Over tolerantie (4)

Volgende in de rij is James Kennedy, hoogleraar nieuwste geschiedenis, die juist als voormalig buitenlander een interessante visie heeft op wat er in Nederland gebeurt. Centraal daarbij staat het ontstaan van een blanke, seculiere meerderheid die zichzelf verlicht acht. Die kon pas ontstaan na de verzuiling. Om te beginnen maakt Kennedy een onderscheid tussen soorten van tolerantie in Nederland:

Uit een onderzoek van tien jaar geleden bleek dat Nederlanders heel hoog scoren wat betreft de tolerantie van afwijkend gedrag, van lifestyle. Ten aanzien van het accepteren van mensen met een andere etnische achtergrond scoren ze naar Europese maatstaven gemiddeld. En Nederland scoort samen met de De duitsers erg laag ten aanzien van de tolerantie van politiek extremisme.

Ik denk dat er in Nederland een hele sterke traditie bestaat waarin minderheden een soort respect krijgen dat niet zo gebruikelijk is in andere landen. Het is nog een levende traditie die echter de laatste jaren ongekend onder vuur is komen te liggen. Er is voor het eerst een meederheidscultuur ontstaan die gekenmerkt kan worden als liberaal, seculier en blank. Omdat deze mensen zich niet tot een minderheid voelen behoren, zijn zij minder geneigd de waarde van respect voor minderheden te ontkennen. Omdat het geen deel uitmaakt van hun eigen belevingswereld, kunnen zij zich moeilijk voorstellen waarom minderheden een bepaald respect zouden moeten krijgen. Dat is een belangrijke ontwikkeling die nog steeds doorgaat.

Een van de effecten van die liberale, seculiere, blanke meerderheid is dat de waarde van godsdienstvrijheid niet meteen wordt gezien. En dat is vrij opvallend voor iets dat de laatste drie eeuwen als een kernbegrip wordt gezien van een vrije samenleving. De hele moderne orde is op godsdienstvrijheid gebaseerd, op de vrijheid van minderheden om hun geweten te kunnen uitoefenen zonder de dwang van de staat.

De tolerantie van de meerderheidesgroepen is aan het afnemen. Dat zie je heel duidelijk aan het debat over islam. Het is een verontrustende vorm van meerderheidsdenken, die zichzelf verlicht en bevrijd acht en zich opstelt tegenover een minderheid die dat niet zou zijn. In de eerste plaats is dat slecht voor de minderheid die het moet ontgelden. Het heeft wel degelijk effect als je een bepaalde groep onder druk zet: je moet conformeren, je moet worden wie zij zijn of anders gebeuren er slechte dingen. Het tweede probleem is dat er nauwelijks zelfreflectie plaatsvindt bij de meerderheid. Dat bijvoorbeeld de kwaliteit van hun tolerante opvattingen niet door henzelf wordt getoetst. De noodzaak om tolerant te zijn verschuift van jezelf – ben ik wel tolerant genoeg? – naar een ander – jij bent niet tolerant genoeg! – en dat is een verontrustende ontwikkeling.

Dat tolerantie op zo veel momenten van de Nederlandse geschiedenis zo’n opvallende plek heeft gekregen, was een gevolg van een elite die niet angstig was voor de sociale gevolgen van mensen met een afwijkend gedrag. Ze hadden ontdekt dat de hemel niet zal instorten van een afwijkende mening. Maar zo gauw paniek en angst toeslaan, verdwijnt tolerantie als sneeuw voor de zon.

Samenlevingen zijn er dus bij gebaat in de civil society ook religieuze groepen te verwelkomen. Op dat punt zou de blanke, seculiere meerderheid, die zijn tolerantie nu oplegt aan anderen, moeten inbinden. Ik vind in de eerste plaats dat mensen moeten leren zeggen, dat afgezien van het naleven van de wet – dus geen vrouwenbesnijdenis, geen samenzweringen voor gewelddadig optreden – de contouren van een godsdienst niet hun zaak zijn, tenzij zij zelf gelovige zijn.

Vrijheid van godsdienst, maar eigenlijk alle vrijheden, dienen ter bescherming van minderheden tegen de willekeur van overheid en staat. Daar zijn ze primair voor bedoeld.

In dat opzciht vind ik het minder gelukkig dat er een soort dubbele maatscaf is ontstaan voor het realiserne van islamitische scholen. Dat geeft aan dat de islam niet als een minderheid als andere minderheden wordt gezien, het wordt een minderheid met een speciale regeling, een probleemgroep. De tendens om het organisatieleven van de islam te controleren, aan banden te leggen en te bevoogden, acht ik een ongelukkige ontwikkeling.

13 gedachten over “Over tolerantie (4)

  1. Wie is hier nou tolerant?

    “Moslimgeestelijke: doe hoofddoekje af

    Uitgegeven: 4 augustus 2005 07:49

    LONDEN – Een vooraanstaande moslimgeestelijke in Groot-Brittannië heeft moslimvrouwen opgeroepen voorlopig geen hoofddoekje of sluier meer te dragen. Volgens Zaki Badawi, voorzitter van de Raad van Moskeeën en Imams, moeten moslima’s voorkomen dat ze nog slachtoffer van verbaal of fysiek geweld worden na de aanslagen in Londen.

    De opvallende uitspraak, waarvan The Daily Telegraph donderdag melding maakt, volgt op berichten over toegenomen geweld tegen moslims als gevolg van de terreuraanslagen. Vooral moslimvrouwen zijn daarvan slachtoffer.

    Volgens Badawi, die geldt als een gematigde geestelijke, staat de koran toe dat vrouwen onder speciale omstandigheden geen hoofddoek of sluier dragen. “Kleding is bedoeld om te beschermen tegen kwaad, niet om het kwaad aan te trekken.” ”

  2. Ja, en nee ik weet niet zo zeker of nederland door de eeuwen heen zo tolerant was. Hier hebben ook heksenverbrandingen en moorden van andersgezinden plaats gevonden, denk aan oldenbarneveld (van rotterdam)echter na de republiek hadden de protestanten een grote tolerantie, van andersgezinden denk aan de Joden uit Spanje, maar dat had volgens mij ook wel een financiele reden, deze Joden waren van rijke komaf en hielpen mee Amsterdam tot een wereldstad te maken door hun internationale handelscontacten. Maar ja ik ben geen geschiedkundige zoals James Kennedy.
    Over die Islamitische scholen: ik vind dat deze ook weer te veel aandacht krijgen in de media. Ikzelf vind het wel belangrijk dat ze er zijn maar vind het niet essentieel. Ikzelf heb in mijn kleuterjaren op een christelijke school gezeten, afgezien van een paar zeer goede leraren was het diepe ellende. Ik had taalachterstand omdat mijn beide ouders slecht nederlands spraken, ik sprak echter wel vloeiend Berbers. Mede hierdoor bleef ik zitten. Echter, de buitenlandse kinderen kregen totaal geen aandacht op die school, onze ouders kwamen weinig langs de leraren voor een kopje koffie, dus werden we letterlijk genegeerd. We kregen zelfs varkensvlees te eten. Na een tijdje vertelden ze zelfs aan mn ouders dat ik t zeer slecht deed op school en dat ik misschien naar een speciale school zou moeten gaan. Toen mijn moeder van een nederlandse vriendin hoorde dat er een andere school was die openbaar was, en waar Islamitische kinderen ook arabische les kregen ben ik overgeplaatst naar deze school en t was de beste beslissing die mn ouders ooit hebben gemaakt. Gelijk de eerste dag kreeg ik een rondleiding van een pakistaans jongetje, toedertijd de enige buitenlander. Ik en een paar andere buitenlandse klasgenootjes kregen extra taallessen. Ook werd ik gestimuleerd mijn talenten te ontwikkelen en ik kreeg eens per week een paar uurtjes arabische les. Binnen een jaar kon ik het netst schrijven van de hele klas. Ik ben die school ontzettend dankbaar want ze hebben me dat gevoel van eigenwaarde teruggegeven. Ook heb ik op deze basisschool als enige van de islamitische kinderen godsdienstlessen gevolgd. Hierbij kwamen er dames, eerst een joodse, dan een protestantse en een katholieke dame die ons vertelde over hun geloof en gebruiken. We bezochten zelfs een kerk en de katholieke dame praate veel over de zusters van Moeder Theresa wat mij wel faccineerde. Ook deze godsdienstlessen hebben veel effect gehad op mijn latere leven. Vooral dat element dat dingen niet ‘moeten’ zoals op de christelijke school, maar dat er een grote openheid is naar van alles en nog wat, je mocht naar de godsdienstlessen maar t hoefde niet, je kon arabische taal volgen maar t hoefde niet, die keuzevrijheid was heel belangrijk.
    Ik ben daarom niet echt voorstander van een islamitische school op groote schaal, omdat t de kinderen isoleert van de andere niet-islamitische kinderen. Wel heb ik persoonlijk ondervonden dat een openbare basisschool die de moeite doet het beste uit zijn leerlingen te halen (door oog te hebben voor hun achtergrond) de voorkeur verdient, omdat ik persoonlijk heb ondervonden dat het succes kan hebben.

  3. Zoals ik al eerder schreef: “Met het begrip “tolerantie” op zichzelf heb ik al problemen. Het vooronderstelt m.i. een groep, die meer macht heeft en aan de actieve zijde staat (nl. tolereert), en een groep, die minder macht heeft en aan de passieve zijde staat (nl. getolereerd wordt/moet worden). Eigenlijk zouden begrippen als wederzijdse openstelling, aanvaarding en waardering de lading beter dekken.” (Over tolerantie (1), 31 juli jl., nr. 2).

    Dit zie ik ook weer terug in dit verhaal van James Kennedy, waarmee ik het eens ben. Inderdaad heeft zich een blanke, seculiere, liberaal getinte meerderheidscultuur in Nederland ontwikkeld, die op een nogal zefgenoegzame, arrogante wijze “tolereert”: degenen die hiervan deel uitmaken achten zich gerechtigd bepaalde minderheidsgroepen al dan niet te respecteren. Een gevaarlijke ontwikkeling, waarop niet duidelijk genoeg kan worden gewezen.

  4. Het is héél simpel in Nederland: minderheden die zelf intolerant zijn worden hier niet geaccepteerd. Verder mag hier iedereen doen en laten wat hij/zij wil zonder een ander ermee lastig te vallen. Maar hier komen wonen/leven en dan iedereen en alles afwijzen gaat er bij geen enkele Nederlander in. Dan zoek je maar een theocratisch land uit om te wonen/leven.

  5. Ik denk dat er in de laatste jaren alles wat in de jaren ’60 en ’70 opgebouwd is aan vrijheid en tolerantie stelselmatig wordt afgebroken. We hebben er flink van kunnen genieten, maar desalniettemin, samenlopend met het falende beleid van Balkende II, is alles opeens de schuld van “links”. Dat is met name merkwaardig omdat Balkenende II het minst populaire kabinet in 50 jaar is gebleken en de (echt) linkse partijen heel veel stemmen hebben gewonnen.

    Anderzijds, wanneer je kijkt het gedrag van een volk, is er niets nieuws onder de zon: een duidelijk vijandsbeeld maakt een volk sterk. Bloeddorstige communisten, perverse rock&roll, langharig werkschuw tuig, homoseksuelen, feministen, luie negers en kutmarokkanen – wat maakt het uit, het is altijd zo geweest.

    Het enige verschil is mijns inziens dat, sinds Fortuyn racisme en minderhedenhaat legitiem heeft gemaakt, dat zaken als ’tolerantie’ een politieke zaak zijn geworden. De normen en waarden van het individu gaan worden gecontroleerd door de overheid. Dat is merkwaardig wanneer je beseft dat juist de partijen die dit voorstaan tegen nog meer overheidsbemoeienis zijn. Het heeft in ieder geval grote gevolgen voor de burger.

    Een grappig voorbeeld hiervan vond ik in een spotje ín het NOS-journaal waarin een onbekende nitwit de burger in jip-en-janneke-taal ging uitleggen dat er weliswaar niets meer te plukken valt en dat we daarom onze spaarcenten moeten gaan uitgeven om de economie van Nederland te redden. Het idee alleen al is een lachertje wanneer je weet dat het bedrijfsleven in 2004 900% !!! meer winst heeft gemaakt als in 2003. Wordt de publieke omroep nu ook een staatspropaganda-apparaat?

  6. Ik hoor de laatste tijd vaak dat men denkt dat kinderen die naar een islamitische school gaan geisoleerd van andersdenkenden zouden leven of opgroeien. Niet-islamitische kinderen gaan vaak niet naar een islamitische school, dit is een keuze van de betreffende ouders en niet die van de school of de islamieten die wel voor islamitisch onderwijs kiezen trouwens, terwijl christelijke en katholieke scholen tegenwoordig wel meer gemengd zijn, hoewel er van alle soorten (ook openbaar) ook erg witte scholen zijn. Maar het geisoleerd opgroeien van ‘onze’ kinderen door de keuze voor islamitisch onderwijs zie ik in de dagelijkse praktijk eigenlijk niet: de meeste kinderen hebben naast de school ook nog gewoon een leven…

  7. Stoere taal, Ruud. En hoe wou je dat nu verder uitvoeren? Alleen mensen van minderheden die niet tolerant zijn moeten er uit? Of ook mensen van de meerderheid die niet tolerant zijn? Waarom de ene wel en de andere niet? En hoe ga je meten dat ze niet tolerant zijn? Huis aan huis enquete, mevrouw bent u tolerant? Je weet toch wel dat we wetten hebben die niet overtreden mogen worden, en dat het bij ons beschaafde Westen hoort dat die wetten niet discrimineren maar voor iedereen gelden, meerderheid of minderheid? Of wou je onderscheid gaan maken op grond van godsdienst? Wat wou je doen aan het feit dat in Nederland iedereen met staatsburgerschap gelijk is voor de wet? Wou je onderscheid gaan maken? Besef je in dat geval dat jij degene bent die zich niet aan de grondwet houdt en weinig blijk geeft van tolerantie? Wat moeten we met Nederlandse staatsburgers die discrimineren en die we er niet uit kunnen zetten? Reservaatje met een verbeteringsgesticht op Rottumeroog? Dus wat bedoel je, Ruud, behalve dat het wel stoer klinkt?

  8. Niks stoer, de keuze kan je zelf maken. En aangezien de tolerantie hier steeds minder word, een kabinet dat een Amerikaanse maatschappij wil creëren. En persoonlijk ziek ben van de luchtvervuiling in dit vieze land, ga ik er steeds meer over denken om te vertrekken uit Nederland.

  9. Ik sprak een paar weken geleden een man die maar niet kon begrijpen hoe het komt dat grote groepen jongeren met een islamitische achtergrond zo gefrustreerd raken binnen de Nederlandse samenleving. Veel vragen en antwoorden. De man was zeker welwillend, maar op voorhand toonde hij geen greintje inlevingsvermogen. Daarom vroeg ik hem tenslotte of hij wel eens tot een minderheidsgroepering had behoord. Al was het maar vanwege een afwijkende sport of hobby. Maar nee, de man kon zich niet herinneren ooit in zijn leven tot een minderheid behoord te hebben.
    Dit antwoord verbaasde hemzelf ook en ik merkte dat hij het niet direct naast zich neerlegde. Wellicht gaat hij zich vanaf nu iets meer verdiepen in de manier waarop Nederland nu met minderheden omgaat. Hoop doet leven.

  10. Keigoed stuk van Kennedy. Bedankt Salima voor je ‘bericht uit de samenleving’.

    Dit heb ik er verder over te melden:

    Er is een groep, in mijn ogen, new-born muslims die zijn frustraties probeert te ontladen op de Nederlandse samenleving. Een easy slachtoffer natuurlijk, deze samenleving heeft zich ook niet van zijn beste kant laten zien. Bindmiddel, buiten de gemeenschappelijk beleefde frustratie, is een wat activistische politiekerige islambeleving. Veel diepgang heeft het niet. Juist de wat diepzinniger religieuze aspecten worden overgeslagen. Het heeft geen enkele zin om met deze mensen in gesprek te gaan. Ze hebben totaal geen behoefte aan nadenken en uitwisseling.

    Ik zie daar zie wel een probleem. Ik heb het dan vooral over het beroep dat gedaan wordt op de eenheid, de broederschap. Om zich te weren tegen een vijandig afgeschilderde buitenwereld van decadente westerlingen die naar een nieuw Sodom en Gomorra aan het toewerken zijn. Het geloof in eigen gelijk is absoluut. Er is maar een Islam, de hunne. Argumenteren heeft geen zin, het is ‘for or against’. Ieder ander geluid wordt gesmoord.

    Het wordt mij steeds duidelijker dat de jongens en meisjes met een moslim achtergrond een tikkeltje in de gaten gehouden moeten worden. Velen bedreigd door wat moeilijkheden met aansluiting, onder meer door al opgelopen achterstand, gewend aan straatcultuur, een samenleving die ze in meerderheid vrij argwanend bekijkt en een groep niet intellectuele ‘muslims’ die roept ‘dat ze nooit geaccepteerd zullen worden door die zwijnen’.

    Daarbij is Nederland zijn wapen tegen ‘stammenstrijd’ kwijt; de tolerantie. Was het werkelijkheid, de tolerantie? Of was het allemaal onzin, schijntolerantie, zoals vaak vanuit Vlaanderen geroepen wordt. Spiegelde de Nederlander zich zacht en ijdel?

    Ik ben van nature optimist. Ik zag Nederland al herrijzen vanuit de as van haar verwaarlozing, de schrik van Fortuyn en zijn LPF, de schijnheilige Balkenende. En toen besloot Mohammed B. dat zijn religie hem voorschreef Theo van Gogh het zwijgen opgelegd moest worden. En was Nederland weer in last.

    As tears go by so did time. Weer ben ik optimistisch. Ik heb geleerd. Maar niks zonder realisme. London under attack, de moslim verdacht. Dit kan ook in Nederland voorkomen. Zoals we er nu voorstaan zie ik ons niet zo relaxed reageren als de Brit. We zijn nog bang. Bang voor de bommenlegger, bang voor de ruzie, bang voor de niet zo keilieve marokko.nl grote smoelwerk. Wij zullen onze tolerantie opnieuw moeten ontdekken. Niet als prachteigenschap van een verlichte moderne supermensch, die lief voor zwartjes is. Maar als pragmatisch streven, om niet te veel gelazer te hebben in de BV Nederland

  11. Waar ik doodmoe van word is, wanneer je de argumenten van mensen die vinden dat “moslims niet deugen” e.d. analyseert, dat het enige echte argument blijkt te zijn dat moslims geestelijk gestoord zijn en/of een soort kwade genen zouden bezitten. En dat slaat natuurlijk nergens op. Maar met dezelfde ideeën is Hitler democratisch gekozen, dus het is zaak om zulke ideologie waar het ook kan met de grond gelijk te maken.

  12. Wat sneu nou Ruud, zit jij straks in een ander land tussen al die mensen die je er net mee hebt helpen uitknikkeren. Als jij toch weggaat, mogen hunnie dan niet blijven?

  13. O hiek

    Het ik vind het zo knap hoe jij moslims in hokjes stopt.
    Nog knapper vind ik hoe je ons voor de gek probeert te houden.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *