Laat ik meteen bekennen dat ik ondertussen nogal een hekel heb gekregen aan alle live-discussies op de tv, actuele rondetafelgesprekken en dergelijke. De opzet is bijna altijd een variatie op het thema zet de grootste tegenstanders tegenover elkaar, zorg ervoor dat niemand behoorlijk kan zeggen wat hij of zij wil en geef ze zo weinig tijd dat ze alleen in simpele one-liners kunnen spreken. Zulke programma’s zijn erg slecht voor mijn humeur dus als het even kan kijk ik niet. Met zo’n verwachting begon ik gisteren aan Tegenlicht dat als thema de stigmatisering van de islam had. Leuk gedaan, dacht ik meteen cynisch, het gaat over de islam en je nodigt twee niet-moslims uit, Geert Mak en Kees Beekmans en als derde een rabiate ex-moslim anti-moslim. Is het niet eens tijd dat we ophouden met over de hoofden van mensen heen over die mensen te praten dacht ik.
Dat laatste denk ik nog steeds, maar verder was het een verrassend goed programma dat me aan het denken zette en dan gaat het met mijn humeur altijd prima.
Het eerste positieve aan het programma was dat Felix Rottenberg, de interviewer, nu eens niet de protagonisten gezamenlijk had uitgenodigd maar ze een voor een interviewde, en daarnaast, dat we hem hardop hoorden denken waar het nou eigenlijk over ging en wat hij de mannen zou vragen bij de tweede ronde. Rottenberg blijft een interviewer met een grote moeite om iemand uit te laten praten, maar Mak vocht terug en was betrokken en boos genoeg om zich de ruimte niet af te laten pakken.
Het tweede goede aan het programma was Geert Mak. Ik was erg op de hand van Geert Mak. Soms haast stamelend van woede zei hij wat hij te zeggen had. Dit onder andere: dat het waar is dat er jongeren zijn die zover doorgeradicaliseerd zijn dat ze een gevaar vormen. En dat er nog een paar duizend omheen hangen die die weg zouden kunnen volgen. Maar, rekende hij om, dat is dus 0,01% van de bevolkingsgroep moslim Nederlanders, en je bent toch niet goed bij je hoofd als je daarom de hele groep beledigt en vernedert, al die mensen die niets anders dan hun best doen. Daar vererger je het probleem alleen maar en dat is bloedlink, zei hij. Zelfs Bush had na de aanval op de Twin Towers door dat je het moest hebben over terrorisme en niet over de islam. En ja, ook de VVD heeft het vuur in Nederland aangeblazen en van de islam het probleem gemaakt.
Daar heeft Mak een term voor: handel in angst.
Iedereen heeft het over die slappe multiculturele onzin van vroeger, zegt Mak, maar het zijn de welzijnswerkers en leraren die het allemaal aan zagen komen, die hebben gewaarschuwd. Welzijnswerkers die met diverse bevolkingsgroepen werkten zijn met het club- en buurthuiswerk voor het grootste deel wegbezuinigd. En nu is het grootste deel van dat werk in de buurten verdwenen en weten we niet meer wat we doen moeten.
Ach ja, zegt Afshan Ellian vervolgens in zijn ronde. Links, en de kerken, hebben zielige mensen nodig om zich goed te voelen.
Kees Beekmans, de leraar die zulke mooie stukken schreef over zijn werk op een zwarte school vol met behoorlijk kansarme leerlingen had een geheel eigen bijdrage. Beekmans is een leraar die zichzelf niet uit zijn stukjes schrijft (onder andere in de Groene, nu gebundeld) maar beschrijft hoe hij soms met het zweet in zijn handen staat, even niet meer weet wat hij doen moet met zijn ongemakkelijke leerlingen die hem voortdurend voor verrassingen plaatsen, maar ook zijn ontroering niet verbegrt.
Zijn verhaal. Twee leerlingen vochten in de klas. Hij trok ze hardhandig aan hun armen uit elkaar. Het jongetje dat hij stevig beet hield kon daar helemaal niet tegen en raakte geheel in paniek. Toen hij losliet rende de jongen de klas uit, om terug te komen met zijn neef en de beschuldiging dat de meester hem had mishandeld. Op dat moment moet je dus razendsnel nadenken. Een ander zou denken: ik ga niet door mijn knieën voor intimidatie, ik sta op mijn strepen, dit vechten we uit. Beekmans voorzag in een flits een gebed zonder end, en een ferme escalatie en deed wat anders. Hij zei: je hebt gelijk dat ik je te hard vastpakte, sorry, dat zal ik nooit meer doen als jij belooft niet meer te vechten in de klas.
Probleem opgelost. De discussie: zo’n incident dat plaats vind in het klein, zegt dat ook iets over de grotere maatschappelijke conflicten van dit moment? Ik denk van wel. En Geert Mak was het daar ook mee eens. Het is de verdergaande verharding, het steeds scherper stellen van de verhoudingen, die voornamelijk leiden tot escalatie en polarisatie. Dus zo moet het niet.
Wat nodig is, zei Beekman, is dat wij die kinderen alten weten dat ze welkom zijn. Dat we ze intensiever begeleiden, soms met straf, desnoods harde straf, maar dat we niet de andere kant opkijken en doen alsof het ons niet kan schelen dat ze rotzooi trappen zolang wij er maar geen last van hebben.
Zou jij Submission 2 willen maken, vroeg Rottenberg aan Mak. Van z’n leven niet, zei Mak. Die film was een pamfletje, voor van Gogh was het tragisch genoeg maar een tussendoortje. De bedoeling van die film was om op te komen tegen de mishandeling van vrouwen, maar de suggestie die werd gewekt was dat alle moslim mannen hun vrouwen slaan. Overigens leek de vorm wel erg op de propagandafilms van Goebbels, waarbij de misdragingen van een kleine groep joden werd geprojecteerd op de gehele groep, compleet met teksten uit de Talmoed. Dat is dus pure demagogie. En dus is het ook geen wonder dat de vrouwen die er mee bereikt hadden moeten worden zich massal afkeren en zich niet aangesproken voelen. Wat bereik je met die film? dat iedereen bang wordt voor de islam. Help je daar de mishandelde vrouwen mee? Helemaal niet.
Hebben we hier een probleem met de vrijheid van meningsuiting? Alleen in die zin dat er mensen zijn die bedreigd worden. Rushdie werd destijds bedreigd. Wat deed hij vervolgens? Wat hij niet deed was het ene anti-moslim stuk naar het andere schrijven om het vuurtje nog eens aan te wakkeren. Dat is een heilloze strijd.
Voor Ellian ligt dat anders. En het aardige van het programma was dat wel duidelijk werd waarom. Na zijn ervaringen in Iran, vrienden die om hun mening werden geëxecuteerd, familieleden vermoord waaronder een neef, is het vrije woord heilig. Dat is voor Ellian zo principieel geworden, en zijn haat tegen de islam is zo groot, dat elke poging om na te denken wat je zegt en wat je daar mee zou veroorzaken voor hem al een knieval is voor de dictatuur en de censuur. Bescherm de deelnemers aan het debat maar, zegt hij, maar zorg dat Hirsi Ali Submission 2 kan maken.
Mak heeft duidelijk een andere visie. We hebben hier tenslotte in onze geschiedenis ook het een en ander meegemaakt, waarvan we geleerd hebben hoe je met conflicten om kunt gaan. Het probleem van Hirsi Ali is dat ze de Verlichting met een hoofdletter ziet als een staat, dat je kunt zeggen: jij bent Verlicht, jij niet. In plaats van als een proces dat tijd nodig heeft. In dat Verlichtingsdenken wordt (door twee nieuwekomers, Hirsi Ali en Ellian) een ideaal Nederland geschapen dat nooit heeft bestaan. Hirsi Ali vindt dat ze verplicht is om alles op scherp te stellen, te overdrijven, te provoceren om de vrijheid die ze hier heeft ontdekt te verdedigen. Maar dat werkt hier helemaal niet, zegt Mak. Als je mensen niet tegen elkaar op wilt zetten moet het anders. Je moet in deze tijd juist heel precies zijn, heel goed nadenken over wat je zegt, je moet niet overdrijven maar zorgvuldig nuanceren.
Dit is wat ik denk: hoe interessant het is dat twee allochtonen, want dat zijn het in hun eigen manier van denken toch nog steeds, al hebben ze het liever over anderen, die beide allochtonen die de verschrikkingen hebben meegemaakt van een dictatoriale omgeving die in naam van de islam mensen hun vrijheid ontnam, knokken nu zo hard voor de geidealiseerde vrijheid die ze in Nederland denken aan te treffen, en verabsoluteren die zo dat ze niet willen of niet kunnen zien dat je opnieuw slachtoffers maakt als je niet óók leert hoe je die vrijheid moet hanteren. Hirsi Ali en Ellian hebben in hun inburgeringscursussen niet geleerd dat de balans in Nederland meer in evenwicht wordt gehouden door een beetje polderen, niet alles op de spits drijven, er rekening mee houden dat mensen in verschillende stadia van emancipatie en ontwikkeling zijn.
Je wordt soft genoemd, zegt Rottenberg. Mak vindt dat niet erg. Want wat is hard en duidelijk, als het gaat om ingewikkelde problemen, wat heb je dan aan simplificaties? Wat gebeurt er als je het verbindende, het verdraagzame, het menselijke niet meer eert? Noem mij maar soft, zegt Mak. Ik neem het aan als een eretitel.
Mak is bezig aan een schotschrift.
Ik kijk er naar uit.
Buitenhof, met het interview met Hirsi Ali heb ik gemist. Ik heb van horen zeggen dat ze de media heeft verzocht om haar niet langer als persoon te willen verheerlijken. Dat lijkt me nou eens een heel wijs advies. Het zou natuurlijk helpen als ze dan zelf ook niet meer aan die persoonsverheerlijking meedeed. Het zou erg goed zijn als die vele andere vrouwen die al jaren werken tegen vrouwenmishandeling, eerwraak, besnijdenis eens wat meer media aandacht kregen en Hirsi Ali voor de verandering eens wat minder. Voor het evenwicht en een realistischer kijk op wat er mis gaat, maar evenzeer op wat er al goed gaat. En Hirsi Ali heeft haar lotgenoten in het bedreigd worden, Cohen, Aboutaleb en Wilders uitgenodigd om gezamenlijk te spreken over de bestrijding van het gewelddadig radicale islamisme. Heel goed. Cohen en Aboutaleb hebben al ja gezegd hoor ik. Die staan tot hun knieeën in de modder van de praktijk van alledag en zetten al alle zeilen bij om de gevaarlijke polarisatie een halt toe te roepen. Misschien helpt het wanneer Hirsi Ali uit haar studeerkamer afdaalt en meer contact maakt met praktijkmensen, ook al zijn die misschien nog niet helemaal zo Verlicht als zij.
Mak als Elian vormen een ‘wij’: de anti-fascist. Ieder heeft zijn strategie en aandachtsgebied. Op Mak heb ik weinig aan te merken. Elian zal zich van zijn anti-islam predikaat moeten ontdoen om beter gehoord te worden en moet ophouden mij, als linkse gast die aandacht heeft voor de problemen van mijn medemens, van oneigenlijke motieven te verdenken, als zou ik een zielige allochtoon nodig hebben om me goed te voelen. Als ik me goed wil voelen, dan volstaat een lekker partijtje voetbal met de jongens.
Ayaan Hirsi Ali is terug. Ze stelt zich steeds meer op als ‘moslim feministe’ dat wil zeggen, ze stelt letterlijke opvatting van de Qu’ran en hadith ter discussie, daar waar deze in strijd is met onze democratische rechtsstaat en wil af van deze letterlijke interpretatie. Los van de relevantie van de letterlijke uitleg in samenhang met het voorliggend discussiepunten, eerwraak en de positie van de vrouw, het lijkt me van belang, ten behoeve van haar doelmatigheid, dat ze zich laat vergezellen van een erkend moslim exegeet. Er is winst: ze gelooft duidelijk, anders dan het interview van 19 november 2004 in de NRC deed vermoeden, in de mogelijkheid van een Europese islam in een seculiere omgeving.
Haar oproep om met Wilders, Aboutaleb, en Cohen een over de partijen heen een nieuwe anti-fascistische ‘wij’ te vormen is een brug naar twee andere anti-fascisten: Mak en Elian.
Ik vond het ook een mooi programma. Wat ik echter jammer vond, was dat werd gedaan alsof het niet maken van Submission II een knieval zou betekenen in de richting van extremisten. Dat zie ik anders.
Ik betwijfel of Submission op zich voldoende ‘reden’ was om Van Gogh te vermoorden, ik denk dat het radicaliseringsproces in het hoofd van Mohammed B. (& co.) al een stuk langer bezig is geweest, en dat Submission op zijn hoogst een druppel is geweest die de emmer deed overlopen.
Wat wel duidelijk is geworden, is dat een hoop moslims niet gecharmeerd waren van de -vorm- waar Ayaan voor had gekozen, of dat ze het niet eens waren met de suggestie dat de kor’an mag worden gebruikt om het mishandelen van moslimvrouwen te verantwoorden.
Waar de strategie van Ayaan, waar het maken van de films en het schrijven van de boeken slechts een klein deel van uitmaakt, wel op lijkt gebaseerd, is de rechtstreekse confrontatie, of aanval, op de islam, vaak gebruikmakend van ongenuanceerdheden, beledigingen en wellicht zelfs onwaarheden. Voor het gros van de moslims is dit simpelweg beledigend, maar zelfs dan zou ik er niet voor zijn haar methode te verbieden, zo werkt dat nou eenmaal in Nederland.
Ik geloof echter wel dat een klein percentage van de moslims door de constante regen van kritiek, mogelijk gecombineerd met een gebrek aan aansluiting bij de maatschappij, radicaliseert. In plaats van het probleem dat zij probeert te benoemen te verhelpen, maakt zij het alleen nog maar groter. Daarom zou ik, als ik Ayaan zou zijn, gas terugnemen en mijn tactiek herzien. Niet als knieval richting radicalen, maar beseffend dat ik op deze manier deel wordt van het probleem in plaats van de oplossing. Ik hoop dat ze ooit tot dit besef zal komen, maar ik betwijfel het.
