erg om lachen. Nou, dan gaat ze eens orde op zaken stellen. Het meten met twee maten moet weg, de achterlijke noties over eer moeten verdwijnen, de armoede moet opgelost, we moeten niet meer aan de leiband van Amerika lopen, meer vrouwen in de politiek – ze wordt er zelf een beetje kortademig van. Maar ik word het niet hoor, zegt ze.

Wie wil kan de campagne kracht bijzetten door het manifest te ondertekenen.
Ga naar www.genderconcerns.nl

32 gedachten over “Nawal el Saadawi (2)

  1. Ik heb geen last van islamofobie, maar van die eerste foto van El Saadawi schrok ik toch wel een beetje. 😀

  2. Onafhankelijk van het geslacht hou ik meer van (glim)lachende mensen, zoals haar andere foto’s. 🙂

  3. wouter, waar sloeg je eerste berichte op??? Zij heeft toch in deze nix met de islam te maken…

    “Ik heb geen last van islamofobie, maar van die eerste foto van El Saadawi schrok ik toch wel een beetje”

  4. Anja, die foto’s van Nawal zijn natuurlijk prachtig. De andere zoal gewoonlijk ook……direct naast Samira Abbos herken ik een sterke Rotterdamse…..wanneer horen we meer van de nieuwe generatie sterke vrouwen in Nederland? Of heb ik als man even niet opgelet?

  5. Nee hoor Theo, je hebt reuze opgelet wat ik van jou ook niet anders verwacht. Wat ik zie: dat de sterke vrouwen van de tweede golf over het algemeen andere dingen zijn gaan doen. Zoals ik, Gaza, SP. Ik was eerlijk gezegd een beetje uitgekeken op de vrouwenbeweging, of wat daar nog van over was. Het Opzij-feminisme, het Neelie-Smit-Kroes-feminisme, niet mijn kopje thee. Als ik alleen nog maar kan herhalen wat ik al gezegd heb ga ik me vervelen en ben niet meer effectief. Ik dacht: de volgende generatie moet het maar overnemen, en dan waarschijnlijk de kleindochters, niet de dochters, want het is een historisch gegeven dat de emancipatiegolven vaak een generatie overslaan om dan weer in andere gedaante terug te komen. Kleine verklaring: de dochters vinden de rechten die de moeders hebben verworven heel vanzelfsprekend, (zijn wij elke keer dankbaar voor kiesrecht?) en zien ook de prijs die de moeders hebben betaald. Die denken dat zij het heel anders gaan doen en de moeders niet meer nodig hebben. De kleindochters zien dat er nog lang niet genoeg is bereikt en beginnen weer, en halen daarbij (soms) oma onder het stof vandaan. Zo ging dat met de tweede ten aanzien van de eerste golf.
    Nu zitten we al midden in de derde golf al ziet niet iedereen dat omdat het niet gepaard gaat met veel spandoeken. De migrantenvrouwen emanciperen. Daar zitten de sterke vrouwen van nu. Die horen we nog lang niet genoeg in het openbaar, maar ik denk wel dat dat nu spoedig gaat veranderen. Dat die emancipatiegolf met weinig lawaai gepaard gaat is volgens mij omdat het geen ‘one issue’ strijd is, maar dubbele emancipatie, emancipatie als migrantengroep en emancipatie als vrouwen, en de vrouwen het moeilijk hebben om alleen voor zichzelf op te komen, tegen hun eigen gemeenschappen die ook onder druk staan. Ik heb het daar nog over in mijn bijdrage over, naar aanleiding van een bijeenkomst van SAMMAS gisteren.
    Nawal is natuurlijk prachtig, altijd op haar post gebleven. Tegelijk zie ik dat ze zo radikaal is dat ze veel vrouwen van haar eigen potentiële achterban niet meekrijgt en ik vermoed dat ze meer bijval krijgt van internationale, al tamelijk gevestigde vrouwen, dan van de vrouwen waar ze het voor doet. Alleen geloof ik er bij haar onvoorwaardelijk in dat ze het opkomen voor vrouwen combineert met het opkomen tegen de armoede: een echte ‘fem-soc’ vrouw dus.
    De sterke vrouwen komen er aan, dat wil zeggen, ze zijn er al maar laten nog te weinig van zich horen. Ik ben weer helemaal terug en vind het erg spannend en erg inspirerend, maar mijn rol is een andere, deze ronde. Niet langer de aanvoerder, maar de bondgenoot. Net als jij.

  6. Hoi Kawtar,

    Zie je dat glimlachende gezichtje achter mijn zin staan? Het was een grapje! Ik vond het gewoon een typische foto om als eerste te plaatsen, omdat ik haar een beetje eng vond kijken.
    Sommige mensen vinden het mooi, ik schrok eventjes, dan kan ik daar toch een grapje over maken? Grappig hoe mensen zoiets zo verschillend kunnen opvatten. 😉

  7. De sterke vrouwen zijn al daar.Ze zijn zichtbaar en zeker op de weg naar een bijdrage te leveren aan hun maatsschapalijke verantwoordlijkheid. Kies maar een rol voor deze ronde maar blijf meelopen. Sterke vrouwen willen ook een inspirerende gezeligschap. (alleen voor Anja)

  8. Nawaal el Sadaawi, is en blijft geweldig. Ze deinst voor niemand terug, zoals ze met de moefti’s, etc. in debat gaat petje af, doen we haar niet na. Tijdens mijn opleiding kwam ik in aanraking met een aantal artikelen van haar over de vrouwenbesnijdenissen in Egypte en de traditionele vroedvrouwpraktijken op het platteland. Het was interressant. moelijk en pijnlijk te gelijk, had er nl. nooit eerder van gehoord of gelezen. Haar boek ‘De Gesluierde Eva’ was echt een eyeopener om de man-vrouw verhouding binen de Arabische wereld beter te begrijpen. Hoop haar vanmiddag in levendelijf te kunnen ontmoeten.

  9. jammer dat ik deze bijeenkomst heb gemist…

    ik vind die eerste foto schitterend! doet sterk denken aan elise hoomans (rip) wanneer ze met volle overgave aan het regisseren was…gedreven, inspirerend en geconcentreerd.

    een geweldige vrouw, deze mevrouw el sadaawi.

  10. Beste Van Sas,
    Er is een follow-up vergadering rond eind September geplanned met Nawal en een paar andere vrouwen. Je bent nu al uitgenodigd. Stuur mijn jouw contact op sbano(apenstaartje)Genderconcerns.nl voor verder bericht over SYN campagne.Bedankt

  11. Wouter schrijft: Kan gebeuren, zeker met zo’n medium als het internet!

    Ja, geef internet maar de schuld.

  12. Nawal mag dan ‘voor de democratie’ zijn, maar volgens mij drukt zij zich op een manier uit die weinig met democratie en respect voor andersdenkenden te maken heeft. Integendeel, zij voert eenzijdige aanvallen uit die nationalistisch getint lijken te zijn. Gelukkig staat Nawal niet symbool voor het ware feminisme in de Arabische wereld. Armoede wordt niet veroorzaakt door de verschillen in geslacht of religie, mevrouw Meulenbelt, maar door het schier wereldwijde gebrek aan liefde en (zelf)bewustzijn. Hieraan maken zich vrouwen net zoveel als mannen schuldig! Het is volgens mij onjuist om de kapitalistische methode als schuldige aan te wijzen en er toch verder gebruik van te maken, terwijl het bijna universele gebrek aan mededogen de werkelijke directe bron der armoede is in onze wereld. Wanneer zullen vrouwen EN mannen zich zover emanciperen dat zij dit beseffen en er SAMEN iets aan doen? Nawal’s strijdlied is duidelijk niet bedoeld als oproep tot samenwerking en vrede…

  13. Altijd fijn, een westerse meneer die ons uit kan leggen waar het ware feminisme in de Arabische wereld echt over gaat. Suggesties wie de ware feministes zijn als Nawal el Sadaawi niet de echte is misschien?

