Gisteren las Tjeerd Bischoff bij de Kritallnachtherdenking een mooi gedicht van Bertolt Brecht voor. Hier is de tekst:

Wanneer het kwaad komt zoals de regen valt

Zoals iemand die met een belangrijke brief aan het loket
komt ná sluitingstijd: het loket is al dicht.
Zoals iemand die de stad voor een overstroming wil waarschuwen
maar hij spreekt een andere taal: hij wordt niet begrepen.
Zoals de bedelaar die voor de vijfde keer op een deur klopt
waar hij al vier keer iets heeft gekregen: hij heeft voor de vijfde keer honger.
Zoals iemand wiens bloed uit een wond stroomt en die op de dokter wacht:
zijn bloed blijft uit de wond stromen.

Zó komen wij, en melden dat ons kwaad wordt aangedaan.

Toen er voor het éérst melding werd gemaakt dat onze vrienden langzaam werden uitgemoord, was er een schreeuw van ontzetting.
Er waren toen honderd uitgemoord.
Maar toen er duizend uitgemoord waren en aan de moordpartij geen einde kwam, viel er een steeds grotere stilte.

Wanneer het kwaad komt zoals de regen valt, dan roept niemand meer: stop!
Wanneer de misdaden zich opstapelen, worden ze onzichtbaar.
Wanneer de verschrikkingen onverdragelijk worden,
hoort men het schreeuwen niet meer.

Ook de schreeuwen vallen neer, zoals de regen in de zomer.