Wat ik overigens heel grappig vind aan dit soort discussies, is het gebrek aan wetenschappelijke inzichten. Als er over het voorkomen van ziektes wordt gepraat, laat je toch ook niet een graficus en een groenteboer aan het woord?
Hoewel Mak als geschiedschrijver een zeer zinnige bijdrage kan leveren, geloof ik dat dit soort discussies meer het werk zou moeten zijn van sociologen en sociaal psychologen.
Alle grote dingen beginnen klein, goede zowel als slechte.(zie nazidom bijv.) Als het om slechte, destructieve krachten gaat-in dit geval het Islam-facisme- is het van belang deze in de kiem te smoren (zie ook artikel van duits-syrische Islamkenner in de NRFC van zaterdag j.l.. Nu nog een kleine minderheid straks via een grote minderheid naar een meerderheid? Ik wil het risico niet nemen.
Dat alle Islamitische mannen hun vrouw slaan is nooit beweerd maar wel is aangetoond een veel groter percentage dan Nederlanders en wees ervan bewust wat erover in de Koran staat. Ik begrijp niet hoe en SP-lid sympathie kan opbrengen voor een ultra-rechtse en reactionaire beweging als de Islam.
groet,
Beste Freek,
Je haalt een boel dingen door elkaar. Fascisme is een specifieke politieke richting. Die heeft veel meer verwantschap met de richting Wilders dan met moslim extremisten. Waarmee niets goeds gezegd is over extremisten.
Er is nergens bewezen dat islamitische mannen hun vrouwen vaker slaan dan anderen. Wat wel duidelijk is dat mensen die uit traditionele verhoudingen hierheen emigreren in het begin een risicogroep vormen, en dat de vrouwen vaker bij de opvang terecht komen dan de vrouwen die al een langer emancipatieproces achter de rug hebben en bij geweld makkelijker weg kunnen komen.
Wat in de koran staat is bekend. Het is ook bekend wat er aan vrouvijandigs staat in de bijbel. Toch komt het niet in ons hoofd op om geweld van mannen tegen vrouwen hier aan de bijbel te wijten. Zou ik dus ook niet met de koran doen. Lees het stuk van Ceylan Peltas-Weber op dit weblog. Die weet er meer van.
En verder: als jij niet begrijpt waarom een SP lid sympathie op kan brengen voor moslim Nederlanders zou je het ook eens om kunnen draaien. Als ik als SP lid en jarenlange feministe bovendien en nog veel langer socialist opkom voor mijn moslimse medeburgers waarvan ik er bovendien een heleboel ken zou het dan misschien kunnen zijn dat jij niet helemaal gelijk hebt om een miljoen moslims over één kam te scheren en uit te maken voor ultra rechts? Als je het bovenstaande hebt gelezen weet je dat we het hebben over 0,01 procent van de Nederlandse moslims waar we ons echt zorgen over moeten maken.
De SP staat voor menswaardigheid, gelijkwaardigheid en solidariteit. Dus ook voor de moslim Nederlanders die gewoon een goed leven willen hebben en daar gewoon voor willen werken en hun best doen om hun kinderen een goede toekomst te bezorgen en zich aan de wet houden net als niet-moslims.
Als je aan dit weblog deel wilt nemen, Freek, zou ik je aanraden je beter op de hoogte te stellen. Er is op dit weblog genoeg te vinden als het je interesseert. Zodat we niet elke keer weer helemaal opnieuw hoeven te beginnen.
‘Links zou zielige mensen noduig hebben om zich goed te voelen’. Als je daarmee stelt dat links voor de zwakkeren opkomt, is dat wel waar en een compliment.
En laten we wel wezen. De angst moet ook blijven regeren, wil Wilders met een flink aantal zetels in de Kamer komen. De handel in ansgt waar MAk het over had. Op het moment dat de discussie ietsjes op de achtergrond raakt, zie je Wilders achteruit gaan in de peilingen (in de laatste stond hij op 5). Dan onderneemt ie nieuwe stappen: na het incident van vorige week in Amsterdam roep ie dan dat ZE allemaal eigenlijk uitgezet moeten worden (gemalkshalve buiten beschouwing gelaten wie ZE zijn, de criminelen, de Marrokanen, de moslims of de allochtonen…..). En de VVD mag ‘natuurlijk’ niet achterblijven. Dus, we zien Verdonkd die zich ermee bemoeit en als minister een hele eigenaardige weergave van de rechtstaat presenteert. En last but not least de laatste campagnefilm vd LPF. Dat is echt te gek voor woorden: een Marrokaans uitziende jongen besteelt een Nederlands uitziende jongen.
“we staan voor een veilig Nederland”.
met een groet,
Misschien ook wel handig voor degenen die de uitzending hebben gemist: die staat op http://www.vpro.nl/programma/tegenlicht/afleveringen/20869466/.
Daar waar ik fascisme gebruikte doelde ik op een aantal specifieke kenmerken:
· antidemocratisch;
· gebruik van geweld;
· vergaande regulering van maatschappij;
· Etnisch nationalisme (racisme);
· Propaganda om politieke tegenstand de kop in te drukken;
· Censuur.
Op basis hiervan plaats ik gewelddadig moslim extremisme in de fascistische hoek.
Ik vind Wilders een opportunist die tendentieus de ruimte ‘rechts’ van VVD probeert te exploiteren, maar ik kan hem alleen op een ander, minder kwalijk, kenmerk van het fascisme, het gebruik maken van onvrede, betrappen. Het laat onverlet dat ik hem een bedenkelijke rol vindt spelen. Ongenuanceerd, en zich schuldig makend aan een van Mak’s grootste bezwaren, de over-simplificatie van een complexe ‘uitdaging’.
Freek van Ginkel’s bijdrage laat ik verder graag aan Mevrouw Anja Meulenbelt over.
Anja, jouw reactie over de uitzending Tegenlicht is mij uit het hart gegrepen. Vooral datgene wat je zei over Geert Mak. Juist van hem verwachtte ik positieve geluiden, welke ook inderdaad zijn geuit. Zo duidelijk onder woorden brengen wat wij hier in nederland kunnen doen om verdere polarisering te voorkomen heb ik zelden gehoord. Ook was ik geroerd door het verhaal van Kees Beekmans. Dat is wat we nodig hebben; mensen die vanuit alledaagse situaties laten zien welke keuzes er gemaakt kunnen worden, en wat nog belangrijker is; de eventuele negatieve consequenties van een gemaakte keuze, maar vooral de positieve! Over Ellian: hij liet duidelijk zijn emotie de vrije loop aangaande zijn liefde voor nederland en met name de vrijheid van meningsuiting die hier (tot voor kort)heerstte. Ik hoop dat hij niet blind zal zijn voor de gevolgen van een te Anti-Islam houding en dat hij ook oog en oor heeft voor de beste bedoelingen van het overgrote deel van de moslims.
@ Wouter (2):
Helaas heb ik het programma (nog) niet kunnen zien, maar zo te lezen sympathiseer ik volledig met Geert Mak. Jouw opmerkingen over de disciplines kan ik niet delen. In de eerste plaats heeft Mak zelf geen historische achtergrond, maar is hij wetenschappelijk medewerker staatsrecht geweest aan de RUU (dus eigenlijk jurist). Daarna is hij journalist bij De Groene geweest. Hij heeft een heel ruime blik en belangstelling -dat blijkt ook uit z’n historische werken- dus acht ik hem volledig competent om over dit onderwerp zinnige dingen te zeggen. En dat maakt hij waar!
@ Freek (3):
De islam is geen ültyra-rechtse en reactionairte beweging”, maar een religie met vele richtingen, net zoals het Christendom.
Ooit vergeleek Gerard Reve God met een ezel die hij drie achter elkaar langdurig van achter in zijn geheime opening nam.
Kan mij iemand uitleggen waarom datgene wat Hirsi Ali over de Islam zegt kwetsender is dan wat Gerard Reve over het Christendom heeft geschreven. En waarom Gerard Reve nooit voor zijn leven heeft moeten vrezen en waarom nooit iemand tegen Gerard gezegd dat hij zijn toon moet matigen. Integendeel zelfs; er werd zelfs door velen erg lacherig gedaan over die bekrompen mensen die Gerard Reve hierover een proces hebben aangespannen.
Hopelijk kunnen we ook ooit nog eens lacherig reageren op alle moslims die zich nu zo druk maken over Submission en helemaal over die malle moslims die nu al gekwetst zijn door Submission deel II.
Anja, ik zat op de punt van mijn stoel bij Tegenlicht. ’t Mocht van mij langer duren en ik vond Rottenberg voor zijn doen zo lekker rustig. Niet zo tetterig, wel vasthoudend. Daardoor ontstond er voor Mak en Ellian ruimte hun mening met het persoonlijke te verbinden en ook ik als kijker kreeg genoeg ruimte echt naar ze te luisteren en mee te denken. Knap.
In die zin vind ik dat je in jouw recensie de bijdrage en rol van Ellian onderbelicht. Daar valt veel meer over te zeggen.
Het was letterlijk en figuurlijk een gesprek op hoog niveau. Naderhand zat ik te denken dat dat de kracht en tegelijk de zwakte van deze gesprekken was. Ik heb die nuancering nodig en ideeën die mijn denken voeden. Het is nou eenmaal, zoals Mak ook zei, allemaal heel complex en ik ben blij dat iemand dat weer eens hardop zei. Maar tegelijkertijd is de realiteit dat een enorme en groeiende groep mensen daar maling aan lijkt te hebben. Aan nuancering en diepgang bedoel ik. Die gaan gewoon voor platte redenaties en simpele oplossingen.
Ik kan me niet herinneren dat ik ooit eerder zo’n besef had van het gevaar van deze verschillen in benadering als nu. Je kunt het natuurlijk afdoen als het klassieke onderscheid tussen ‘de intellectuele elite’ en ‘het gewone volk’. Maar afgezien van het feit dat we hiermee niets opschieten, is het ook niet waar. Dat is niet wat er aan de hand is denk ik. Ik ken mensen die als het gaat om ‘de islam en omstreken’, kiezen voor het platte simplisme met de snelle populistische oplossingen die ook Wilders propageert. Maar diezelfde mensen kiezen, als het om andere onderwerpen gaat, wel degelijk de nuancering en diepgang.
Het heeft dus meer te maken met het onderwerp, dan met het feit of iemand zich wel of niet tot de intellectuele elite rekent. En ik moet zeggen dat dat mij al sinds Fortuijn het meest ongerust maakt, eigenlijk nog meer dan de reële problemen zoals extremisme, radicalisering, polarisatie.
Want als je naar de mensen kijkt die vandaag een toonaangevende rol spelen, dan zie je zowel bij de media, de opinisten, als de politici toch een verontrustend groot aantal mensen die ik nu maar even ‘platdenkers’ noem. Ook in de politiek zie je mensen die bereid zijn de complexiteit van problemen te erkennen en mensen die dat niet willen. Dat valt niet samen met rechts of links, zo eenvoudig is het niet. Je vindt populistische opvattingen en attitudes ook bij links. Allemaal niet nieuw, maar ik zou willen dat we er beter naar keken.
Ellian zat voor mij al een tijd in de hoek van de platdenkers. Ayaan Hirsi Ali switcht voor mijn gevoel nog steeds. Van rechtlijnig en simplistisch naar meer de nuance zoeken. Maar allebei hebben ze een groeiende aanhang, waar ik echt ongerust van word.
Zou Ayaan Hirsi Ali beseffen dat al die mensen die zo met haar dwepen, feitelijk een heel andere agenda hebben dan zijzelf (lijkt te hebben)? Ik vind dat ze er goed aan zou doen, daar publiekelijk afstand van te nemen – als haar agenda inderdaad anders is. (Ik weet dat niet, ik voel me daar onprettig bij.)
Op internet stuit je, als je op zoek gaat naar de Ayanisten, op een muur van racisme. En een nog ongerustere vraag: heeft haar eigen VVD wel dezelfde agenda als zij? Dat vind ik een nog belangrijkere vraag, dan of zij dezelfde agenda heeft als haar partij. Wordt ze niet gewoon gebruikt?
Hoe het ook zij, mijn punt is dat mensen zoals Ayaan Hirsi Ali, Afshin Ellian, Paul Cliteur e.a. zich m.i. te weinig richten tot hun aanhang. Ze voeren het debat op een bepaald intellectueel niveau, worden op dat niveau ook aangevallen. Maar ze bekommeren zich te weinig om het effect van hun woorden op een groeiende groep. Ik vind dat een vorm van onverantwoordelijkheid. Juist zij weten donders goed, dat het om behoorlijk complexe materie gaat. Juist zij kunnen en moeten dat uitleggen. Maar het lijkt hen niet te raken, dat achter hun rug mensen hun citaten uit hun verband rukken, voor heel andere doelen gebruiken, eindeloos herhalen en verplatten. Ik ken iemand die hoofddoeken en nazisme in één zin noemt. Net zo makkelijk.
Wat ik Hirsi Ali verwijt, onverantwoord bezig zijn, verwijt ik ook de politici die gaan voor het gemak van ‘hard beleid’ en retoriek. Zo’n Wilders, dat weten we nou. Maar er zijn teveel kabinetsleden en kamerleden die met de mond belijden dat ze geen polarisatie willen, maar het maar wat mooi vinden om de boel te verplatten voor electoraal gewin. Nog eens: onverantwoordelijk.
Precies om die reden dring ik ook aan op het in gesprek blijven. Met iedereen. Ook als we gloeiend oneens zijn: nooit stoppen met praten, nooit stoppen met goed luisteren, nooit stoppen met elkaar waarschuwen, nooit stoppen met het zoeken naar standpunten waarover je het wel eens kunt zijn, nooit stoppen met aandringen op nuancering. Dat liet Rottenberg goed zien. Zo niet, dan wordt het ravijn tussen de diepdenkers en de platdenkers onbeheersbaar groot.
Maar toen die prachtige vogelwolk begon te dansen, heb ik geen woord meer gehoord van wat er werd gezegd. 🙂
Olav: hoewel Geert Mak zeer zinnige dingen zegt, die ook wel ondersteund kunnen worden met ontdekkingen op het gebied van de door mij genoemde disciplines, kan hij sommige processen minder to the point benoemen dan sommige sociale wetenschappers dat zouden moeten kunnen (hoeveel slagen om de arm wil je hebben ;-)).
Bovendien kunnen zijn uitspraken door mensen die het niet met hem eens zijn worden gezien als mening, terwijl je met onderzoek zou kunnen aantonen dat zijn ‘zachte hand’ methode effectiever blijkt te zijn dan de confronterende tactiek van Cliteur, Ellian, Hirsi Ali.
Dat ik Mak aanzag voor historicus zou je als compliment voor hem kunnen zien, ware het niet dat ik nog helemaal niets van hem heb gelezen. 😉
Jim, als je vraag oprecht was, dan stelde je hem aan iemand die gekwest is door submission. Google Submission + belediging of Google op…
Mooi verhaal Claar. Veel waar ik nog wel op in zou willen gaan als ik nu meer tijd had. Een ding: dat ik nog wel onderscheid zie tussen bijvoorbeeld Hirsi Ali en Wilders. Hirsi Ali heb ik werkelijk nog niet één keer kunnen betrappen op maar één centimeter empathie of meedenken met de potentiële achterban van moslimvrouwen die ze zegt te willen bevrijden – en ik weet dat het toch echt heel vaak geprobeerd is. Maar ook voor haar huidige achterban de bange autochtonen die zichzelf overschreeuwend tegen de islam ageren, haar fanclub zegt maar, heeft ze totaal geen belangstelling. Hirsi Ali heeft haar eigen strategie voor ogen. Over mensen gaat het niet echt. Daarin lijkt ze op Fortuijn die elke keer opnieuw weer liet zien dat hij een superieure mninachting had voor al dat voetvolk dat hem achterna liep. Dat is anders dan Wilders, want die heeft met zijn antimigranten en antimoslim standpunt wel degelijk voeling met zijn achterban. En dat hij geen zin heeft om samen met Hirsi Ali aan tafel te gaan zitten met Aboutaleb en Cohen schat ik in als een poging om te voorkomen dat zijn achterban hem gaat zien als soft. En dat kost hem stemmen. Ik schat Hirsi Ali in als iemand die al een hele tijd totaal los is komen te staan, zowel van de mensen die ze zegt te willen bevrijden als van haar aanhang. Ik zie dan ook geen spoor van verantwoordelijkheidsgevoel voor die mensen, of voor wat ze aanricht.
Claar, daar zijn we natuurlijk zelf bij, de te platte uitleg, ook van Ellian. In zijn scherpe kritiek tegen de inrichting van onze multiculturele samenleving raast hij tegen het begrip ‘allochtoon’. Hij beweert dat hiermee een ‘zielige’ groep gemaakt wordt. Hij pleit ervoor om slechts de grondwettelijke categorieën ‘burger’ en ‘vreemdeling’ te hanteren. Prachtig uitgangspunt, gelijkheid. Toch wordt hij op één hoop gegooid door voor- en tegenstanders: anti-islam. Ik voel het als mijn verantwoordelijkheid om hem beter te lezen en hem beter te begrijpen, om, met een door jou verfoeide korte bocht, ‘ Barend & wie ook weer? standpunterij’ te voorkomen.
Ellian. Nederland verwijt hij, dat ze begrippen als ‘vrijheid’ en ’tolerantie’ niet goedaan nieuwkomers heeft uitgelegd. Dat is het overdenken waard. Wel heb ik het gevoel dat sommigen ook wat meer uitleg nodig hebben. Vrijheid betekent ook dat je accepteert dat het voorkomt, dat iemand zich minder negatief uitlaat over ‘Bin Laden’. Sommigen moet geleerd worden dat vervolgens niet achter iedereen met donker haar een Al Qaida rekruut schuilt.
Wat ik weinig in Ellian zie, is begrip voor het standpunt dat er toch een soort ‘rechtsongelijkheid’ is in Nederland. Bij ‘pas op Bin Laden’ schiet iedereen in het defensief, bij ‘pas op racisme’ wordt er nauwelijks gereageerd. Okay, voor de wet is ieder gelijk, zo niet onze dagelijkse praktijk.
Ellian. Nergens ben ik waarschuwingen van hem tegengekomen zonder dat deze voortkwam uit zijn zorg voor de Nederlandse rechtsstaat. Als ik hem goed begrijp, wordt zijn betrokkenheid bepaald door zijn liefde voor de ‘vrijheid’ die Nederland hem in zijn ogen geschonken heeft. Nergens verdenk ik hem van racisme. Als ik hem mag inschatten, hij zal zich net zo heftig verzetten tegen lonsdale nazi’s. Ik deel je zorg Claar, hij schraagt sommigen in hun islamofobie en laat zich daar weinig aan gelegen. Ik wil hem niet laten kapen, ik zou hem eerlijk gezegd aan mijn ‘wij’ willen toevoegen. Als hij dat wil, in zijn bundeling van de krachten tegen intolerantie en onverdraagzaamheid, dat natuurlijk wel.
En nou ik het toch voor het zeggen heb. Cliteur vindt de islam, waar AHA zich voor gaat inzetten, een ‘Europese liberale islam’ een fantasie. Volgens mij plaatst hij zichzelf hiermee buiten de discussie.
Rest mij nog Anja te bedanken voor de waarschuwing voor de toch wel erg intellectuele houding van AHA.
Hiek, ik deel jouw gedachten over Ellian op een hoop punten. Ik ben het heel vaak niet met hem eens, maar lees zijn bijdragen altijd, ze zetten me hoe dan ook aan het denken. Ik heb er gewoon moeite mee dat hij zelf de laatste tijd meer ‘roept’ dan ‘praat’. Want dan vind ik het lastiger echt te luisteren naar wat hij zegt. Vandaar dat ik zijn rol in dat gesprek met Rottenberg wel erg waardeerde.
Maar mijn punt is dus, dat ook hij te weinig kijkt naar hoe anderen zijn gedachten en meningen annexeren en op heel andere plekken weer uitventen. Ik probeer me voor te stellen, hoe dat is. Ik zou dat te vuur en te zwaard bestrijden, ik zou er finaal tegenin gaan als ik zag dat mijn uitspraken voor een in mijn ogen kwalijk doel werden misbruikt. Want dat zou mij ook in een kwalijk daglicht zetten, zou ik dan denken.
Het feit, dat ik dat hem en Ayaan Hirsi Ali niet zie doen, dat maakt me op mijn hoede.
Ik vond trouwens dat Mak zich volledig diskwalificeerde toen hij zijn tegenstanders met Nazi’s vergeleek, en Submission met Nazi-propaganda.
En vervolgens doodleuk je tegenstanders verwijten dat ze ongenuanceerd zijn.
Hiek, ik vroeg niet waarom men gekwetst is door Submission, maar waarom Submission kwetsender is dan wat Gerard Reve geschreven heeft.
Jim, Okay, met respect, (met een door jou verfoeide arrogante houding) je gaat vooruit. Je geeft je mening niet meer verpakt in een vraag. Mijn advies (ongevraagd, zelden welkom) luister via de link van Anne-Marie nog eens naar dat stukje met mijn oren. En dan hoor je, “verrek, dat is waar ook. Goebbels, de nazi-propaganda minister heeft deze vorm ook al eens gekozen”. Nog steeds niemand gediskwalificeerd. TvG niet en AHA ook niet. Ook Mak niet. De constatering van een feit kan niet diskwalificeren. De vervolg duiding, …heel effectief, het aanklagen van een gehele groep (let op: dit is het effect!) via misdragingen van een kleine groep, en via oude discutabele teksten, uit context… diskwalificeert ook niet. Dit is een breed aanvaarde duiding van de nazi-propaganda. Of dit het effect geweest is van Sub I. Dat is een vraag. Als we er maar lang genoeg over dooremmeren, dan heb je in ieder geval dik kans dat anti-moslim elementen Sub I op deze wijze gaan gebruiken, dat weet ik wel. H.J.A Hofland noemde het reli-porno. Tot slot citeer ik hem even uit zijn stukje in de NRC van 31-12-2004
[…]Toen kwamen zij.[AHA].en Van Gogh in het programma Zomergasten met de film Submission. Het leek me eerder een soort reliporno dan een voltreffer in de strijd voor gelijkheid. Ik weet niet hoeveel Nederlandse moslims naar Zomergasten kijken. In ieder geval ontstond er geen opstand, en evenmin commotie onder de televisiekijkers. In eerste aanleg leek de vertoning ook met een sisser af te lopen. Niemand besefte dat intussen een godsdienstwaanzinnige zijn plannen voor de moord smeedde.
Door Mohammed B. is de film wereldberoemd geworden. […]
Maak Sub niet groter dan het is, lijkt hij hier te roepen. En maak van Gerard Reve geen TvG of AHA.
Ik citeer even een stukje Reve dat me altijd veel plezier geeft:
“Heeft U honger? Integendeel…”
Je vraag waarom SuB kwetsender (dreigender) dan Reve is, zal ik dan maar vanuit mezelf beantwoorden, want je gaat er kennelijk niet de boer mee op: Reve komt uit de eigen groep, is grappiger, heeft geen discutabele achterban en is daarmee minder bedreigend.
Wat een uitstekend stuk is dit! Helemaal raak, de spijker op z’n kop. Ook ik zie uit naar het schotschrift van Mak. Ik hoop dat de SP daaraan veel aandacht zal besteden, als het eenmaal verschijnt. Als de SP het lef heeft de angstcultuur te doorbreken, door de nieuwe heilige huisjes van ‘veiligheid’ en ‘assimilatie’ omver te schoppen, dan word ik meteen weer lid.