Gisteren liep ik over de Waalkade in Nijmegen naar mijn hotel, vanwege het Nederlands Sociaal Forum, toen er een mannenstem achter me hello hello riep. Normaal heb ik geleerd dat te negeren, maar hij haalde me in. Wat leuk. Mohammed Alatar, bekend van mijn bezoek aan Ramallah en aan PARC. Hier voor de vertoning van Iron Wall. Of ik zin had met hem en een vriendin en met Israelische journalist Akiva Eldar mee te eten. Nou en of. Het leuke van interessante mensen kennen is dat die ook weer interessante mensen kennen.
Akiva Eldar is een bekende journalist van Haaretz, dat ik vrijwel dagelijks lees. Hij is heel direct. Meteen zijn we in gesprek over de Israelische journalistiek. Ik zeg dat ik Amira Hass en Gideon Levy ken. Zijn collega’s bij Haaretz. Hij knikt. Goede mensen, zegt hij, maar in Israel luistert niemand naar ze. Ze zitten al aan de andere kant. Zij srpeken tot het hart van mensen, of proberen dat. Ik probeer mensen aan te spreken op hun verstand. Ik ben een Zionist. Maar een hele kritische. Ik zeg: als we het niet in orde maken met de Palestijnen dan hebben we onszelf. Deze situatie is ook niet goed voor Israel.
De twee mannen, de Palestijn Alatar en de joodse Israeli Eldar, komen beide uit Haifa. Eldars ouders gingen op aliyah toen Israel nog Palestina was, voor 1948. Alatars familie kwam uit Haifa, vluchtte naar Ramallah, Alatar is zelf inmiddels Amerikaans staatsburger, maar komt vaak terug.
We hebben het over het vluchtelingenprobleem. Ik zeg dat mij dat het moeilijkste op te lossen lijkt. Eldar schudt zijn hoofd. Eerst moet Israel erkennen dat ze verantwoordelijk zijn, of minstens voor een groot deel verantwoordelijk voor het ontstaan van het vluchtelingenprobleem, en dan moet er met hulp van de internationale gemeenschap gezocht worden naar praktische oplossingen. De eerste generatie, de ouderen die echt zelf gevlucht zijn, zijn bijna overleden. De jongeren willen wel hun rechten, maar zien er in het merendeel niets meer in om ’terug’ te gaan naar Israel.
Alatar is het ten dele met hem eens. Dat de meeste jongere generaties niet meer naar Israel willen staat voor hm buiten kijf. Wat moeten we daar ook. Zijn moeder is nog een van de oude garde, die de sleutel van hun huis in Haifa bewaard alsof het met de koran samen een heilig object is. Eens had Alatar de gelegenheid zijn moeder mee te nemen naar Haifa, maar hij wilde haar eerst wat vertellen. Luister, moeder, zei hij, dat is Palestina niet meer. Er wonen andere mensen in die huizen. Die gaan niet meer weg. De dorpen zijn verdwenen. En zou je willen dat je kinderen daar gingen wonen, dat ze Ivriet moeten spreken, leven met de blauwwitte vlag, het Israelische volkslied zingen, misschien nog in dienst moeten? Jouw Palestina bestaat niet meer. Waarop zijn moeder besloot niet met hem mee te gaan naar Haifa. De sleutel ligt nu ergens in een la.
Maar er moet meer gebeuren dan de nakomelingen van vluchtelingen praktische oplossingen te bieden, zegt hij. Want feitelijk zijn die er wel. Er moet een proces aan vooraf gaan. Inderdaad, eerst zou Israel moeten erkennen dat ze verantwoordelijk zijn voor het ontstaan van het vluchtelingenprobleem. Dan moet er tijd zijn voor bewustwording, dat de tijd niet meer is terug te draaien. Dat het helemaal niet aantrekkelijk is om als tweederangs of derderangsburger in Israel te gaan wonen. En dan is het tijd voor redelijke compensatie en hulp om een beter bestaan op te bouwen.
Als Alatar en Eldar degenen waren die moesten onderhandelen, dan kwamen ze er wel uit. Iron Wall speelt morgen ook in Amsterdam, met discussie met de beide mannen, bij Een Ander Joods Geluid. Zie op dit weblog. Ik ga het straks bekijken.
Hoi Anja,
Boeiend om dit soort mensen te spreken over deze cruciale onderwerpen voor vrede. Ik kan me ook heel goed voorstellen dat de mensen in de vluchtelingenkampen – we hebben ze beiden gezien – het helemaal niet eens zijn met Alatar en wel terug willen naar waar zij vandaan komen. Desnoods onder Israëlische vlag.
We kennen het grote verschil van het wijdse ruimte in Israël en het gebrek daaraan in de Gazastrook.
De grote meerderheid van de Israeli’s wonen in de steden. Het platteland van Israël biedt ruimte voor honderden Palestijnse dorpen. De realiteit is dat Israel geen multicultureel land wil worden en wil vasthouden aan een Joodse identiteit, lees meerderheid.
Het lastige van mening van Alatar’s mening is dat ook deze ook na tig jaar ook op kan gaan van de gebieden die Israël bezet houdt/gekoloniseerd heeft op de Westbank. Het is alleen maar een kwestie van tijd en Palestijnen hebben ook daar niets meer te zoeken. Het zal feitelijk een deel van Israël zijn geworden. Dat is ook het fundament van de politiek van de Israëlische bezetting. Nu is dan niet fundamenteel anders dan 1948 of 1967.
Leo de Kam
Mijn man en schoonfamilie geboren en getogen in syrie in een vluchtelingen kamp, willen allemaal terug naar Haifa als er ooit vrede is, waar hun ouders geboren waren. Met de israelische nationaliteit, maar palestijnen van hart. Ik denk dat veel mensen uit de kampen die al meer dan 50 jaar bestaan er zo over denken.
Klopt, Leo, er zullen veel Palestijnen niet met Alatar eens zijn. En wat Eldar voorstelde, ’terug’ naar de Palestijnse staat die dan zou moeten komen, inderdaad, hoeveel mensen kun je nog in Gaza bovenop elkaar stapelen? Niet veel meer.
Uiteindelijk zijn het de Palestijnen zelf die daarover moeten beslissen Fien, en niemand anders. Ik ken wel Palestijnen in Gaza, vluchtelingen, die wel hun rechten terug willen, en op zijn minst erkenning en compensatie, maar er zelf niet over denken om in Israel te willen wonen.
Ik geef weer wat iemand als Alatar daar over denkt. Ik wil niet de pretentie hebben, als buitenstaander, hoe betrokken ik ook ben, om te kunnen zeggen wat de juiste keuze zou moeten zijn. Uiteindelijk zullen de Palestijnen dat onderling uit moeten maken, als er ooit, insha’Allah, een situatie komt waarin ze wat te kiezen hebben.
Ik denk toch dat een éénstaatoplossing, met gelijke rechten voor alle burgers ongeacht ras, religie en wat dies meer zij de enige juiste oplossing is. Dus weg met de joodse staat. (Een staat gebaseerd op etniciteit of religie is trouwens toch niet in overeenstemming met moderne democratische uitgangspunten.)
helemaal mee eens Hendrik Jan. Wat is het verschil tussen een islamitische staat (b.v.saoudie Arabie) en een Joodse staat. ook al pretendeert de Joodse staat democratisch en verlicht te zijn. Ook vanuit praktisch oogpunt is het niet werkbaar.