(Eilat Maoz)

“Straks is Israël de enige dictatuur in het Midden-Oosten”.

Een klein groepje kritische Israëlische vrouwen in Nederland, Gate48, organiseerde in Crea een avond over een zaak waar ze zich veel zorgen over maken: de democratie binnen Israël die steeds meer door de verrechtsing onder vuur komt te staan. Uitgenodigd als spreeksters waren Eilat Maoz, en Hilla Dayan, beiden van de Coalition of Women for Peace, een heel actieve groep in Israël. Gespreksleidster was Noa Roei.

Ik sprak voor de lezing nog even met Eilat. Ze woont in Jaffa, een van de weinige steden in Israël waar Palestijnen en joden samen leven. Ik heb meer Palestijnse vrienden dan joodse, zegt ze. Ik zou in Tel Aviv dat praktisch ‘Arabierenvrij’ is niet kunnen leven. Haar vriend komt net weer terug uit de gevangenis. Het is langzamerhand vanzelfsprekend aan het worden dat iedereen die kritisch is, en dat als activist uit wil dragen, de Israëlische gevangenis wel eens van binnen ziet. Dat was al zo, maar het wordt erger en gaat nog erger worden. De vrijheid van meningsuiting, de vrijheid om in oppositie te zijn tegen de regering, de vrijheid om te demonstreren wordt steeds verder aangetast in ‘democratie’ Israël, het gaat snel, de laatste tijd.

Het keerpunt kwam met de aanval op Gaza, in de winter van 2008, vertelt Eilat. Kennelijk was dat goed voorbereid. Terwijl het nieuws vooral gericht was op de operatie in Gaza, was intern, in Israël zelf, het gehele staatsapparaat ingezet om ervoor te zorgen dat eventuele oppositie zo snel mogelijk de mond gesnoerd kon worden. Het was duidelijk dat we te maken hadden met een goed voorbereide campagne. Het geweld tegen mensen die demonstreerden, ook al is dat geheel legaal, nam enorm toe. Er werden met tientallen tegelijk demonstranten opgepakt en opgesloten, vaak op idiote aanklachten. Tegelijk werden de media bestookt met de voorgekookte teksten: dat het hier ging om door Arabische oproerkraaiers geleide rellen. De meegedragen Palestijnse vlaggen werden benoemd als ‘PLO vlaggen’, waarmee de vertrouwde oude dreiging weer werd opgeroepen alsof er binnen Israël zelf sprake zou zijn van een georganiseerde Arabische opstand. Op zich is er geen wet die demonstreren verbiedt, dus kwam de politie met aanklachten dat de mensen levens in gevaar brachten door de openbare weg te blokkeren, en dat ze een potentieel gevaar vormden voor de openbare veiligheid. De taal waarin in de media werd gesproken over de demonstraties tegen de aanval op Gaza suggereerde steeds luider dat het hier ging om verraders, het ‘gevaar van binnenuit’, alsof demonstreren op zich al staatsgevaarlijk zou zijn.

(Noa Roei)

Ook mensen van politieke partijen die zich min of meer solidair hadden opgesteld konden rekenen op een uitnodiging om een ‘vriendelijk gesprekje’ te voeren met de leden van de Shin Beth, de geheime veiligheidsdienst, waar ze gewaarschuwd werden zich niet langer af te geven met dergelijke staatsgevaarlijke activiteiten, omdat dat hun carriere wel eens zou kunnen schaden. Het was vooral enorm intimiderend, vertelt Eilat. Ook zij voelde zich achtervolgd – het was beangstigend.

Nadat de Operatie voorbij was veranderde dat politieke klimaat bepaald niet. Er was een nieuwe trend gezet. Een organisatie als New Profile, die geheel opereert binnen de kaders van de wet, maakte mee dat acht van hun leden ’s ochtends in de vroegte, allemaal tegelijkertijd, huiszoeking kregen en opgepakt werden. Computers werden in beslag genomen. Iedereen kwam weer vrij, het leek er vooral om te gaan om iedereen flink bang te maken. Dergelijke invallen maakte ook Breaking the Silence mee, de groep (zie hier) die getuigenissen van militairen verzamelde – waarmee onder andere, de feiten die de Goldstone-ploeg verzamelde nogal eens bevestigd werden. Ook werd er door de overheid een campagne ingezet tegen mensenrechtenorganisaties, die, alsof daar op zich iets mis mee zou zijn, geld uit het buitenland ontvingen. (Zonder ‘geld uit het buitenland’ was de Israëlische regering nergens, een groot deel van de militaire kosten komt uit de VS). Zo vond het Ministerie van Buitenlandse Zaken het wel gepast om onder andere het Nederlandse ministerie te verzoeken ervoor te zorgen dat er geen Nederlandse giften meer naar de Israëlische mensenrechtenorganisaties of groepen als Breaking the Silence zouden gaan – waar de Nederlandse minister overigens geen gehoor aan heeft gegeven.

Er wordt alles aan gedaan om binnen de mogelijkheden van de wet de mensenrechtenorganisaries dwars te zitten, zwart te maken, het werk moeilijk te maken. Zo worden bijvoorbeeld aan buitenlandse medewerkers geen werkvergunningen meer verschaft. En waar de wet er niet in voorzag om de kritische organisaties dwars te zitten, werden er nieuwe wetten ontworpen, waarvan er al een hele reeks is aangenomen.

De methode die de huidige Israëlische regering, die uit een lappendeken van alles wat rechts of nog rechtser is bestaat, is om organisaties in het leven te roepen die het vuile werk doen, zodat niemand de regering er op aan kan zien. Er is al een hele reeks van die organisaties, zoals Im Tirzu, die oproept tot de ’tweede zionistische revolutie’, wat vooral neerkomt op georkestreerde lastercampagnes van iedereen die hun ogen niet nationalistisch en zionistisch genoeg is – de landverraders. NGO Monitor is ook zo’n club. Een van de eerste slachtoffers was Naomi Chazzan, tegen wie een peperdure lastercampagne werd ingezet met paginagrote advertenties. Chazzan is het hoofd van het National Israeli Fund, een tamelijk gematigde organisatie die allerlei activiteiten van onder andere mensenrechten subsidieerde. En ook indirect de Coalition for Women for Peace, maar dat is dan ook niet toevallig afgelopen. De campagne tegen Chazzan was echt levensgevaarlijk, ze werd afgebeeld als de duivel, en iedereen in Gaza weet hoe het afliep met Rabin, die door een dergelijke campagne was gedemoniseerd.

(Yaella Dayan)

)

Een van de beschuldigingen aan het adres van mensenrechtenorganisaties was dat ze gegevens hadden verzameld en doorgegeven voor het Goldstone-rapport – en iedereen die die organisaties steunde werd ervan beschuldigd geld te geven aan een ‘antizionistische organisatie die van plan is om Israël valselijk te beschuldigen van oorlogsmisdaden.’ En dat, suggestief, ook nog betaald vanuit het buitenland, dan wist iedere vaderlandslievende burger toch hoe laat het was. En zo werden de termen ‘dissident’ en ‘subversief’ steeds vaker ingezet tegen organisaties en groepen die in feite niets anders deden dan wat in een democratie volstrekt normaal is. Meer nog: wat in een democratie, die altijd interne krachten nodig heeft om kritisch de machthebbers en de overheid te volgen, noodzakelijk is.

Hoewel de regering het vuile werk het liefst aan door hen opgezette en waarschijnlijk ook gefinancierde organisaties overliet – hun financiën zijn meestal nogal schimmig, hoewel dat de zeer transparant werkende groepen die geld ontvangen uit het buitenland nou juist verweten wordt – werd de regering zelf steeds actiever in het bestrijden van de ‘interne vijand’. En dat komt vooral tot uiting aan een veertigtal wetsontwerpen waar de eersten al van zijn aangenomen. Dat zijn wetten die de bedoeling hebben de vrijheid van meningsuiting van bepaalde etnische of politieke minderheden te beperken, of groepen als mensenrechtenorganisaties te ‘delegitimeren. Ook worden daarmee politieke partijen die niet aansluiten bij de meerderheid in hun werk beperkt. En als laatste is er de categorie wetten waarmee de burgerrechten van minderheidsgroepen beperkt kunnen worden door hen af te schilderen als ‘staatsvijandig’. (Zie de recente factsheet van het EAJG, hier.)

Zo is er al de Nakbawet, waarbij het verboden is om openlijk de nakba (zoals Palestijnen de grote ramp noemen van 1948, waarbij ze het grootste deel van hun land verloren) te herdenken. Er is een wet waarbij gemeenschappen, woonwijken mogen beslissen dat degenen die ‘de fundamentele waarden van de gemeenschap niet delen’ niet hoeven worden toegelaten. Dat betekent in de praktijk dat niet alleen Arabieren uit joodse wijken geweerd kunnen worden, maar ook migranten, homo’s of alleenstaande moeders.

Een wet die nog in voorbereiding is, is dat Israëlische burgers die de boycotacties steunen strafbaar worden – waardoor dus ook het ondersteunen van boycotacties die tegen de bezetting zijn gericht door het niet kopen van producten uit de nederzettingen strafbaar wordt. Er komt waarschijnlijk een anti-opruiingswet: er kunnen dan juridische stappen ondernomen worden tegen iedereen die iets kritisch zegt over de ‘joodse en democratische staat’ (bijvoorbeeld dat het tijd wordt dat alle burgers gelijke rechten krijgen). Verder zou dan ook elke buitenlander die de Israëlische nationaliteit wil verkrijgen zijn trouw moeten uitspreken aan de ‘joodse en democratische staat’. En staat er nog een wet op de wachtlijst ’ter verdediging van de Israëlische waarden’, die alle organisaties kan verbieden die ‘de staat Israël als joodse staat beschadigen’. Ook zou het mogelijk gaan worden, als de wet wordt aangenomen, om alle NGO’s te verbieden die meewerken aan rechtszaken in het buitenland tegen Israëlische politici of militairen. En op de lijst staat er ook nog eentje waarbij filmmakers die niet verklaren trouwe zionisten zijn geen subsidie van de overheid meer kunnen krijgen. En nog een hele lijst in die trant.

Kortom: een aantal van die wetten is al aangenomen, ondanks het aanvankelijke ongeloof van de vrouwen van de coalitie of dat echt waar kon zijn, en er zullen er nog veel volgen, tot elke vorm van kritiek op de staat Israël en de huidige rechtse regering strafbaar is geworden, en de vrijheid van meningsuiting vergaand aan banden is gelegd.

Eitan die geprobeerd heeft zoveel mogelijk informatie in haar korte tijd te proppen kijkt de zaal in. Klinkt bizar, niet? Ik herken dat gevoel. Vaak als ik mijn verhaal over Gaza vertel kijk ik langs de luisterende gezichten, kunnen ze nog luisteren? Ik kan het me zo voorstellen dat mensen denken dat ik zwaar moet overdrijven, zo erg kan het toch niet zijn?

Aanvankelijk heeft de organisatie geprobeerd elke nieuwe wet tegen te houden, nu denken ze: laat ze hun gang maar gaan. Israël ontmaskert zichzelf, iedereen moet toch op een gegeven ogenblik zien dat ze in Israël krankzinnig zijn geworden.

De pogingen om elke vorm van kritiek uit te bannen vindt niet plaats in een luchtledig, maar past in de kamikaze strategie van Israël. De volstrekte onwil om tot een oplossing te komen met de Palestijnen, bijvoorbeeld. Iedereen weet dat het hoog tijd wordt om de bezetting te beëindigen, maar de regering houdt de bevolking en de Palestijnen al vele jaren aan het lijntje, elke keer wordt er weer iets verzonnen om een beslissing weer uit te stellen (nu is dat de hereniging van Hamas en Fatah). Ondertussen gaan ze door met het bouwen van nederzettingen, en aangezien ze een vijand nodig hebben om zich tegen af te zetten, en zich ‘bedreigd’ te tonen, hebben ze nu behalve de Palestijnen ook een ‘vijand van binnenuit’ gecreëerd.

Onze stem is vooral belangrijk voor de beweging in het buitenland, zegt Eitan. Wij zorgen ervoor dat niemand kan zeggen dat het antisemitisme is als ze kritiek hebben op Israël. Wij ondersteunen de beweging die ons weer ondersteunt – het is raar dat dat via het buitenland moet, maar zo gaat het. In het begin was ik erg geïntimideerd door al die pogingen om ons monddood te maken, en erger. Het was beangstigend. Maar ik herinnerde me de uitspraak van het ANC: eerst negeren ze je, dan maken ze je belachelijk, dan zullen ze je bestrijden en dan winnen we. Dit is het punt, we zijn in de fase beland voordat het systeem van binnen uit in elkaar stort en duidelijk wordt dat het zo niet verder kan.

Yaella vult haar aan. Ja, de Israëlische regering neemt de oppositie binnen het land werkelijk serieus. Ze doen alles om ons te ondermijnen. Maar dat betekent ook dat ze ons belangrijk vinden. Op een gegeven ogenblik, toen die anti-boycotwet werd aangekondigd dacht ik trots: jongens, dat zijn wij! Als je tegenwoordig in Israël niet uitgemaakt wordt voor zelf-hatende jood, dan weet je dat je het niet goed doet. Yaella is het niet eens met de Israëli’s die de hoop hebben laten varen dat er nog enige oppositie van belang uit eigen land komt, en dat er alleen verandering komt door druk van buitenaf. Kijk naar Zuid-Afrika, zegt ze. Het ging bij de afschaffing van de apartheid zowel om druk van buitenaf, maar ook het besef binnenshuis dat het zo niet langer kon. Wat we nu zien is dat Israël krampachtig bezig is om te doen alsof we het wel redden.

Al heel lang is zestig procent van de bevolking voor de ontmanteling van de nederzettingen. Waarom het dan niet gebeurt? Omdat er in alle lagen van het land teveel mensen zijn met belangen, met privileges, mensen die eraan verdienen. Maar nu ook van binnen uit onze eigen democratie wordt aangetast is het ons toch gelukt om twintigduizend mensen de straat op te krijgen – de grootste demonstratie sinds tijden. Vooral omdat het nu niet alleen meer gaat om onze ‘slachtoffers’, nu zijn we het zelf die bedreigd worden.

Het imago van Israël gaat enorm achteruit. We horen inmiddels in de wereld bij de minst populaire landen. En hoe Israël daarmee omgaat? Stom. Meestal maken ze het nog erger. Zo riepen ze zo enthousiast dat het Goldstone-rapport nu in de prullenmand kon, dat Goldstone zelf zich gedwongen voelde om te verklaren dat er geen kwestie van was dat het rapport zou worden teruggetrokken.

Het moet de mensen toch op gaan vallen, dat ook de huidige regering van Nederland maar één enkel land met name noemt in het regeerakkoord dat ondersteund zou moeten worden. En is het hier duidelijk wat het betekent dat die PVV’er Bosma het portret van Jabotinsky op zijn kamer heeft hangen? Jabotinsky was en fascist, een bewonderaar van Mussolini. Wat doet de Israëlische vlag in het kantoor van een Nederlandse partij? Hoe bestaat het dat Lieberman, een openlijke racist, hier zo vriendelijk is ontvangen? Gaat het niet dagen hoe absurd het is, wat de Nederlandse regering doet?

Hoe dan ook. De Coalition gaat door, en vecht voor recht en democratie in Israël. Nu de democratie toeslaat in de Arabische landen, zijn wij in Israël hard bezig om onze eigen democratie af te breken. “We zijn op weg om de enige dictatuur te worden in het Midden Oosten.”

Website Gate48 hier
De Coaliton of Women for Peace kan gesteund worden via het SIVMO, hier
Hun website, hier.

Zie ook Samy Michel van ACRI, hier.