  14. Ik zie niet waarom ik het verdien schamper een ‘westerse meneer’ genoemd te worden, mevrouw Meulenbelt. Volgens mij kunnen de verachting jegens mannen en het Westen de vrouwen der Islamitische landen en daarbuiten NIET helpen zich te bevrijden van oude vooroordelen en gebruiken. Neem als voorbeeld de Oegandees-Canadese feministe Irshad Manji, auteur van ‘Het Islam Dilemma’, die het WEL aandurft haar eigen Islam onder de loep te nemen. Wat een verademing vergeleken met die verbitterde, haatdragende Nawal, die in haar historisch onbegrip zelfs de imperialistische en kapitalistische methoden van het Westen veroordeelt, waarmee haar geboorteland Egypte, nog steeds een der armste en meest achtergebleven landen ter wereld, nota bene een begin van welvaart mocht ontvangen! Manji is bijna 40 jaar jonger dan Nawal, maar daarin ligt niet het grootste verschil. Manji vraagt haar lezers niet om gunsten, maar begint zelf moedig met haar onderzoek. Nawal daarentegen stelt zich op als een machteloze vrouw, een ‘loser’, een slachtoffer, die beweert voor haar kruistochten hulp van anderen nodig te hebben. Nawal is door haar manipulaties in mijn ogen een valse feministe, iemand die haar macht misbruikt om mensen tegen elkaar op te ruien. In de landen der Islam weigeren mannen aan het emancipatie-proces deel te nemen en zij worden daarin indirect ondersteund door Nawal. Mannen hebben er echter net zoveel baat bij dat vrouwen zich ontwikkelen, als omgekeerd! De bevrijding van de Westerse mens – man en vrouw – ging hand in hand met de bereidheid der Kerken, haar eigen rol op kritische wijze te bekijken. Anders dan Nawal ons vertelt zal een soortgelijk proces ook in de wereld der Islam moeten plaatsvinden!

  15. Schamper? Ben je geen westerse meneer dan die denkt dat hij beter weet wat goed is voor moslims dan de moslims zelf? Dacht je niet dat moslimvrouwen zelf wel kunnen bepalen aan wie ze meer hebben, el Sadaawi, of Irshad Manji of de vele andere koploopsters in de emancipatie van moslimvrouwen? Zitten die vrouwen te wachten op ene Michael Jacobs om ze even uit te leggen dat ze gemanipuleerd worden door een ‘valse feministe’? En ben je úberhaupt wel op de hoogte van wat zich (ook aan zelfkritiek) in de moslimwereld, en ook hier binnen de moslimgemeenschappen afspeelt? Zo te horen heb je geen idee maar wel veel stellige meningen.

    En dat is de grote grap met wel meer blanke mannen die zich tegenwoordig opwerpen als de ware kenners van de emancipatie van moslimvrouwen, dat ze de anderen beschuldigen van een gebrek aan zelfkritiek, maar daar zelf geen enkele blijk van geven, dat ze anderen (moslimmannen met name) beschuldigen van patriarchaal gedrag maar geen idee hebben hoe ongelooflijk paternalistisch ze zelf zijn.

  16. Ik schreef niet over een ‘grap’ en ook niet dat ik het ‘beter weet’, dat is uw interpretatie, mevrouw Meulenbelt. Ik heb slechts gesuggereerd dat Nawal onder het mom van feminisme haar nationalistische gedachtegoed aan ons probeert te slijten en we moeten volgens mij niet in de val lopen maar haar juist op haar fouten wijzen.

    Het is in mijn ogen tekenend dat Nawal niet over samenwerking praat en niet over de mogelijkheid van vrede – deze onderwerpen hebben voor haar duidelijk geen prioriteit. Geen wonder dat zij een ‘loser’ is, want wie wil vrijwillig iemand volgen die slechts haar eigen belangen nastreeft?! In plaats van elkaar naar het leven te staan zullen mannen en vrouwen moeten leren elkaar te HELPEN, mevrouw Meulenbelt, u en ik eveneens en ook het Westen en de Islamitische wereld. Uit de goede wil elkaar te steunen bestaat volgens mij de KERN der emancipatie in deze tijd.

    De strijdlustige taal en houding die u en Nawal gebruiken zijn van een tijdperk waarin harmonie tussen de geslachten en volkeren als een luxe-item werd beschouwd, een lachwekkende utopie. Maar in onze tijd zijn provocaties zoals die van u en Nawal overbodig en zinloos geworden. We hoeven de conflicten tussen de groepen niet meer te forceren, ze zijn al zichtbaar voor onze deur, in onze straten en in onze woonkamers. Ik wil u dan ook zeggen: gooit u het eindelijk eens over een andere, nieuwe boeg. Kies voor de vrede en help alle reeds bestaande kloven te overbruggen!

  17. Michael,
    Gisteren hebben Anja en ik ten minste vijf uur (met anderen) gesproken over bestaande kloven, en vooral het overbruggen daarvan. Anja doet dit voor zover ik weet ongeveer zeven dagen per week. Omdat eenvoudige oplossingen er niet zijn, juist nu de conflicten inderdaad in de straten en hier en daar voor onze voordeuren zichtbaar zijn geworden.

    Persoonlijk ben ik het niet eens met alle uitspraken van Nawal El Saadawi, maar je kunt niet van haar zeggen dat zij geen zelf(kritiek) op haar eigen samenleving heeft. Integendeel! Om één kloofje te overbruggen nodig ik je uit om haar boek ‘De gesluierde Eva’ te lezen dat al in 1980 uitkwam (lang voordat Irshad Manji ten tonele verscheen)! Of haar boek ‘De val van de imam’ dat in 1988 verscheen. Zij heeft zich haar hele leven openlijk verzet tegen de onderdrukking van de Arabische vrouw, hetgeen haar op het einde van haar carriere kwam te staan en gevangenisstraf.

    Haar politieke uitspraken van nu zijn ook niet altijd mijn ding, maar zijn wel verklaarbaar gezien haar nieuwe poging om de zeer ingesleten machtspatronen in haar land voor het voetlicht te brengen.

    En wat betreft de ‘kapitalistische methode’: zolang wij de normen voor geluk en welzijn wereldwijd blijven definieren in termen van geld, macht en (land en bronnen)bezit, zullen vrouwen kwetsbaar blijven en het risico lopen onderdrukt en uitgebuit te worden, in alle werelddelen en culturen! De vrouwenstrijd zal tot dàt verandert in het meest positieve geval tot een schijngelijkheid leiden. Dus de link die Nawal legt, is wel degelijk reeel!

  18. Nawal suggereert valselijk dat Osama Bin Laden nota bene een product is van de Amerikaanse samenleving. Maar wie haar logica omkeert en toepast op de Islamitische wereld moet concluderen dat de onderdrukking van de Islamitische vrouw, waartegen Nawal beweert zich te verzetten, haar oorsprong heeft in de religie der Islam of op zijn minst door haar corrupte leiders in stand wordt gehouden. Waarom valt het Nawal zo moeilijk deze pijnlijke mogelijkheid als eerste te onderzoeken?

    Waarom moet zij naar de universele kapitalistische methode wijzen terwijl er toch – veel dichter bij huis – een lokale en nog steeds actieve schuldige te vinden is? Waarom ontkent zij de werkelijkheid waarin Islamitische leiders en schrijvers zoals zijzelf al sinds tientallen jaren jegens Amerika en Israel polemiseren en zich falikant tegen het Westen opstellen? Waarom loochent zij het beschamende feit, dat het beeld van een vijandige Islam door de (be)leiders van haar godsdienst ZELF in de praktijk is – en wordt – opgeroepen?

    Waarom is het slachtofferschap haar zo dierbaar, dat zij er alles voor doet om deze rol te mogen blijven spelen, inclusief het belachelijk maken van moedige, zelfbewuste en integere vrouwen zoals Margareth Thatcher en Condaleeza Rice, die het WEL tot een hoge positie geschopt hebben? Hoe kwamen zij zo ver en Nawal niet? Een echte leidster kan omwille van de vrede haar vijanden vergeven en compromissen met hen aangaan. Maar zoals vele fervente Islamitische nationalisten heeft Nawal in die richting niet de geringste intentie. Zij weet vermoedelijk niet eens dat deze mogelijkheid bestaat. Zulke ‘feministen’ die zichzelf alleen kunnen oppeppen door anderen omlaag te halen kunnen mij gestolen worden, want er ligt geen vrede met hen in het verschiet!

  19. “Nawal suggereert valselijk dat Osama Bin Laden nota bene een product is van de Amerikaanse samenleving.”
    Dit is alom bekend meneer jacobs.
    De familie Laden woonde aan dezelfde straat als het Witte Huis.
    Osama is op voordracht van de Amerikanen aangesteld om een reactie opgang te brengen in Afghanistan.
    Ik zou U aanreaden om de bewijsvoering zoals die geleverd word in “Truth and lies of 911”. Ik weet dat het voor u zeer moeilijk te aanvaarden is maar het is nu eenmaal zo.

  20. Elk geneesmiddel heeft bijwerkingen, dus Bin Laden ook. Maar Nawal gaat ervan uit dat de dokter (USA) met het voorschrijven van de medicijn alleen maar slechte bedoelingen heeft gehad. Die strikt valse idee behoort tot het nationalistische gedachtegoed van de Islam, dat steeds argumenten verzint om het Westen, inclusief Europa, in discrediet te brengen en hoopt het ooit te kunnen vernietigen. Mensen die beweren dat Amerika de wereld wenst te veroveren spreken soms namens een tirannieke beweging die dat zelf wil. Dat kan bij Nawal ook zo zijn.

    Ik heb meer vertrouwen in Westerse intenties dan in die van de Islamitische wereld, vanwege de inspraak die wij hier hebben en die in de landen der tirannie ontbreekt. Ik luister dus kritisch naar mensen zoals Nawal die zelfs onder ‘democratie’ iets anders verstaan dan wij. Vergeet niet wat het woord ‘Islam’ letterlijk betekent: de totale onderwerping. Nawal ontkent het bestaan van een dominerende nationalistisch-Islamitische stroming en dat is in mijn ogen geen goed teken!

  21. Hartelijk dank voor je bijdrage, Michael. Je mocht het laatste woord, en nu is jouw mening over de islam wel weer genoeg geweest.
    Ik hoop voor je dat je het met jouw ‘vredelievendheid’ een keer op kunt brengen om je in de islam te verdiepen en er achter komt dat er vele stromingen zijn, en dat je zulke uitspraken over de Islamitsiche wereld als geheel eenvoudig niet kunt maken.

  22. Nog even een puur taaltechnische reactie. Islam betekent letterlijk ‘overgave’ en dus niet onderwerping, het woord islam is afkomstig van de stam SLM dat voornamelijk ook vrede (salaam) betekent. Strikt letterlijk betekent het dus een vredige overgave aan God.

  23. Michael,

    Er zijn vele stromingen in de Islam. Scheer niet alles over een kam, en stel al helemaal niet een regime in een moslimland gelijk met iets van de islam.
    Een tip, Anja presenteert een veelbelovende stroming in haar cursus. Lezen, zou ik zeggen.

  24. “het woord islam is afkomstig van de stam SLM dat voornamelijk ook vrede (salaam) betekent.”
    Er is een serie op de BBC geweest over de relatie tussen een joodse jongen en moslim meisje ” Shalom Salaam”.
    Typisch. Beide uit de Semitische taal groep.

  25. Mooie foto’s Anja. Wou datik erbij geweest was! Onderschrijf Al Sawaadi’s stelling over democratie. DIE voorwaarden moeten ver-vuld worden om tot échte democratie te komen. Jammer dat zo wei-nig mannen in de politiek op deze manier denken!
    H.gr. Joke.

  26. Wat ik jammer vind is dat er niet duidelijk afstand wordt gedaan van discriminatie op basis van politieke overtuiging.
    Voor de rest interessant stuk.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *