Het pamflet van Geert Mak is verschenen: Gedoemd tot kwetsbaarheid. Verplichte literatuur voor wie aan het proberen is de tijd waarin we leven te begrijpen. ‘Want hoe kunnen we deze geschiedenis ooit aan onze kleinkinderen vertellen, het verhaal van de laatste maanden van 2004? Wat zullen we ons nog herinneren? Het doorstoken lichaam in de Linneausstraat? De kelders die opengingen? De almaar bewegende lippen van politici en intellectuelen? De stilte van de stad? De toon, de nieuwe toon die opeens was ingezet?’
Mak beschrijft Submission 1 van Hirsi Ali en Van Gogh als een gefilmd pamflet, niets meer en niets minder, een terechte aanklacht tegen de mishandeling van moslimvrouwen. Maar ook als een bewuste provocatie, het wil ook de houding van de islam jegens vrouwen in het algemeen aan de kaak stellen. Maar was het effectief?
Ik snap nog altijd niet precies hoe de emancipatiemethode van Submission part 1 zou moeten werken. Geen zinnig mens ontkent dat vrouwen het soms ongenadig zwaar hebben in de islamitische wereld, dat er in de koran teksten staan waarmee grote geestelijke en lichamelijke wreedheid gerechtvaardigd kan worden en dat de positie van de vrouw een van de belangrijkste elementen in het moderniseringsproces van de islam is.
Volkomen terecht werd van moslims geëist om ook bij henzelf het meten met twee maten aan de kaak te stelen. Hoe kon je immers van anderen tolerantie verwachten, als je daar zelf niets van liet zien? Ik zag op oudejaarsdag een rouwadvertentie in een hoekje van de Volkskrant: ‘zo moedig, zo angstig, zo jong. Zoveel onveiligheid in jouw verleden. Zoveel hoop en inzet voor een wel veilige toekomst. Maar met slechts één schot…’ Farda Omar. Ondertekend door twee Limburgse blijf-van-mijn-lijfhuizen. ‘Dag moedige vrouw…’Maar aan de andere kant: hoorde ik die maanden, van al die opgewonden politici, ooit iets over de wurgende angsten van Farda Omar en haar lotgenoten? Vroeg iemand zich in die kri9ngen af wat deze vrouwen in hemelsnaam aanmoesten met een filmpje als Submission part 1? Wat me vooral is bijgebleven uit een van de vele tv-reportages over Hirsi Ali, is een klein gebaar, een wegvegende hand toen een mishandelde moslimvrouw het waagde om haar tegen te spreken.
Als de nobelprijswinnares Shirin Ebadi, die in haar land al jaren een moeizame emancipatiestrijd voerde voor en het haar islamitische lotgenoten, in het publiek verscheen werd ze overal door moslimvrouwen toegejuicht, ondanks alle risico’s die ze liepen. Zoiets had ik nooit zien gebeuren rond Hirsi Ali. Wie ik wel in haar entourage zag, altijd maar weer, waren autochtone mannen, handelaars in angst, figuren die politiek belang hadden bij het voortduren van de crisis, gezeten burgers die, een enkele uitzondering daargelaten, nooit in hun loopbaan enige belangstelling hadden getoond voor het lot van moslimvrouwen, en het was volstrekt onduidelijk wie nu wie gebruikte. Het ging, vrees ik, uiteindelijk ook niet om de vrouwen. Het ging om de religie.
Hoi Anja,
Ja, dat is me nogal een verschil wat je daar schetst, een juigende menigte moslims (mannen en vrouwen) voor Shirin of een zwijgende groep moslims voor Ayaan. Mooie vergelijking. Een zwijgende groep molsims die ongemakkelijk heen en weer schuift; moeten we nou reageren en onze stem verheffen? Of moeten we zo onopvallend mogelijk deze uitlatingen ondergaan? Even heel gechargeerd gezegd) We hadden het er zondag over(na de opnames bij de NMO)dat de emanicpatie vanuit moslims zelf moet komen; wat dacht je voor een Moslim Emancipatie Platform gesteund door een klankbordgroep of stuurgroep. Wat dacht je ervan om daar dan knuffelautochtonen (of hoe noemde je dat ook alweer?) plaats te laten nemen? Of bestaat er al zoiets en heb ik de boot gemist? Anyway, ik ben beniewd wat je ervan vindt. Ik ben er trouwens voorstander van om ook de emancipatie van de moslim man aan de kaak te stellen en het samen te doen. Ik had het er gister met een vriendin over en we kwamen tot een (voor ons) nieuwe analyse: Heel zwart-wit gezegd kunnen moslim meiden namelijk, of kiezen om met ’tradities mee te gaan, of met traditie te breken en te rebelleren. Moslimjongens daarentegen zijn op die manier onderdeel van de traditie dat er van hun wordt verwacht dat ze die in stand houden. Ondertussen kunnen ze vaak wel hun eigen keuzes maken en eigen weg gaan zonder dat dit gevolgen heeft voor hun positie. Ik maak me daar nog meer zorgen om dan over de emancipatie van moslimmeiden. Hoe kunnen jongens voldoen aan die traditionele verwachtingen terwijl ze ook de ‘andere kant’van het leven hebben mogen ontdekken? Lijkt me inetressant om het hier over te hebben. Anyway, ik ben beniewd of er mensen zijn die bezig zijn met deze discussie en/ of bezig met een initiatief voor een platform.
Liefs Annebregt
hallo Anja, ja goede analyse. En inderdaad mooie vergelijking tussen Shirin Ebadi en Ayaan Hirsi Ali. Ik vraag me altijd af wat de verborgen agenda van Hirsi Ali is, de agenda die ze niet benoemt ,maar waarvan de doelen blijkbaar wel gehaald worden.
Wat betreft mijn voorgangster hierboven, ben ik het helemaal eens dat ook de moslimman moet meeemanciperen. Niet alleen omdat hun positie zo anders is dan die van moslimvrouwen, maar ook wat heb je er aan een geëmancipeerde moslimvrouw te zijn en nergens een geëmancipeerde moslimman te kunnen ontwaren. Het lijkt me van het grootste baelang dat beide emancipatieinspanningen gelijk opgaan. Gelukkig gebeurd eral veel, maar nog niet genoeg. Mischien als de moslimman meer emancipeert zijn zaken als eerwraak ook beter aan te pakken.
Ben het erg met je eens, Fie. In de, zeg maar ‘witte’ vrouwenbeweging van jaren terug hebben we er erg lang over gedaan om tot de visie te komen dat er uiteindelijk niet veel voor vrouwen zou veranderen als er niet ook wat met mannen gebeurde. Ik heb vele jaren in het veld van geweld tegen vrouwen gewerkt, als trainster en docente. Eenm van de inzichten die we opdeden is dat het risico van geweld groter wordt wanneer een vrouw zich begint te emanciperen en de man haar niet kan bijhouden en zich daardoor bedreigd voelt. In de laatste jaren dat ik nog trainingen gaf zijn we dan ook steeds meer aandacht gaan besteden aan werken met daders en samenwerken met politie en justitie. Ook denk ik dat als mannen meer ‘eer’ kunnen halen uit andere zaken, hun positie in de wereld verbeterd, de neiging om hun eer afhankelijk te maken van het gedrag van ‘hun’ vrouwen erg zal afnemen. Zo heb ik dat tenminste ook waargenomen onder migranten hier en in de moslimgemeenschap in Gaza waar ik al tien jaar werk. En ik denk dat juist die mannen die er anders over zijn gaan denken weer een hele goede voorhoederolo op zich kunnen nemen om andere mannen te bereiken.
Kortom: de derde golf, die voornamelijk gedragen wordt door ‘allochtone’ vrouwen heeft de kans om een aantal fouten die wij destijds hebben gemaakt, te lang wachten om mannen te betrekken, niet te maken. Ik denk dat oude, witte feministes (en andere mensen) daar nog wel wat van kunnen leren.
Dat laatste grote citaat, de vergelijking tussen de reacties op Shirin Ebadi en Hirsi Ali is niet van mij maar komt uit het boekje van Geert Mak. Maar ik bgen het er erg mee eens.
Hai Anja,
Gisterochtend werd ik uit mijn heerlijke droom wakker gebeld door een vriendin die erg actief is binnen de vraagstuk over emancipatie van de moslim vrouw. Zij had net Gedoemd tot kwetsbaarheid van Geert Mak uitgelezen. Ze las een aantal stukken door en ik voelde me enorm bekend bij de uitlatingen van Geert Mak. Eindelijk iemand die zo’n krachtig kritisch stuk neerzet in een Manifest. Waar was zo’n iemand in die donkere tijd. De een na de ander kraamde een hoop onzin uit. Ik ga het as maandag meteen aanschaven en even zelf mijn view over laten gaan.
Om nog even te reageren op het stuk van Annebrecht.
Zij geeft aan dat de moslim man moet emanciperen. Ik ben het hier gedeeltelijk mee eens, maar waarom moet de islam en emanicpatie in 1 woord genoemd worden. Het komt zo over dat een moslim man niet vooruit strevend is in zijn doen en denken. Zelf denk ik dat het voornamelijk met cultuur te maken heeft.
Zoals Anja ook aangaf heeft de derde golf vrouwen geen man nodig voor emanicipatie. Wij wachten immers hier niet op. Wij nemen zelf de afslag. We hebben de middelen en wat nog belangrijker is de kracht.
De minister van Sociale Zaken verklaarde onlangs dat de emancipatie van de Nederlandse vrouw voltooid is. De minister van Financiën bezuinigt hierdoor het maatschappelijk middenveld (hulpverlening, politie, onderwijs, sport, cultuur, kunst) kapot. Veel vrouwen in NL ongeacht hun achtergrond zijn wel afhankelijk van hun partner. Zij hebben deze middelen hard nodig. Is er een oplossing voor??
Zelf denk ik dat de oplossing ingesloten ligt in de bestrijding van de sociaal-economische achterstanden, armoede en analfabetisme en financiële onafhankelijkheid. Helaas dringt de tijd voor ons maar ook voor de anderen die de hulp hard nodig hebben…….
Beste Anja,
Ik ben het helemaal een met je betoog. Hirshi Ali wordt door de politiek gebruikt om angst te zaaien tegen de Islam. Dit resulteerde in een uitermate af te keuren reactie van een extremist. Gevolg? Nog meer angst en haat tegen de moslims. Ik ben zelf een moslim en veel kennissen die ik ken zijn tegen de manier waarop Hirshi Ali de moslimvrouw probeert te emanciperen. De moslimvrouw is tegen Hirshi Ali. Moslimvrouwen zijn boos, omdat zij als dom worden afgeschilderd t.o.v. hun mannen. Emancipatie komt van binnen uit en kan niet worden opgelegd door een niet-moslim en zeker ook niet door Nederlanders. De emancipatie van de moslimvrouw zal door de moslimvrouw zelf worden bereikt (al denk ik dat de moslimvrouw in sommige gevallen geëmancipeerder is dan de Nederlandse vrouwen. Hirshi Ali wordt door de VVD gebruikt en zal er pas in een later stadium achterkomen en dat is het kwaad al geschiedt. Ik denk dat Hirshi Ali wakkergeschud moet worden. Hoe? Dat weet ik niet. Ze lijkt doof en verdoofd door de roeme en aandacht die ze krijgt. De meeste moslimvrouwen schamen zich voor de manier waarop een ex-moslim hun probeert te bevrijden. Ik zou tegen haar willen zeggen: “Verander de Wereld, maar begin a.u.b. eerst bij je zelf”.
Verder wil ik opmerken dat het boek van dhr. Mak door tegenstanders van de Islam erg veel kritiek te verduren zal krijgen. Ik hoop dat hij hierdoor niet zijn mening gaat bijstellen en praten naar de mond van de kritici. Er zijn al weer genoeg mensen bezig hem totaal af te kraken. Op een of andere manier is er in Nederland een zeer sterke lobby, op alle niveau’s, die de ondergang van de islam en de moslims wil breiken. Of je bent met hen of je bent tegen!
pardon??
Verplichte literatuur voor wie aan het proberen is de tijd waarin we leven te begrijpen. ‘Want hoe kunnen we deze geschiedenis ooit aan onze kleinkinderen vertellen, het verhaal van de laatste maanden van 2004?
Lijkt me een te voorbarige conclusie.
zie: http://frontpage.fok.nl/nieuws/52105
Beste Anja,
Tot mijn verbazing las ik dat jij in de veronderstelling verkeert dat Shirin Ebadi overal door moslimvrouwen wordt toegjuicht. Ebadi heeft mij zelf verteld dat ze in eigen land juist door moslimvrouwen is uitgescholden.
Even lezen wat er staat, Renate. Dit is een citaat van Geert Mak en niet een uitspraak van mij.
Hoeveel aanhang Ebadi heeft en hoeveel tegenstand weet ik niet. Dat ze aanhang heeft weet ik wel. Dat Hirsi Ali onder de moslimvrouwen praktisch geen aanhang heeft weet ik ook zeker. Dus wat is de bedoeling van je opmerking?