Reactie op een artikel in de Volkskrant, waarin beweerd wordt dat vrouwen die een hoofddoek dragen verantwoordelijk zijn voor de kloof tussen moslims en ‘individualistisch Nederland’. Hier.
DAAR GAAN WE WEER. Het was te voorspellen, met het rapport van het Sociaal en Cultureel Plan bureau dat nog even doorgaat met het bestuderen van die vreemde mensensoort die zich moslims noemt (we weten nu dat je moslims hebt in wel vijf smaken, dat is toch winst vergeleken bij de tijd dat we deden alsof alle moslims één pot nat waren) en kijk, de Volkskrant, daar hebben we weer even iemand die graag een probleem willen maken van de hoofddoek.
Daniela Hooghiemstra, onder de kop: Hoofddoek illustreert de kloof met het individualistische Nederland, denkt dat de hoofddoek feministes confronteert met een dilemma. O ja? De feministes met hoofddoek, ik ken er nogal wat, en de feministes zonder hoofddoek, moslim of wat anders, zien dat dilemma niet helemaal, hoor. Ik in ieder geval niet. Want ik zie helemaal niets in de bijgeleverde verklaring, die weer in de aloude traditie valt van de oud koloniale neiging om vreemde volken te bestuderen, met onze eigen onbespreekbare want vanzelf superieure normen en waarden als meetlat. “Moeten zij (die feministes) vijftig jaar nadat ze topless de stranden bestormden, het normaal vinden dat vrouwen in Nederland publiekelijk hun haar niet mogen of willen tonen?” Nou heb ik er nog nooit van gehoord dat er vrouwen waren die in naam van het feminisme streden voor meer bloot op het strand, maar die fantasie voedt wederom het stereotype denken: bloot is vrij en dus goed, bedekt is niet vrij en dus niet goed. Niet ‘normaal’, dus. En niet normaal is erg. Hoewel we tegenwoordig nauwelijks meer een blote damestepel kunnen ontwaren op het strand.
Hooghiemstra haalt er weer eens een nieuwe verklaring bij waarom er moderne moslima’s zijn die er voor kiezen het hoofd te bedekken, dat komt omdat ‘bij ons’ het huwelijk is veranderd van een familieafspraak in een individuele keuze. Terwijl bij die mensen aan de andere kant van de Middellandse zee het huwelijk nog steeds een familieaangelegenheid is. En daarin bood het meer bescherming om zich aan de codes van het collectieve familiesysteem te houden, en dat hebben al die naar ons land geëmigreerde families nog met zich meegenomen, zegt ze. (Met een foto erbij van Nederlandse bekeerde en hijab dragende vrouwen, die de gewoonte dus helemaal niet meegenomen hebben uit een ander familiesysteem en voor wie dit verhaal dus niet opgaat)
Nou kijk, en ondanks het feit dat veel moslima’s zich intussen ‘ontwikkeld’ hebben in de Nederlandse individualistische maatschappij, hebben velen van hen nog steeds de behoefte om een hoofddoek te dragen, zegt Hooghiemstra. En daarmee blijft het onderscheid met vrouwen die in de Nederlandse individualistische traditie geworteld zijn in stand, en staan de vrome moslima’s die zich ‘onderwerpen aan hun religieuze gebruiken’ tegenover de seculiere vrouwen. Die te vaak de tegenstellingen niet wensen te benoemen uit angst niet tolerant genoeg te zijn. O zo zit dat. Ik ben bang om niet tolerant genoeg worden gevonden, fijn dat ik dat nu ook begrijp.
En dan de uitsmijter: als moderne vrouwen in Nederland er voor kiezen om een hoofddoek te dragen, gaat het niet alleen om de vraag of ze dat in vrijheid doen, maar ook om aan welke samenlevingsvorm ze met hun keuze refereren. En als daarover niet gepraat kan worden, ontaardt diversiteit in isolement en tolerantie in onverschilligheid.
Het kan dus niet zo zijn dat de moslima’s die een hoofddoek dragen dezelfde samenlevingsvorm voor ogen staat als vele anderen, zoals onder andere mij: een samenleving waarin zij net zo vrij zijn om hun eigen individuele keuzes te maken als de ‘seculieren’. Op de lange lijst met zaken waar moslims zich over moeten verantwoorden hebben we weer een nieuwe toegevoegd: vrouwen met hoofddoek moeten nu verklaringen afleggen over de samenlevingsvorm van hun keuze, en als die in strijd is met het super individualistische seculiere met-blote-borsten-naar-het- strand-feminisme, zijn zij het die een kloof veroorzaken, en zijn zelf de schuld aan hun isolement en onze onverschilligheid.
Tsjonge. Nou. Dat zal indruk maken, zeg.
Zo máák je dus een kloof. Je stelt een norm verplicht, want ‘normaal’. Over je eigen norm hoef je het niet te hebben. Want wij zijn ‘vrij’ en ‘verder’. En zij passen zich maar aan. Doen ze dat niet, omdat ze echt dachten dat die vrije keuze ook voor hen gold, en dat feminisme nou juist niet is dat je opgelegd krijgt hoe je je ‘normaal’ moet kleden, en dat we hier zoiets hebben als een Grondwet die vrijheid van godsdienst garandeert, dan zijn zij het die een kloof veroorzaken. Klinkt dat niet erg als een nieuwe variant op een erg oude manier om gehele bevolkingsgroepen als afwijkend weg te zetten?