Kaap het feminisme niet om de islam mee te bashen, schreef Asha ten Broeke in haar column in de Volkskrant. Hier.

Ze schreef:

Een paar maanden geleden schreef ik hier dat ik niet aan islamkritiek doe. Dat wordt me sindsdien bijna dagelijks verweten door de mensen die deze aparte moslimmeetlat in stand houden. Mijn geschrijf over het alledaagse seksisme van ladies nights en nagellakavondjes vinden ze gezeur. Maar als ik zou zeggen dat ‘de islam’ heel slecht is voor vrouwen, zou ik me acuut tot het ware feminisme bekeerd weten.

Andere feministisch geïnclineerde vrouwen vergaat het net zo, blijkt uit een stuk van journalist Laurie Penny in The Guardian (hier) Het lijkt erop, schrijft ze, dat deze islamonvriendelijke lieden de aandacht proberen af te leiden van het structurele seksisme in de westerse cultuur door te zeggen dat het in andere culturen nóg slechter is. Alsof de manier waarop ‘wij’ aan sekse-apartheid doen per definitie ongevaarlijk en knuffelbaar is, en ‘hun’ manier onvermijdelijk getuigt van boosaardige vrouwenhaat.

Dat is geen feminisme. Dat is het opstoken van een multicultureel conflict om maar niet in de spiegel te hoeven kijken.

Uiteraard kwam haar dat te staan op een nieuwe aanval. Asha ten Broeke is tegenwoordig de nieuwe pet hate van de maand voor de islambashers, zoals ik dat vroeger was. Wie zich niet afzet tegen de islam is geen feministe meer, want de islam is vrouwvijandig. Simpele redenatie. Ik werd dus bedolven onder stijlbloempjes als:

“De meest kwalijke kant van ex-kuttenexhibitionist Meulenbelt komt hier aan het licht, en wat een walgelijke walm komt ervan af. Meulenbelt als verdediger van de de orthodoxe islam die takfiri speelt. Je polygame huwelijk zal waarschijnlijk nog wel meer hersenverweking tot gevolg hebben..
Ps, ik ben, in tegenstelling tot de SP en zeker Meulenbelt, voor vrijheid van meningsuiting, gelijkheid van man en vrouw, en belangrijkste van alle: DEMOCRATIE”.

Dit was in 2007, zie hier. Maar ook schrijfster Elma Drayer, die zichzelf een ‘klassieke feministe’ noemt, vond het nodig om mij af te schilderen als een vijand, een voormalig boegbeeld van het feminisme die de zaak had verraden – anders dan haar medestander Cisca Dresselhuys die geen hoofddoeken duldde op de redactie van Opzij. Volgens een eveneens erg simpele redenatie is iedereen die hoofddoeken niet per definitie wenst te zien als symbool van onderdrukking, iemand die hoofddoeken ziet als een symbool van vrijheid. Nou, dacht ik niet. Dat was in 2010. Ik ben dus regelmatig geëxcommuniceerd door dames en heren waarvan ik me afvraag waarom ze denken dat zij er over gaan of ik nog feministe ben of niet. Dat ik naast hamashoer en landverrader ook nog exfeministe wordt genoemd maakt niet echt indruk op me – dat maak ik zelf wel uit.

Nu is het dus Asha ten Broeke, die van ene Machteld Zee, rechtsfilosofe op de opiniepagina’s van de Volkskrant wederom diezelfde opgewarmde kliek over zich heen krijgt. Het gaat al mis met de kop: ‘Vrouwenhaat moslims valt niet goed te praten.’ Want Zee en Ten Broeke zouden het meteen eens hebben kunnen worden als er had gestaan: vrouwenhaat valt niet goed te praten. (Ook die van moslims niet)
Hier.

Wederom worden alle feministes die niet dezelfde ideologie aanhangen als die van de bekende islambashers geëxcommuniceerd, want Zee bepaalt geheel eenzijdig:

Daarom roep ik de intellectuele elite op tot een derde feministische golf, te beginnen in eigen land. Iemand mag zich pas een feminist noemen als deze persoon niet alleen vindt dat er geen seksediscriminatie mag plaatsvinden, maar zich ook – in de eerste plaats – uitspreekt tegen misogyne praktijken die worden gerechtvaardigd met een beroep op culturele en religieuze tolerantie.

Ik neem daarbij aan dat moslima’s in Nederland niet horen bij de ‘intellectuele elite’ van Zee, zeker niet als ze ook nog geen afstand doen van hun geloof en gottogot, een hoofddoek dragen. Ik geloof dat ik er ook maar van af zie om te solliciteren, en ik vrees voor Zee, die de tweehonderdachtenveertigste is die de derde golf denkt uit te kunnen roepen, over de hoofden van al die onderdrukte vrouwen heen, dat ze in haar eentje op de barricade zal blijven staan. Of samen met Drayer.

Asha ten Broeke heeft de moeite genomen om uitgebreid op het stuk in te gaan, en de onzindelijke manier van redeneren van Zee uiteen te rafelen. Want zo doet ze dat:

De drogreden die deze bloggers en opinieschrijvers gebruiken is vrij subtiel. Eerst maken ze alles wat er mis is met moslims en vrouwenrechten zo groot mogelijk. Zo schreef Zee in één adem over hoe Egypte, Marokko en Saoedi-Arabië het VN-Vrouwenverdrag ‘shariaproof’ hebben gemaakt, hoe (Nederlandse) dochters worden gedumpt in het land van herkomst, hoe (Nederlandse) vrouwen worden gedwongen een hoofddoek te dragen. Ze schreef over verborgen vrouwen, over islamitisch fundamentalisme, over boerkadraagsters en vrouwenbesnijdenis. Dit hele pakket komt vervolgens in de categorie ‘islamgerelateerde vrouwenhaat’ terecht. Mischke doet hetzelfde: loverboys, mishandeling, hoofddoekjes, het gaat allemaal in de grote pot.

Wat er mis is in onze eigen cultuur maken ze vervolgens zo klein mogelijk. ‘Asha ten Broeke maakt zich boos over rolpatronen die kinderen al worden opgelegd in Bart Smit-folders’, schrijft Zee. Alsof het probleem van westers seksisme zich beperkt tot een speelgoedcatalogus*, en er geen zaken bestaan als loonkloven, glazen plafonds, subtiele discriminatie, rape culture. Alsof transgenders en andere kinderen en volwassenen die qua gender niet keurig in de geïnstitutionaliseerde roze of blauwe hokjes passen het niet moeilijk hebben in onze samenleving.

Nadat islamitische vrouwenhaat is opgeblazen tot een probleem van internationale proporties en westers seksisme is teruggebracht tot een enkel lullig voorbeeld, wordt de vergelijking gemaakt. Verontwaardigd worden feministen op het matje geroepen: hoe kun je nu denken dat een Bart Smit-folder net zo erg is als islamistische misogynie? Het laatste is overduidelijk veel erger dan het eerste. En wie dat niet ziet, is geen echte feminist. Of in de war.

Lees hier. het hele stuk.

Dit is de grap: terwijl feministes als Ten Broeke en ik ervan worden beschuldigd selectief te zijn in onze verontwaardiging, is het in feite Zee cs die precies dat doet: door het niet over vrouwenhaat te hebben, maar specifiek over islamitische vrouwenhaat. Zoals Ten Broeke al zei: waarom geen woord over de arme vrouwen die in het voornamelijk boeddhistische Birma door soldaten worden verkracht? Waarom geen woord, voeg ik toe, over de golf van verkrachtingen in India? Waarom geen woord over het ook al niet islamitische Zuid Afrika waar lesbische vrouwen het doelwit zijn van ‘correctieve verkrachtingen’?

En nog iets: Zee heeft net als andere islambashers kennelijk geen enkel idee over de complexe relatie tussen religie en uitingen van vrouwenhaat. Bijvoorbeeld: genitale mutilatie is niet islamitisch. Het komt in sommige niet islamitische landen wel voor, het komt in sommige islamitische landen niet voor. Dat iets plaats vindt in een islamitisch land maakt nog niet de godsdienst daarvoor verantwoordelijk, net zo min als wij incest zullen wijten aan het christendom, al komt het in de bible belt wel degelijk voor. Religie, en met name de dominante interpretatie van die religie kan wel degelijk een rol spelen in de heersende opvattingen over mannelijkheid en vrouwelijkheid, maar ook dan gaat het er voornamelijk om dat de daders mannen zijn, met een zeer patriarchale opvatting over religie, traditie, en vrouwen. En ik heb net betoogd dat ook in Nederland, waar geweld nog allesbehalve is verdwenen, bepaalde opvattingen over mannelijkheid een grote rol spelen in onze cultuur. We noemen dat alleen nooit cultuur, cultuur, tenminste in negatieve zin, dat zijn altijd de anderen. (Hier)

En nog iets: wie werkelijk haar of zijn best doet om zich te verdiepen in de positie van de vrouwen waar het over gaat ziet altijd twee dingen: zowel de onderdrukking als het verzet. En wie werkelijk een feministe is gaat niet over de hoofden van de vrouwen heen beslissen wat die nodig hebben, zoals Hirsi Ali deed, die dan ook onder de moslima’s in Nederland een aanhang kreeg van exact twee vrouwen. In Nederland kun je heel goed praten met een buitengewoon krachtige en geëmancipeerde voorhoede aan migrantendochters, die je precies kunnen vertellen hoe het er met de emancipatie van moslima’s voorstaat. Waar de problemen nog liggen, wat er aan gedaan kan worden. Maar dit is het punt met de dames Zee en Drayer, en voorheen Dresselhuys, die zijn er nooit wanneer ze de kans hebben met de vrouwen zelf te praten.

(Amina Wadud)

Anders dan ik die er wel vaak bij was, die sinds de islamofobie losbarstte in Nederland op zoek ben gegaan. Ik was bij de bijeenkomsten van de groep die zich inzette tegen genitale mutilatie, bij de bijeenkomsten waarbij een vrouwelijke imam een publiek van jonge moslima’s uitlegde waarom gedwongen huwelijken tegen de islam zijn, bij bijeenkomsten over de problemen van importbruiden, en gedumpte echtgenotes, ik was in een clubhuis waar geëmancipeerde migrantendochters hun moeders mee naar toe namen, en ik was bij een reeks van bijeenkomsten met Amerikaanse, Iraanse, Marokkaanse en Pakistaanse vrouwelijke islamgeleerden die uitlegden waarom feminisme wel degelijk te combineren is met islam. Als de vrouwen het maar zelf ter hand nemen. Ook werd duidelijk dat niemand zat te wachten op de arrogante, koloniale, westerse neiging om moslimvrouwen in andere landen voor achterlijk te verklaren en over hun hoofden heen te beslissen wat goed voor ze is. Ik heb bij al die bijeenkomsten niemand gezien van de al genoemde simplisten die denken dat zij wel uit kunnen maken wie er feministe zijn en wie niet.

Het zou dus handig zijn als de islamofobe schreeuwerds (m/v) zich zowel zouden willen verdiepen in de geschiedenis van het feminisme zelf, als in contact gaan met de vrouwen die zij zeggen te willen bevrijden. Daar kan je namelijk gewoon mee praten.

Hier: een citaat. En een quiz. Wie zei dat en wanneer?

‘Vrouwenbesnijdenis schijnt al zeer oud te zijn. In de moslimversie was Hagar de eerste vrouw die besneden werd. Dit oude verhaal kan een manier zijn om clitoridectomie bij Arabieren en andere mohammedanen te rechtvaardigen. Maar deze verminking van het vrouwenlichaam staat niet in de Koran. De besnijdenis bestond al lang voor de leer van Mohammed’

Tekst van Ayaan Hirsi Ali? Nee, van Dolle Mina. Ik vond het actiepamflet bij het opruimen van mijn archief. Clitoridectomie en het recht op onze eigen seksualiteit, april 1977.

En nog wat aan informatie, een selectie van wat ik door de jaren heen schreef op mijn weblog, voor wie zich werkelijk interesseert voor vrouwenemancipatie en islam:

Uit 2005: Islam en feminisme. Karen Vintges: “Het feminisme hoeft niet de omweg te nemen van het liberalisme om te pleiten voor zelfontplooiing van vrouwen. Het kan aansluiten bij geluiden en stromingen binnen de islam zelf”.Hier.

Uit 2006: Emanciperende moslimtheologie. “In de afgelopen twee jaar ben ik actief op zoek gegaan naar de islam in Nederland. De belangrijkste ontdekking die ik deed is dat er een intensief emancipatieproces gaande is onder moslimvrouwen. De derde golf vrouwenbeweging, die af en toe wordt uitgeroepen, is al breeduit aan de gang, al uit zich dat niet in spandoeken op de Dam en slogans als ‘meer zon en minder mannen’. Dat emancipatieproces is niet simpel.” Lees meer: hier.

Uit 2010: Steniging. “En dat is de conclusie die ik al jaren geleden heb getrokken, en die in de loop van de tijd meer en meer bevestigd is: wat emancipatie betreft zijn er zijn vele wegen die naar Rome leiden. Of naar Mekka. Emancipatieprocessen zijn complex, en vrouwen bepalen zelf waar ze heen willen en hoe. Ze kunnen gelijk met een beknellende vrouwenonderdrukkende traditie afstand doen van het geloof, maar evenzeer is het mogelijk om de islam als een bondgenoot zien in hun emancipatie, want ook dat bestaat. Niet de islam is de vijand, zoals Hirsi Ali ons wijs wilde maken, maar het patriarchale systeem in vele landen, soms met het geloof als dekmantel, en of de vrouwen daar nu tegen vechten met of zonder de koran in de hand is interessant, maar niet waar het wezenlijk om gaat.” Lees verder: hier.

En voor de doorzetters, Lila Abu-Lughod, die onlangs een boek schreef, Do Muslim Women Need Saving? Kijk hier.

En kijk. Als er echt dames zijn die denken uit te mogen maken wie er nog feministe zijn en wie niet, dan mag ik dat natuurlijk ook. Dan stel ik even venijnig voor om alle zogenaamde feministes te excommuniceren die denken dat ze voor andere vrouwen, over hun hoofden heen, kunnen beslissen hoe hun emancipatie er uit moet zien. Dan verklaar ik hierbij tevens islamofobie in strijd met feminisme, want vrijheid is nooit te bevechten wanneer je de ene emancipatie inruilt tegen de andere discriminatie. Al helemaal niet voor de vrouwen die zowel met seksisme als met racisme te maken hebben, en helemaal niet kunnen kiezen.

Maar ik laat graag het laatste woord aan Asha ten Broeke die het wat vriendelijker en positiever stelt dan ik:

Liever pleit ik voor een soort nuchter feminisme, dat iedereen in z’n waarde laat:

1. Dat vrouwenhaat wordt veroordeeld om wat het is – geweld, onderdrukking, discriminatie, achterstelling, enzovoorts –, en dus zonder een complete religie in al haar vormen en met al haar belijders af te keuren.

2. Dat alle vormen van seksisme worden bestreden: niet alleen de vormen die verbonden zijn met de islam, niet alleen de westerse. Gewoon alle.

3. Dat alle vrouwen de vrijheid hebben om zelf hun strijdperk te kiezen, zonder dat een kudde ‘echte feministen’ ze voorschrijft wat ze moeten doen. (Dus moslima’s bepalen zelf hoe ze emanciperen, en ik schrijf gewoon over Bart Smit-folders als ik dat wil. Dat zijn allemaal kanten van dezelfde vrijheid waar zo hard voor gevochten is, en waar we nog steeds voor vechten)

4. En dat we, als we het dan toch over ‘echt feminisme’ hebben, onze liefde voor de vrijheid van de vrouw inzetten om elkaar daarbij te steunen, in plaats elkaar de tent uit te vechten over de vraag wie de beste of echtste feminist is. We lijken wel een stelletje machokerels die zich alleen maar druk maken over wie de grootste heeft zeg. In vredesnaam.