Mohammed

crusades3.jpg

Aan de rechtse kant van het politieke spectrum, daar waar angst voor migranten en voor de oprukkende islam hand in hand gaan, is het gebruikelijk om de islam af te schilderen als een inherent gewelddadig en intolerant geloof. Het is simpel om de geschiedenis en de actualiteit af te schuimen naar voorbeelden, en de koran, dat andere moeilijke boek, levert genoeg illustraties voor die opvatting, als je de citaten maar los maakt van hun context.

Ik ben daar nooit zo gevoelig voor geweest, behalve dat ik niet aan de rechterkant van het politieke spectrum sta, omdat mijn opvattingen over de islam nog voor ik er over had nagedacht ingekleurd werden door heel veel praktijk, en veel contacten met moslims. Zelfs in Gaza, toch waarlijk niet het makkelijkste plekje aarde, met veel extremen en tegenstrijdigheden, gaan de simpele oordelen niet op. Voor elke extremistische fundamentalist ken ik ook een buitengewoon tolerante, vredelievende en vrijzinnige moslim. Het zijn net mensen, citeer ik Joris Luyendijk, en die verschillen van elkaar, en je kunt wat ze denken en doen niet los zien van de context waarin ze leven. Evenmin dus als in Nederland.

Gevoelsmatig voel ik me dus veel meer thuis bij de boeken van Karen Armstrong dan bij de Afshin Ellians, Hans Jansens en Ayaan Hirsi Ali’s, die de neiging hebben om hun oordeel over een extreme minderheid over een geheel geloof te stulpen.

Bij Bulaaq is er een interessant boek uitgekomen dat niet in de polarisatie ‘is de islam nu inherent gewelddadig’ dan wel ‘is de islam nu inherent vredelievend’ gaat zitten, maar dat vooral kijkt naar de historische feiten en de context waarin een geloof zich heeft ontwikkeld. Hugh Kennedy, De grote Arabische veroveringen – Het ontstaan van het islamitische rijk van Afghanistan tot Spanje. Ik heb het nog niet gelezen, maar het interview met de schrijver in de Volkskrant van zaterdag is al interessant en informatief. En actueel.

De islam was inderdaad het product van een zeer militaristische Arabische samenleving, meent Kennedy. En anders dan we het uit de figuur Jezus kennen, kent de islam geen expliciet pacifistische trekken. Daar staat tegenover dat de moslims in de vroege Middeleeuwen toleranter waren tegenover andere religies dan veel christelijke machthebbers. Bijvoorbeeld de brute uitroeiingsoorlog die Karel de Grote voerde, waarbij de Saksen voor de keuze werden gesteld om zich te bekeren dan wel te sterven. Bekeren met geweld, dat kwam in de islamitische wereld nauwelijks voor.

Het grote succes van de verspreiding van de islam verliep anders, schrijft Kennedy. De Arabische overheersing kwam niet alleen met geweld tot stand. Steden die zich overgaven werden niet vernietigd. Als er maar belasting werd betaald werd de stad verder ongemoeid gelaten. De plaatselijke elite werd door de Arabieren betrokken bij het bestuur. De bekering tot de islam en het leren van Arabisch gaf toegang tot de heersende elite. Ook hoefden moslims minder belasting te betalen dan niet-moslims, en in de loop van de tijd gingen in de veroverde gebieden veel mensen over tot de islam. Tot op de dag van vandaag bestaan er niet-islamitische minderheden in de Arabische landen. Die vreedzame co-existentie hoeft ook niet geïdealiseerd te worden, want joden en christenen werden wel geacht zich neer te leggen bij een tweederangspositie.

Maar de gedachte dat de islam ‘met het zwaard’ is verspreid is te simpel. In diezelfde tijd waren christelijke machthebbers aanzienlijk bruter. Wel is het dankzij dat zwaard dat er een Arabisch rijk ontstond waarbinnen de islam zich kon verspreiden. De islam verenigde de Arabieren en gaf hen cultureel zelfvertrouwen. En zeker was religie soms een inspiratiebron bij de strijd.

In de koran kun je alles vinden wat je wilt, zegt Kennedy. Er staan heel militante passages in waarin wordt opgeroepen de ongelovigen over de kling te jagen. Maar op andere plaatsen wordt opgeroepen tot een vreedzame en tolerante houding. Islam en christendom hebben beide zowel vreedzame als gewelddadige kanten.

