“Halve joden” (2)

Israël heeft het dus moeilijk. Een enorm probleem vinden ze zelf hoe ze in staat zijn om een joodse meerderheid binnen Israël te handhaven, want dat is de enige manier om tegelijkertijd een joodse staat te garanderen, die nog enigszins op een democratie lijkt.

Op dit moment wonen er 7,7 miljoen mensen in Israël, van wie 75% joden, en 20% Palestijnen (in Israël consequent ‘Arabieren’ genoemd, wat ze zijn, natuurlijk – het dient vooral om zoveel mogelijk te kunnen vergeten dat de Palestijnen die na 1948 zijn gebleven in principe de familie zijn van de mensen die zijn verjaagd). Zie voor de cijfers Jerusalem Post: hier. Een manier om ervoor te zorgen dat er niet te veel niet-joden in Israël komen kennen we al: er zijn nieuwe wetten aangenomen om het Israëlische staatsburgers met Palestijnse achtergrond onmogelijk te maken een partner naar Israël te laten komen.

In het afgelopen jaar zijn er volgens JPost 19.000 joden als immigranten bijgekomen. Wat ze er niet bij vermelden is hoeveel joden er zijn vertrokken. Veel Israëli’s lopen al rond met een tweede paspoort voor het geval dat het daar misgaat, of voor het geval de orthodoxen de boel zover overnemen dat het voor seculieren niet meer leefbaar is, of voor het geval het met de oorlogen te gortig wordt. Dit is de ironie van de geschiedenis. Terwijl ik in Nederland joden ken die Israël zien als een soort verzekering, een plek waar je naar toe kunt, voor het geval… zijn er in Israël nu veel joden die voorzorgsmaatregelen hebben genomen om weg te kunnen… voor het geval. Populairste land in Europa? Duitsland. Daar is de joodse gemeenschap in de afgelopen jaren aanzienlijk gegroeid.

Maar de meeste joden wonen nog steeds in de VS, meer dan in Israël, en de VS kan dus met Israël strijden om de titel van het beloofde land. The land of opportunity. Hoeveel joden er precies in de VS wonen is moeilijk te zeggen, omdat er in de VS anders dan in Israël geen etnische registratie is – je kunt de joden die aangesloten zijn bij een religieuze gemeenschap tellen, maar er zijn ook joden die niet religieus zijn en zich wel als jood identificeren. En er zijn joden die zachtjesaan ‘verdwijnen’ in de geschiedenis. Veel jongeren trouwen ‘gemengd’ en niet per se meer joods, en de kinderen van een niet-joodse moeder tellen hallachisch (volgens de joodse wetten) niet meer als joden. Het is dus de vraag hoeveel joden er wereldwijd nog bijkomen, en dan, hoeveel daarvan bereid zijn om in Israël te gaan wonen. En dat blijkt niet mee te vallen.

Israël doet er alles aan om de migratie naar Israël te bevorderen. Er zijn meedere variaties op de ‘birthright’ programma’s, waarbij jonge joden een gesubsidieerd reisje aangeboden krijgen om kennis te komen maken met Israël. Waarmee geprobeerd wordt een paar vliegen in een klap te slaan: de hoop dat de jongeren besluiten om te emigreren, zo niet, dan in ieder geval een levenslange sympathie houden voor het land en te blijven dokken, maar ook de hoop dat ze daar een joodse partner vinden om mee te trouwen teneinde joodse kinderen op de wereld te zetten. Israël richt zich zelfs specifiek op Amerikaanse joodse homo’s, die moeten begrijpen dat Israël een progressief paradijs is voor gays – al is er nog steeds die kleinigheid dat ze er niet mogen trouwen. Maar dat is geen discriminatie, want er is voor niemand een burgerlijk huwelijk in Israël. In Israël is er alleen gelegenheid om religieus te trouwen, en ‘gemengde’ huwelijken kunnen er niet gesloten worden, daarvoor moeten Israëli’s naar Cyprus.

Ondanks alle pogingen om meer joden naar Israël te krijgen loopt het niet storm. Daar kunnen veel redenen voor zijn – wie heeft er zin om in een brandhaard te gaan wonen en drie jaar dienstplicht te vervullen en ingezet worden om Gaza te bombarderen of oude mensen te pesten bij de checkpoints? Ook mag Israël dan een moderne samenleving zijn, de kansen op goede banen zijn in de VS nog steeds groter. Ook beginnen de culturen steeds verder uiteen te lopen. In mei 2010 schreef Peter Beinart, een jonge Amerikaanse jood die bepaald niet anti-zionistisch is, een artikel in de New York Review of Books dat veel discussie en woedende afweer opriep: hij waarschuwde dat het joodse establishment dat nog door en door trouw is aan Israël bezig is de boot te missen onder de jongeren. (Zie hier). Op de orthodoxe gemeenschap na, die in de VS bloeit en groeit, zijn de meeste jonge joden in Amerika ‘liberals’, progressieven, die gewend zijn aan open discussies en kritiek, ze staan voor mensenrechten, dus ook voor Palestijnen, en ze begrijpen heel goed dat ze het als joden in de VS goed hebben omdat het daar mogelijk is om als ‘minderheid’ in grote vrijheid te leven – anders dan in Israël waar de niet-joodse minderheden lang niet de rechten hebben die zij als joden in Amerika wel hebben. Beinart schreef dat stuk nog vooral uit bezorgdheid over Israël, meer als waarschuwing, maar werd toch gezien, zoals te doen gebruikelijk tegenover joden die kritiek uiten over Israël en de Israël-lobby in de VS, als nestbevuiler. Misschien dat dat is waarom ook hij aardig lijkt te radicaliseren. In mei 2010 vond hij nog dat ‘Israëlische Arabieren’ geen volledige burgerrechten hoorden te hebben, om de ‘joodse staat’ te behouden, twee jaar later pleitte hij al voor een staat waarin de Palestijnen volledige burgerrechten zouden krijgen. (Zie hier.) Beinart, wiens boek ‘The Crisis of Zionism’ deze maand uitkomt, lijkt de geest onder joodse jongeren in de VS beter te begrijpen dan ze in Israël doen.

In ieder geval viel de campagne die Israël enige tijd geleden lanceerde heel erg slecht. De suggestie in een reeks gesponsorde video’s was dat joden in Amerika bezig zijn om te vergeten dat ze joden zijn, en daarom dringend ’terug’ moeten keren naar Israël. Veel Amerikaanse joden waren zo diep beledigd dat ze als een minder soort joden werden gezien door de Israëli’s, dat Netanyahu onmiddellijk de YouTube-filmpjes en billboards liet verwijderen. (Hier.) Want Israëli’s kunnen wel een beetje schamperen op Amerikaanse joden die liever kerstmis dan chanuka vieren – Israël heeft ze hard nodig: om hun geld en om hun invloed in de politiek.

En nu hebben we de bekende Israëlische schrijver Yehoshua die eens stevig uitpakt tegen de Amerikaanse joden die het af laten weten. Want ze leren geen Hebreeuws, en maar een op de vijf van hen komt af en toe een weekje op vakantie naar Israël. Die Amerikaanse joden, zegt hij, zijn maar halve joden. En ik ben een volledige jood, zei hij tijdens een lezing, ‘want ik ben jood én Israëli’.(Hier.)

Het zal de kloof tussen Amerikaanse en Israëlische joden niet kleiner maken. En nog iets, door steeds weer opnieuw te doen alsof Israël de enige echte woordvoerder is van het complete jodendom in de wereld, geef je wel heel erg veel aanleiding voor het oplaaien van latent antisemitisme. Hoe moet ik uitleggen dat ik op mijn weblog en op facebook geen negatieve opmerkingen tolereer over ‘die joden’ wanneer in feite Israëli’s worden bedoeld, wanneer Israël zelf keer op keer dat onderscheid weigert te maken? En zij zelf propageren dat de enige echte jood er een is die niet alleen vierkant achter Israël staat, maar er ook nog gaat wonen?