Rotterdam, ledenvergadering over de komende integratie-nota van de SP. Ik was uitgenodigd als aanjager voor de discussie, en mocht wat zeggen over wat we nog missen in de conceptnota. Niet dat ze me nodig hadden: Rotterdam ligt al jaren in de frontlinie als het gaat om integratie, participatie, emancipatie van migranten, en wat er in korte tijd gezegd werd door de leden was behoorlijk indrukwekkend: zoveel ervaring en expertise.

Wat we hebben, met de nota: gedegen werk, vooral gericht op de sociaal-economische positie van migranten. Over wonen, scholen, werk, en wat er echt nodig is om er voor te zorgen dat migranten volledig kunnen participeren. Absoluut de basis van alles, en een visie die veel meer hout snijdt dan eindeloos geleuter over cultuurverschillen en religie. Want als migranten werkelijk participeren, dan blijft er nog een heel stuk over aan cultuurverschillen die er gewoon mogen zijn, zoals we onder autochtonen ook nog heel veel cultuurverschillen hebben waar we aan hechten en die we willen houden. Niet elk cultuurverschil verhindert samenwerking of participatie, en daar moeten we meer tussen kunnen onderscheiden.

Dat gezegd zijnde waren we het er in Rotterdam over eens dat er nog een flink stuk miste: juist over de tweedeling in de samenleving, nu eens niet die van arm en rijk, maar die tussen de banggemaakte mensen die migranten, vooral moslimmigranten alleen maar zien als een gevaar voor de samenleving, en de mensen van goede wil, migranten en gevestigde Nederlanders, die aan de ene kant niet blind willen zijn voor de werkelijke problemen, aan de andere kant aan het werk willen met werkelijke oplossingen. De partij heeft een taak, vinden we, om aan de ene kant werkelijk te luisteren naar autochtonen die het gevoel hebben hun samenleving niet meer te herkennen, en naar de migranten, die zich ook bedreigd voelen in hun bestaanszekerheid. Dat betekent, onder andere, dat migranten van ons op aan moeten kunnen, dat we naast ze staan, dat we met ze werken, en dat we niet over hun hoofd heen over hun praten.

Ik had het er onder andere over dat emancipatie niet alleen een individueel proces is, maar ook een collectief proces. Alle sociale bewegingen kenden vormen van zelforganisatie, van belangenbehartiging, en ik pleit er voor om niet al te snel de vormen van zelforganisatie af te doen als ghettovorming, of als ‘mono-etnisch’ en dus af te wijzen omdat we zo voor mengen zijn. Zelforganisaties zitten vaak dichter bij de mensen zelf, zijn laagdrempeliger, zijn vaak kweekvijvers voor politieke activiteiten, voor leiders en gesprekspartners. Dat miste ik nog in de nota.

Er kwam een lange lijst van wijze opmerkingen, die nog verwerkt gaan worden in voorstellen. Veel andere afdelingen gaan nog in discussie, er komen nog regioconferenties, dit weekeind is de SP-universiteit aan integratie gewijd, en dan gaat de nota op een partijraad besproken en aangenomen worden. En dan zullen alle afdelingen daar hun consequenties uit moeten trekken en er mee aan het werk gaan. Voor zover ze dat, als afdeling Rotterdam, niet al doen.

Ik had het er reuze naar mijn zin. Ik dacht dat het meer gesteggel zou worden, want het is een onderwerp met veel verschillende meningen en veel emoties, maar er was in Rotterdam een opvallende consensus. Vraag is meer of je al die ervaringen en expertise in een nota verwerkt krijgt zonder dat het een ontilbaar boekwerk wordt. We zullen zien.