Er zijn ook interessante verschillen. Het vroege christendom had sterk pacifistische trekken, maar dat veranderde toen het christendom ook wereldlijke macht kreeg en de vorsten zichzelf zagen als de hoeders van het ware geloof. Bij de islam gingen geloof en wereldlijke macht van meet af aan hand in hand. Aan de koran kun je geen principieel pacifisme ontlenen, zoals aan het Nieuwe Testament met zijn boodschap van keer de andere wang, in plaats van het oog om oog van het Oude Testament. Maar Mohammed was geen bijzonder gewelddadige man, zeker niet in de militante tijd en plaats waarin hij leefde – al heeft hij heeft wel zijn troepen naar het slagveld gevoerd. En daaruit kunnen sommige moslims nog steeds een rechtvaardiging vinden voor een strijd met geweld.

Het gaat er dus nog steeds minder om wat de islam (of het christendom) in de boeken zeggen, als wel wat moslims (en christenen en joden) daarmee doen.

8 gedachten over “Mohammed

  1. En kijk, als je dit stukje gelezen hebt, dan weet je ook dat het absoluut overbodig is om ultrarechtse racistische bagger over moslims op te sturen, en dan nog dapper anoniem ook. Wegwezen!

  2. De Volkskrant heeft een nieuweling in het rijtje van Afshin Ellians, Hans Jansens en Ayaan Hirsi Ali’s : Renee Braams.

    En deze keer is het iemand die mag gaan werken op een basis school. Over Zwemles: In de VK Amsterdam betaalt.Met slotzin: Nee, Amsterdam rukt bussen aan en Amsterdamse juffen staan geduldig langs de badrand tot ook Habib en Chimena hun diploma hebben. Ik vind het het toppunt van beschaving, en tegelijk vind ik het helemaal niets.

    Een diploma? Ik ging er voor 5. In ieder geval Reddend zwemmen. Daar ga je met kleding aan het water in , zijn er ook geen problemen met moslims dus.Je had A, B, C, D, E. Mijn eerste prestatie . Blijkbaar is het achteruit gegaan met de beschaving, nu nog maar eentje. En bedoelt ze nou dat die een Gratis diploma ook al teveel is voor Habib.

    Mevrouw Braams, probeert op latere leeftijd nog Conservatorium te doen als spijtoptant, de jongeren van nu, halen zo een diploma op zijn fluitjes, en ken er zelf die afgestudeerd zijn zonder naar de Groote voorbeelden te luisteren, ze slagen door hun eigen kwaliteit.

    Braams, Die zweet op stukken haar aangereikt door het Conservatorium, haar examen moet nog komen! zij gaat lesgeven aan kindertjes, dat is ellende alleen al, muziek moet toch plezier zijn? Die verdienen geen verknipte leraar. Uit de VK:

    CITAAT

    Dat heerlijke lied uit de musical Joseph, kun je dat eigenlijk nog wel zingen op school, op muziekles, als er moslimkinderen bij zijn?

    Sloop al mijn dromen maar! Steel mijn geliefden maar! Kinderen van Israël zijn nooit alleen!

    Dit is een coupletje uit Sluit alle deuren maar, hoogtepunt van dé hitmusical van 2009, Joseph and the amazing technicolor dreamcoat, van Andrew Lloyd Webber, geschreven in 1969.

    Dag lezers, ik ben de nieuwe columnist van vk.nl/opinie, ik ben opinieredacteur van de Volkskrant en daarnaast geef ik muziekles op een zeer multiculturele Amsterdamse basisschool. Vanaf februari, na de Citotoets, mag ik wekelijks muziekluisterles geven aan de bovenbouwklas. Zingen hoort daar natuurlijk bij. Ik wil beginnen met het lied uit de Joseph-musical waarvan ik zonet een coupletje voorzong.

    Waarom dit lied? Veel kinderen kennen het van tv. De melodie is prachtig. De mooi vertaalde tekst raakt je in je hart. Het lied is ook niet zo moeilijk en het noodt tot lekker hard zingen. Ideaal.

    Maar ik zit met dat zinnetje ‘Kinderen van Israël zijn nooit alleen’. In mijn klas zitten veel moslimkinderen, en die durf ik die woorden niet zomaar voor te schotelen.

    Zwemmen

    Doorgaans ben ik warm voorstander van het propageren van de Nederlandse cultuur op school. Sinterklaas met zo zwart mogelijke pieten, er-is-een-kindeke-geboren-op-aard, gemengd zwemmen, gemengd omkleden, het kan mij niet Nederlands genoeg.

    Maar, nu huiver ik voor dat zinnetje ‘Kinderen van Israël zijn nooit alleen’.

    Ik ga het lied toch zingen, denk ik.
    Het lijkt of God meer houdt van de kinderen van Israël dan van hen, moslimkinderen
    Dan moet ik wel eerst een gesprek met de klas voeren over de tekst. Maar hoe? Ik kan vertellen dat deze musical het verhaal is van een jongen van het volk Israël, die in een put wordt gegooid, wordt verkocht door zijn eigen broers aan slavenhandelaren, en dan in een vreemd land in de gevangenis belandt. Ondanks alles blijft hij geloven in zijn toekomst, want hem is een land beloofd, en daar gaat hij heen.

    Klinkt wel goed, zo’n speech. Of heeft u een beter idee? Ik zal eind februari op deze plek vertellen hoe het afgelopen is.

    Maar wat bij mij blijft schrijnen, is dat het zinnetje ‘Kinderen van Israël zijn nooit alleen’ suggereert dat God meer houdt van de kinderen van Israël dan van hen, moslimkinderen. Zo was het natuurlijk ook in het Oude Testament: Israël was het uitverkoren volk. Terecht, het was hún verhaal. En dat verhaal heeft miljoenen niet-Joden geïnspireerd en getroost, bijna tweeduizend jaar lang.

    Gaza

    Minder makkelijk uit te leggen is de werkelijkheid van nu in Gaza: duizend doden en vele dode kinderen aan Palestijnse kant, dertien doden aan Israëlische kant. Die werkelijkheid bedreigt het mooie lied.

    Ik hoop dat de kinderen op mijn school zich allemaal met Joseph kunnen identificeren, dat ze zingend kunnen voelen dat de zon in het mooie Nederland voor hen schijnt, in wat voor donkere spelonk ze ook wortel hebben geschoten.

    Ik zou ook wel met de klas willen praten over de kinderen van Israël van vandaag, die zich misschien heel alleen voelen in hun schuilkelders, gehaat door een groot deel van de wereld. Maar wat woel ik daarmee los?

    Anja, wat helpt hier nog tegen? Wat een verdrietig makende bagger bij de VK.

  3. Die mevrouw Braams zou er ook voor kunnen kiezen dit lied gewoon niet te zingen en in plaats daarvan het prachtige lied ‘Kinderen van één vader’ te nemen. Tweede regel: ‘zijn wij allemaal’. Scheelt bovendien een hoop tijd die ze dan weer kan besteden aan bijvoorbeeld Brahms. Of zwemles.

  4. “dat vooral kijkt naar de historische feiten en de context waarin een geloof zich heeft ontwikkeld”.

    Wat dat betreft lijkt het mij uitermate interessant om eens te zien wat historici kunnen aantonen uit de vroege geschiedenis van de Islam.
    En in hoeverre de feitenlijke geschiedenis overeenkomt met de algemeen aangenomen Islamitische overleveringen.
    Het zou wel eens goed kunnen dat de historische Mohammed heel anders was dan de Mohammed die we leren kennen uit de Islamitische overleveringen.

  5. Bedankt Clara, Maar daarvoor is ze natuurlijk niet aangenomen bij de Volkskrant om heldere taal te schrijven, maar om te stoken

    kinderen van een vader,
    reikt elkaar de hand;
    waar wij mogen wonen,
    in wat streek of land,
    hoe wij mogen spreken,
    in wat tong of taal,
    kinderen van een vader zijn
    we allemaal.

    —————–

  6. Anja,

    Als je Joris Luyendijk aanhaalt (“Het zijn net mensen”) en toch steeds je blog vult met pro-Palestina artikelen denk ik dat je alleen de titel hebt gelezen, niet het boek zelf.
    Probeer het eens !

  7. Ik heb het boek van Luyendijk gelezen, Hein. Prima boek. En al zouden Joris en ik best op een aantal details van mening kunnen verschillen, zijn boek is in het geheel niet in strijd met mijn stellingname wat betreft Israel en Palestina.
    Heb jij het wel gelezen?

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *