Vrijheid en fatsoen

Volgens Harry van Bommel (mijn collega SPer in de Tweede Kamer) staat het wel vast dat er grenzen zijn aan de vrijheid van meningsuiting. Niet alleen wettelijke grenzen, ook fatsoensgrenzen. Dit artikel verscheen in het Katholiek Nieuwsblad op 24 april 2004.

Vrijheid vraagt ook om fatsoen
door Harry van Bommel

Sinds Paul Cliteur heeft verklaard dat hij zich niet meer zal mengen in het publieke debat over de islam en integratie, wordt er heftig gediscussieerd over de vrijheid van meningsuiting. Cliteur grossierde in zijn columns en stukjes in scherpe meningen over allelei aspecten van de islam maar passeerde daarbij naar mijn overtuiging nooit een grens.

Groot goed
De vrijheid van meningsuiting is een groot goed dat zwaar bewaakt dient te worden. Er zijn te veel landen waar mensen niet vrij zijn om voor hun mening uit te komen, waar kranten worden gesloten en journalisten worden opgepakt. Artikel 7 van de Grondwet stelt glashelder dat niemand voorafgaand verlof nodig heeft om door de drukpers gedachten of gevoelens te openbaren, behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet. Die laatste toevoeging legt beperkingen op aan de vrijheid van meningsuiting. Zo is smaad, laster en eenvoudige belediging volgens het Wetboek der Strafrecht verboden. Ook discriminerende meningsuitingen, bijvoorbeeld jegens homo’s of etnische minderheden zijn niet toegestaan.

Fatsoensgrenzen
Met enige regelmaat moeten personen zich voor de rechter verantwoorden wegens smaad, laster of belediging. Ook politici zijn in het verleden wel voor de rechter gedaagd vanwege discriminerende uitspraken. Wijlen Hans Janmaat mocht bepaalde uitspraken over de multiculturele samenleving niet doen en toenmalig RPF-fractievoorzitter Leen van Dijke moest zich verantwoorden vanwege uitspraken over homoseksualiteit. Recentelijk raakte de imam El Moumni in opspraak door zijn uitspraken over homoseksuelen.
In al die gevallen werd gezocht naar de wettelijke grens aan de vrijheid van meningsuiting. Dat er ook fatsoensgrenzen zijn, bleef daarbij steeds buiten beschouwing.

Onheus bejegend
Theo van Gogh vroeg zich in een column in de gratis treinkrant Metro af of hij bepaalde zaken wel mocht zeggen. Niet de wet zou hem beperkingen opleggen maar politici als ondergetekende die zich negatief uitlaten over het passeren van fatsoensgrenzen in columns en andere publieke optredens.

Van Gogh passeert zo’n grens door in een van zijn columns moslims consequent ‘geitenneukers’ te noemen. Van Gogh behoort daarmee tot de categorie opiniemakers die, volgens een notitie van de minister van Binnenlandse Zaken over jihadrekutering in Nederland, ervoor medeverantwoordelijk is dat een groeiend aantal moslims zich in het maatschappelijke verkeer onheus bejegend voelt. Volgens die notitie zijn het vooral jongeren uit de groep van tweede en derde generatie immigranten die de vermeende verwijdering tussen de samenleving en moslimburgers zwaar opnemen. De minister concludeert dat de groep van zich onheus bejegend voelende jongeren een voorname vijver vormt van voor radicalisering en eventueel rekrutering ontvankelijke personen. Dat is nogal wat.

Langer nadenken
Natuurlijk zal geen mens na het lezen van een column in Metro zich melden voor de jihad. Maar het gebruik van het woord ‘geitenneukers’ zal wel door veel moslims als zwaar beledigend worden ervaren. Het zal er eveneens aan bijdragen dat de islamitische gemeenschap zich in haar geheel in haar eer voelt aangetast en verder vervreemdt van de Nederlandse samenleving. Die vervreemding heeft een negatief effect op de toch al zo moeizaam verlopende integratie en zou inderdaad tot verdere radicalisering kunnen leiden.
Van Gogh zal dat allemaal niet ten doel staan bij het schrijven van zijn columns, maar ik vraag me af of hij zich ervan bewust is dat dit wel het resultaat ervan kan zijn. Anders dan Paul Cliteur moet hij vooral niet stoppen met het schrijven van columns, maar wat langer nadenken over de mogelijke maatschappelijke gevolgen van zijn schrijfsels zou absoluut geen kwaad kunnen. De vrijheid van meningsuiting betekent dat je bijna alles mag zeggen; niet dat je ook maar alles moet zeggen.

20 gedachten over “Vrijheid en fatsoen

  1. Met andere woorden: de vrijheid van meningsuiting die we ooit hebben overwonnen op het fascistische gevaar moeten we maar inruilen voor een collectieve zwijgplicht over bestaande problemen, omdat je mogelijk op iemands zere teen staat. Ik vraag me dan ook af of we met de huidige houding van sommige politiekcorrecten ook zaken als WO2 hadden overwonnen: “peace for our time”… dat is niet des SP, Anja.

    Het wordt inmiddels steeds eenvoudiger om politiekcorrecte retoriek te vertalen naar gewoon Nederlands. Maargoed, begin eerst maar eens met het de mond snoeren van enge radicale imams.

  2. Mensen als van Gogh hebben een narfunctie. In zekere zin had Fortuyn die ook. Helaas wordt dat niet door iedereen begrepen. Als men de nar teveel belang gaat geven, is het koninkrijk in gevaar. Eigenlijk het falliet van de bestuurders.

  3. Pingback: Weblog Theo Cornelissen

  4. Prima artikel! Ik maak me niet zozeer zorgen om het smoren van het vrije woord in Nederland, maar meer om het feit dat er teveel gezegd wordt en dat blijkbaar alles, hoe beledigend of kwetsend ook, geaccepteerd lijkt.

  5. Iedereen die nu het hoofd koel houdt en tot de eenvoudige conclusie komt dat we, hoe dan ook, met zijn allen verder moeten in dit land, moet actief gaan worden en zijn stem laten horen! Laat je horen! Voor de discusie! Maak je bekend! Er is, juist nu, behoefte aan mensen die NIET tot de conclusie komen dat alle islamieten moeten opdonderen. En er is, juist nu, behoefte aan moslims die de dialoog aangaan!

  6. Wellicht getuigt het van grote literaire wansmaak om uit spiderman te citeren, maar de gedachte die in mij opkomt is: “With great power comes great responsibility.”
    Met de vrijheid van meningsuiting is de Nederlandse bevolking een enorme macht in handen gegeven. Daar moet derhalve ook verantwoordelijk mee omgegaan.
    Ik kan me dan ook niet vinden in de kritiek van Daniël O. Het gaat hier niet om verzwijgen van alledaagse zaken, maar om het zorgvuldig omgaan met het tersprake brengen hiervan.

  7. De heer Cliteur houdt zich altijd aan de wettelijk en fatsoenlijke normen van meningsuiting. Als een allochtoon heb ik zijn debatten nooit als beledigend gezien en heb heel veel van hem geleerd. Maar helaas sommige mensen kennen die grens niet omdat ze hebben die grens ook niet geleerd. Wat betreft belediging en discriminatie de overheid heeft tot nu toe te inconsistent en eenzijdig geregeerd. Het huidige kabinet ziet en benadert allochtonen als tweede rang burgers en ongewenste last. Een overheid die zelf mee doet aan de aanzet tot haat en de allochtonen in dit land stigmatiseert is geen goede voorbeeld voor de rest van het volk. Ik zou graag aan die overheid willen zeggen oriënteer en integreer jezelf(dit kabinet) maar. De overheid heeft zijn eigen huis in orde dus ze zijn ook niet in staat om normen en waarde opleggen. Normen en waarden van dit kabinet zijn etnocentrisch, racistisch en altijd dobbel. Het resultaat is een intolerante samenleving, eenzijdige communicatie, achterkamer, draaideur en altijd achteraf verzonnen beleid(onbetrouwbaar dus).
    Khosrow

  8. Nog één keer,van Bommel heeft het over het overschrijden van fatsoensnormen en waarden.
    Ik weet niet welke decennia van de vorige eeuw hij bewust heeft meegemaakt,hoeveel de man weet van de ongezouten kritiek die over de verscheidene christelijke instituten in die jaren werd uitgestort,ik wil niet éens meer in details treden,u zoekt het zelf maar uit.Wél wil ik nog graag even meegeven dat het zich progressief denkend Nederland(en ik dacht dat ik daar ook bij hoorde)er geen been in zag om de gevestigde orde(Kerk,Staat,Monarchie,of wat voor volgorde u prefereert)ongenadig hinderlijk te volgen,bekritiseren,desnoods “beledigen”.Er werden geen politieke moorden gepleegd.Wél werd er door de beminde gelovigen hel en verdoemenis uitgesproken over degenen die het gelovige deel van dit land op hun religieuze hart trapte.
    Maar tóch hebben wij toen veel heilige huisjes kunnen afbreken.En Harry van Bommel gaat mij toch niet vertellen dat ’t allemaal een verschrikkelijke vergissing was,dat schoppen tegen de verstikkende spruitjescultuur?
    In dit land is een nieuw religieus fenomeen geïmporteerd,de meeste mensen die dat geloof belijden willen van géén kritiek op die leefwijze horen,laat staan dat zij zich ooit hebben willen verdiepen in de humanistische normen en waarden die wij in dit land keihard hebben moeten verkrijgen en verdedigen.Maar helaas zijn mensen als Harry van Bommel en onnoemellijk veel zich ooit progressief denkende mensen tot inkeer gekomen.Zij werpen zich nu op als verdedigers van een religie die door een groeiend aantal fanatieke aanhangers hun stempel op onze ooit humanistische maatschappij willen drukken…
    Theo van Gogh is afgeslacht,er zullen meer van deze zuiveringen volgen,en het wordt alweer verkondigd,de Islam is “beledigd”,en dan moet je niet vreemd opkijken als je strot wordt doorgesneden.
    Van Bommel heeft mij in de steek gelaten,hij veroordeelt de mensen die de uitwassen van de Islam bekritiseren,desnoods “beledigen”.De heer van Bommel heeft zich hiermee opgeworpen tot verdediger van een zich onverzoenlijk gedragende bevolkingsgroep,althans een verontrustend groot gedeelte daarvan.
    Hij hoeft niet onder te duiken,van Bommel zal zich nooit meer kritisch uiten over een religie die een duidelijk stempel op onze ex-open,vrije democratie wil plempen.
    Theo van Gogh ook niet meer,die had tenmiste lef,maar helden worden altijd te vroeg uit onze samenleving geschoten.
    En er zijn téveel mensen in dit land die vinden dat ze daar zelf om gevraagd hebben.

  9. Ik vraag me af welke problemen je ‘bespreekbaar’ maakt door moslims geitenneukers te noemen Daniel O. En vervolgens begin je over de mond snoeren van imams. Wat ben je lekker consequent.

  10. Correctie: In mijn laatste reactie bedoel ik te zeggen dat de huidige kabinet heeft zijn eigen huis ‘NIET’ in orde.

    Khosrow

  11. @ Saida Agourram: de manier die Theo van Gogh koos is nooit mijn manier geweest omdat hij geen opbouwende kritiek had. Wel kon ik zijn bijdragen waarderen omdat ik wist dat je het met een korreltje zout moest nemen. Theo van Gogh heeft over ELKE bevolkingsgroep en IEDEREEN wel wat provocerends geschreven. Niemand ontkwam er aan, alleen tot heden was er geen enkele gemeenschap of bevolkingsgroep in Nederland waar een gek opstond om hem ritueel te slachten.

  12. Ik denk dat de rechtse partijen in dit land,inclusief Theo, Pim, Wilders, en vooral dit kabinet weten niet hoe veel pijn ze hebben gecreëerd voor veel allochtonen in dit land. Ik kwam Naar Nederland om vrij en gelijk te zijn en heb mij altijd gedistantieerd van de fundamentalisten en racisten. Maar nu als een allochtone voel ik mij aangesproken door deze regering en voortdurend discriminatie uitlatingen tegen moslims. Ik ben zelf geen moslim, maar ik vind dat dit soort meningsuitingen tegen een groep/ een deel van medelanders zeer onrechtvaardig. Vrijheidsgrens ligt waar het het respect voor de rechten van anderen begint. Kennelijk sommige bestuurders vooral in de rechtse partijen vinden dit wel toelaatbaar. Namens mezelf sprekend voel ik me helemaal niet beschermd door dit kabinet(kabinet van rijken en the heersende establishment). Ik dacht dat Nederlander zijn betekend gelijkheid voor de wet en rechtsbescherming tegen mishandeling(ook verbale vorm van) en discriminatie. Maar kennelijk de verbale mishandeling van volken in dit land wordt gewoon getolereerd. Waar moeten de slachtoffers van verbale mishandeling en discriminatie zich melden? Bij de politie? Die hebben het te druk met andere zaken en hebben geen duidelijke richtlijn m.b.t. Bestrijding van discriminatie en verbale mishandeling. Moeten wij bij de door de daders gesubsidieerde schijn anti discriminatiebureaus en commissies terecht? Of moeten wij bij de nalatige regering(de oorzaak) terecht? Samen met de meeste allochtonen in dit land roep ik op de politiek in Den Haag om zijn eigen verantwoordelijkheid te dragen. Wij hebben niets aan die eenzijdige normen en waarden oplegging van dit kabinet. Ik dacht dat alle Nederlanders gelijk waren maar nu zie ik datdit is te ver van realiteit.

    Khosrow

  13. 107 Teletekst vr 05 nov
    ***************************************
    Ontzette Kamer eist keiharde aanpak

    ***************************************
    DEN HAAG De fracties in de Tweede Kamer
    willen naar aanleiding van de brief van
    de moordenaar van Theo van Gogh dat er
    paal en perk wordt gesteld aan radicale
    islamitische organisaties.Woordvoerders
    reageren geschokt op de dreigbrief.

    De fracties spreken van een aanslag op
    de democratie.Ze stellen zich op achter
    de bedreigde Ayaan Hirsi Ali en eisen
    keiharde maatregelen,met name tegen
    moslimjongeren die radicaliseren.

    Volgens VVD-fractieleider Van Aartsen
    is er in Nederland nu sprake van een
    jihad.Deze mensen hebben ons de oorlog
    verklaard,de Nederlanders maar ook de
    rest van Europa,waar ook cellen zijn."
    ***************************************
    volgende nosnieuws financieel nossport

    Anja,wat is het standpunt van jou,in deze?

  14. Als we bepaalde groeperingen keihard aanpakken, dan is het hek van de dam. In het kader van vrije meningsuiting mogen zij ook zeggen wat ze willen.
    Pas als ze zich boven de wetten van dit land plaatsen, kunnen ze rekenen op ‘aanpak’, maar dan nog betreft het individuen die rechtstreeks betrokken zijn, niet groeperingen die gelijksoortige opvattingen hebben.

  15. Anja,
    Zou het niet mooi zijn als we als Enigst,Universeel Gebod,in de naam van:Jahweh,God,Allah of (wat voor ellendige opperheersers die de kleine mens heeft bedacht om zich tot het laagste te laten inspireren),zouden verplicht stellen:
    Ik scheld jou verrot,jij scheldt mij verrot,we lulle d’r over,maar we snijden niét mekaars strot af!!

    Mwááh néé,dat hoort niet bij het Fatsoen dat Bommel voorstaat.

    Ollie B. was een veel leukere naamgenoot…

  16. Ik was, met Harry van Bommel, niet van plan om ‘elkaar verrot mogen schelden’ te accepteren als de nieuwe norm in Nederland. Vandaar ook dat jouw andere bijdrage, waarin de oproept ‘het kankergezwel’ ‘uit te roeien’ niet op mijn weblog komt. Waar mensen moorden moet het recht worden toegepast. Dat je er woedend over bent is vanzelfsprekend. Maar wie ‘uitroeien’ begint te brallen is dus net zo erg als wat hij wenst te bestrijden, en zo escaleert het geweld alleen maar.
    Op dit weblog heersen dus andere normen.

  17. Reactie naar Anja op haar reactie @7.18 aan Jan en daarmee op jullie censuur (was trouwens in China tijdens Mao – jullie grote inspirator – gebruikelijk en nog steeds, nu gelukkig in mindere mate, maar evengoed nog aanwezig).

    Anja, wat een onzin wordt er weer uitgekraampt door je en je SP. Nergens wordt gesproken over uitroeien. Wel wordt er gesproken over ‘zachte heelmeesters maken stinkende wonden’ en wat moet je tegen gezwellen doen… juist … eruit snijden. Kan dus ook gelezen worden als… heel goed van je, je lijkt het te gaan begrijpen… uit Nederland zetten, uit onze maatschappij verwijderen.
    Dat de SP dit leest als ‘uitroeien’ is dan heel erg jammer. Ach, zullen we maar zeggen, heeft te maken met jullie achtergrond, nietwaar, Mao is toch altijd jullie voorbeeld geweest? En – oh ironie – die heeft slechts enkele miljoenen andersdenkenden over de kling gejaagd.

    Typische reactie van de SP. Blijkt nog steeds dat de SP en c.s. een bord voor hun kop heeft/hebben. Jullie kunnen niet tegen kritiek, zijn overtuigd van jullie absolute gelijk, ieder anders denkende is ‘dom’, Mao blijft nog steeds jullie grote roerganger (en – in de herhaling – die heeft zelf miljoenen mensen over de kling gejaagd die anders dachten, zeker vergeten hè, ach, is ook al zolang geleden…).

    Wordt een beetje ziek van jullie. Het hele socialsitische denken waarmee ik opgevoed ben, ja, ja, mijn grootouders en ouders en ondergetekende waren/zijn/ben socialist van het eerste uur – Drees, weet je nog, die heeft trouwens de PvdA opgezegd omdat hij het niet meer kon verdragen dat de linkse hoek zo doordraaft… denk maar aan het bezoek aan de DDR en verder, en dan komt de linkse hoek terug met de opmerking dat in die landen alles pico bollo geregeld is… ja, ja (sic) – dat gevoel wordt teniet gedaan.

    Door jullie geëmmer, gedram, komen er vanzelf reacties dat mensen anders gaan denken (kijk eens op andere weblogs en fora), of zoals iemand schreef dat hij altijd links gestemd en gevoeld heeft, maar nu door het gebral van de linkse hoek, zich genoodzaakt voelt anders te stemmen en zijn gedachten aan het omslaan zijn. En dan heeft die persoon het nog heel netjes uitgedrukt. Lees zelf maar zijn reacties verder.

    Slaap zacht.

  18. Beste Ronald.
    Ik verzin niks. De mail waar het over gaat heb ik bewaard en daarin staat letterlijk ‘kankergezwel’ en ‘uitroeien’. En toen ik dat niet wilde plaatsen kreeg ik een mail terug waarin de agressieve taal nog een tandje werd opgevoerd. Zo discussiëren we niet met elkaar, Ronald, tenminste niet op mijn weblog. Iedereen heeft recht op een andere mening, maar argumenteer. Het is heel goed mogelijk om je mening kenbaar te maken zonder rotte vis en zonder oorlogsgebral.

  19. Ik ben van een andere politieke kleur dan de SP. Maar ik begrijp dat de strekking van Ronalds bijdrage is, dat:
    De SP zich baseert op de ideologie en de monsterlijke praktijken van de grote roerganger Mao
    De SP zich baseert op de ideologie en de monsterlijke praktijken van de grote roerganger Mao
    De SP zich baseert op de ideologie en de monsterlijke praktijken van de grote roerganger Mao
    De SP zich baseert op de ideologie en de monsterlijke praktijken van de grote roerganger Mao
    zodat Ronald zich om die redenen een beetje ziek is geworden en zich heeft afgekeerd van het socialistische denken uit zijn jeugd en zich samen met vele anderen distantieert van het gebral uit linkse hoek.

    Het doordraven en brallen moet je nog wel even afleren, Ronald.
    Beterschap!

  20. Ronald,

    Voor iemand die zich zo verlicht lijkt te voelen, kom jij weinig verder dan kretologie, napraterij en symbolisme.

    “zachte heelmeesters maken stinkende wonden”, is dat je enige waarheid? Je houdt je nogal veel bezig met de vorm en weinig inhoud. In hetzelfde rijtje passen andere populaire argumenten als

    “.. want wij hebben de verlichting meegmaakt” (alsof wij nu daardoor immuun zijn geworden tot schaapsgedrag.).

    Altijd wanneer je de complexe waarheid reduceert tot een enkele gezegde of spreuk of regel, zonder verdere onderbouwing, dan is dat jouw religie in de meest simplistische vorm.

    Overigens ben jij volgens mij dezelfde persoon die zo’n beetje overal in elke discussiegroep te vinden met precies deze kretologie. Ik hoef enkel op die kreten te zoeken in zoekmachines om jouw berichtjes te vinden. Of ze lijken inhoudelijk (inhoudloos) verdacht veel op de rest. In dat geval zijn al je wijsheden op een keukentegeltje te beschrijven.

    Ik maak me in dit berichtje schuldig aan hetzelfde, omdat ik jouw taal wil spreken. Door sfeer en gevoel en persoonlijke ervaringen en interpretaties voldoende te vinden om te beoordelen wat de waarheid is.

    Hier staat een oude reactie op de film “Submission” voordat Theo werd vermoord. Inhoudelijk zet het niet aan tot haat of discriminatie, maar houdt liberaal nederland wel een spiegel voor.

    Zie hier: http://liberaal.freewebpages.org/modern.html
    (sluit popups)

    Ik ben geen SP’er, maar meneer als ik dat ooit wordt, dan is dat wel om de heer Harry van Bommel die ik al zeer lang erg bewonder en mijn favoriet is bij de SP.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *