Hans Dijkstal is overleden. Heel verdrietig. Ik had ontzettend veel waardering voor die man en had graag gewild dat hij nog een tijd door had kunnen gaan.
Ik heb hem pas echt leren kennen als de drijvende kracht achter het manifest van Eén land, één samenleving. Het was gelukt om een keur aan voormalige politici achter het manifest te krijgen, van vrijwel alle politieke partijen. Dat ik was gevraagd als zittend politica, nog niet ‘voormalig’, was omdat de SP nog niet zoveel ‘voormalige’ politici heeft. En dan een die zich duidelijk inzet voor pluraliteit en tegen racisme en polarisatie. Ik vond het een eer en een plezier om mijn naam onder het manifest te zetten dat probeert op een positievere manier om te gaan met de diversiteit en pluraliteit in Nederland. Ik heb Dijkstal leren kennen als een gedreven man, als een eigenzinnige man ook – want het is duidelijk dat hij als VVDer op durfde te staan tegen de verdere verrechtsing ook van zijn eigen partij. Dijkstal was een inspirerend man, die bovendien liet zien dat je niet per se links hoeft te zijn om op te komen voor fatsoen in de omgang met verschil – al helpt het wel.
Kort geleden hoorde ik dat hij ernstig ziek was. Mohammed Rabbae heeft hem namens ons nog bloemen laten brengen. We gaan hem erg missen.
Dijkstal, op een van de bijeenkomsten die Eén land, één samenleving organiseerde:
Helaas, zegt Dijkstal, neemt dat populisme in de huidige samenleving een veel te grote plaats in. Een beetje populisme kan een nuttige functie hebben, die van luis in de pels van het regentendom. En een beetje polariseren kan ook een functie hebben, Dijkstal noemt het begin van de vrouwenbeweging, toen het er ook nogal scherp toeging. Maar nu hebben we te veel populisme en te veel polarisatie. Maandenlang zagen we de uitvergroting op de tv van de actie van Wilders, die geen enkel doel had dan bevolkingsgroepen tegen elkaar op te zetten. Wat doen we elkaar in godsnaam aan, zegt Dijkstal. Het gaat er niet meer alleen maar om of bepaalde bevolkingsgroepen minder geschikt zouden zijn voor een plaats op de arbeidsmarkt, het gaat er nu al om of gehele bevolkingsgroepen geschikt zouden zijn voor onze samenleving, en op grond van wat, omdat ze geen handen geven of niet houden van Sinterklaas. En dat populisme is besmettelijk, ook ministers beginnen in die stijl mee te praten.
Mensen kunnen wel tegen een stootje, zegt Dijkstal. Je moet je mening kunnen zeggen, ook op het publieke terrein. Maar dit is het grote misverstand: geen enkele vrijheid kan werken zonder verantwoordelijkheid. Niemand kan of mag zich onttrekken aan de verantwoordelijkheid voor wat je woorden aanrichten.
Het manifest van Eén land, één samenleving, hier.
En een discussie met Dijkstal in De Rode Hoed, hier.
Gisteren schreef ik op de weblog van Harry van Bommel: “Hans Dijkstal is dood. Hij was van een partij die op geen enkele manier de mijne is. Toch waardeer ik deze man, omdat hij in mijn ogen – ondanks alle politieke tegenstellingen – een FATSOENLIJK en WARM mens was. Dit gevoel heb ik ook b.v. bij Hanny van Leeuwen en Hans van Mierloo.
Ik ben beslist geen goed en correct politicus.
Welnu, het zij zo”
Jan.N (SPer)
Jan, dat zijn ook precies de politici waar ik dat ook mee heb – of had. Mensen waarvan het erg is als ze er niet meer zijn om het gevoel dat je ondanks verschillen toch op een goede, menselijke manier politiek kunt bedrijven. Van Dijkstal vind ik het echt een gemis.
Anja, ik denk, dat we elkaar goed begrijpen. Alles draait tenslotte om menselijkheid hé?
Dag Jan.
Jan.N
Een stukje van zo’n 6 jaar geleden:
• Hans Dijkstal, Chapeau!
Mazzel & broge, Evert
Mooie tekst, mooie analyse van Hans Dijkstal, Evert.
Groet,
@ Jan Noort (1):
Yes, en ik reageerde als volgt op jou:
“Met jou ben ik het geheel eens: Hans Dijkstal was wat ik noem een “echte, ouderwetse liberaal”. Met wie het geen kwaad kersen eten was. Die nog een gevoel voor fatsoen had en een zeer gevoelige antenne voor discriminatie.
Voor mij hoef je geen “correct politicus” te zijn, maar je hebt -en dat is wel zo belangrijk- een scherp oordeelsvermogen in mijn ogen.