Het zal niet vaak zijn dat de SP op haar website verwijst naar een interview met een voormalige bankier. Voor wie net als ik probeert het een beetje te snappen: lees hier, een interview met Wijffels in Trouw.
Vraag mij niet om iets uit te leggen, want ik kan nog geen twee dubbeltjes bij elkaar optellen, en mijn hersens kraken om het te begrijpen. Gelukkig hebben we tegenwoordig een paar knappe economische koppen in beide fracties, Ewoud Irrgang en Geert Reuten. Meer op de SP website, hier. Hier bijvoorbeeld: Einde aan het graaikapitalisme. Hier.
Vandaag gaat onze fractie-econoom Geert Reuten in debat over een spoedwetje: 31724. Wijziging van de Wet op het financieel toezicht in verband met het kunnen vaststellen van tijdelijke voorschriften ter bevordering van ordelijke en transparante financiële marktprocessen en de stabiliteit van de financiële sector.
Alvast een kleine blik op wat hij gaat zeggen:
Banken hebben zich onverantwoordelijk gedragen door grote risico’s te nemen waarvan zij lange tijd de winsten plukten maar waarvoor de gemeenschap nu moet opdraaien. Anderzijds hebben toezichthouders zich onvoldoende van hun taken gekweten en zij zijn dus ook verantwoordelijk (hier geldt dat de verantwoordelijken – ik doel op de bestuurders − veelal wel dik betaald werden voor het ondermaatse werk dat zij leverden). Ik merk terloops op dat – bij mijn weten – nog geen enkele toezichthouder z’n ontslag heeft ingediend en daarbij eerder ontvangen salaris heeft ingeleverd. Hoe eerzaam! Het is onontkoombaar dat de regels voor banken en voor de verantwoordelijkheden van de toezichthouders herzien moeten worden.
Geert heeft voorstellen, maar die verklap ik nog niet tot het in de kamer is geweest.
Nanneke Quik gaat vandaag in debat over de verdere gelijkschakeling van lesbisch en homo-ouderschap. Is ook een heel verhaal, misschien kom ik daar nog op terug.
En Krista heeft weer een prijs vanwege de beesten. Ze werd Dierenbal-Ster. Zo.
Wijffels komt met z’n reactie wel integer en solide over.
Rabo bank heeft achteraf gezien verstandig beleid gevoerd blijkt nu.
Maar de vraag blijft hoe deze crisis op korte termijn bezworen kan worden en beschadigde vertrouwen hersteld kan worden.
De geschiedenis lijkt zich te herhalen met de grote depressie van 1929. We hebben een nieuwe “John Maynard Keynes” nodig die juiste richting geeft om uit deze economische / monetaire crisis te komen.
Nou lees ik doorgaans niet wat de parlementariërs in de Tweede Kamer zeggen, maar ik vermoed dat de inleiding van Ewout Irrgang’s toespraak over de kredietcrisis, hier, waar hij spreekt over de wetenschapsfilosoof Thomas Kuhn en over de paradigma wisseling, in de Tweede Kamer historisch is. Ik hoop dat de dames en heren politici het zich ter harte nemen.
Uit het interview met Herman Wijffels: “Er zijn in de hypothekensector (in Amerika) georganiseerde acties opgezet om mensen huizen te verkopen die ze niet konden betalen, en zo geld aan hen te verdienen. Het was gewoon een roofpartij.” en “Het land (Amerika) moet … overal ter wereld voor zijn economie beslag leggen op natuurlijke bronnen.” Waarom is dit toegestaan, en het beroven van oude vrouwtjes niet?
Bij de nationalisatie van Fortis-ABN-Amro had ik zoiets van: en ook niet meer verkopen, maar dat is vast niet realistisch, al was het alleen al omdat mevr. Smit Kroes vanuit haar functie bezwaar zou maken. Toch zijn er in Nederland stichtingen die kapitaal en land uit privébezit halen of houden en dat zodoende neutraliseren, en het ter beschikking stellen aan mensen die dat op kundige wijze ten behoeve van menselijke behoeften, kunnen exploiteren.
Groet,
@ Bert Erends: het is inderdaad zo dat men veel geld heeft binnengeharkt met die hypotheken (compleet nieuwe markt voor hypotheekverstrekking) aan minder kapitaalkrachtige mensen. Het was echter de VS overheid die vanuit hele nobele motieven “iedereen heeft recht op een huis, ook armen” financiele instellingen dwong om die zgn. sub prime hypotheken te verstrekken via de Community Reinvestment Act uit 1977.
De staat bood aan om voor hun verliezen op te draaien, op voorwaarde dat Fannie Mae en Freddie Mac ook voor arme mensen de beurs zouden trekken. Het idee was om eigenlijk hetzelfde probleem op te lossen als wij gedaan hebben met onze sociale woningbouw maar dan mooier. Vervolgens is men die leningen gaan verpakken in ondoorzichtige financiele produkten en die werden vervolgens doorverkocht. Zodra je dat gaat doen is de impuls van de bank om je er van te vergewissen dat mensen het ook echt kunnen terugbetalen weg en de gevolgen zien we nu. Kijk voor de lol ook eens naar de campagne donaties aan de democraten afkomstig van Fannie Mae en Freddie Mac.
Redelijk pijnlijk is ook om te zien dat de top van Lehman Brothers half september nog een poging heeft gedaan om >20 miljoen dollar uit het 700 miljard steunfonds te halen voor vertrekpremies van drie topmensen, dat soort dingen kunnen in de toekomst niet meer.
@Amin: Keynes is een indrukwekkende econoom maar de andere belangrijke stroming, het monetarisme van Milton Friedman is nu juist ontstaan omdat het Keynesiaanse systeem tijdens de grote depressie niet meer werkte. Er is consensus dat de Keynesiaanse methodes de grote depressie van 1929 juist verergerden.
Voor wat betreft Nederland: de NL banken zijn over het algemeen solide en zijn terughoudend en streng in hun kredietverstrekking. Er zijn kleine aanpassingen nodig en verscherpt toezicht maar ik zou heel voorzichtig zijn met roepen dat meer overheid of alles maar nationaliseren de oplossing is. Ons huidige economische systeem heeft ons een historisch gezien ongekende welvaart gegeven en niet alleen voor de top maar ook voor het SP electoraat. Stop ook even met het bashen van aandeelhouders want dat zijn u en ik ook, alleen al door onze pensioenen.
@ Bert
Je zegt:
“Het land (Amerika) moet … overal ter wereld voor zijn economie beslag leggen op natuurlijke bronnen.” Waarom is dit toegestaan, en het beroven van oude vrouwtjes niet?
Dat is wel erg kort door de bocht.
Met dat ‘beslag leggen op grondstoffen’doelt Wijffels niet naar het ordinair roven van grondstoffen. Hij geeft alleen maar aan dat de VS door haar manier van leven een enorme behoefte heeft gecreeerd naar grondstoffen. Meer dan bijvoorbeeld Europa. Ook al kunnen wij er ook wat van..
Maar mijn water voelt al aankomen dat je hoopt dat hij doelt op ‘Irak’ niet waar? Ga er even bij na wat Irak tot nu toe heeft gekost en wat het uiteindelijk opbrengt. Enough said.
@ Sander
Keynes schreef zijn boek ‘De algemene theorie over werkgelegenheid, rente en geld’, waarin hij zijn befaamde theorie uit de doeken doet, pas in 1936. Hij schreef dit boek juist als reactie op de grote depressie in de jaren dertig en zijn theorie werd pas na de Tweede Wereldoorlog in beleid omgezet. Zijn uitgangspunten over de rol van de overheid in tijden van een crisis hebben geen rol gespeeld tijdens de crisisjaren en kunnen die dus ook niet verergerd hebben.
Milton Friedman is een van de grondleggers van het neoliberalisme en huisideoloog van Reagan en Thatcher, maar ook van iemand als Pinochet. Wat deze ideologie aan welvaart heeft gebracht is minder ten goede gekomen aan het electoraat van de SP dan jij in jouw bijdrage suggereert. Het succes van de SP is deels te verklaren uit het feit dat die groepen dit heel goed inzagen en juist naar de SP kijken voor een eerlijkere verdeling van de welvaart.
Natuurlijk hebben die mensen ook mogen profiteren van een ongekende groei van de welvaart. De wortels daarvan liggen echter niet zozeer in het huidige neoliberale economische systeem, maar in het economische systeem van eerdere jaren die ons de verzorgingsstaat heeft gebracht en die onder andere gebaseerd is op de theorie van Keynes.
Voor mij is het niet “enough” Johan. Om te beginnen vind ik een kosten baten plaatje maken over de ruggen van de Irakezen, die in een enorme ellende gestort zijn, erg.
Ik kan niet zo snel de bronnen vinden, de Amerikanen, die een klein deel van de wereldbevolking uitmaken ‘verslinden’ een heel groot gedeelte van de aardse grondstoffen en dat geldt ook voor het financiële kapitaal. Daar komt bij dat een klein deel van de Amerikanen meer bezitten dan het overgrote deel van de Amerikanen bijelkaar. Daar komt verder bij dat de manier van beslaglegging inderdaad vaak het daglicht niet kan velen, bijvoorbeeld oorlog in Afghanistan vanwege een pijpleiding.
En het is hoe wij de eigendomsrechten georganiseerd hebben dat de beslaglegging op andermens grondstoffen, de aandelenspeculaties (van de afgelopen tijd) en het verhandelen van ondoorzichtige financiële producten als eerbaar beschouwd worden en het beroven van oude vrouwtjes niet.
Groet,
@ Oane Het boek kwam weliswaar later (wist ik niet) maar de manier waarop Roosevelt de crisis van 1929 aanpakte is typisch Keynesiaans, denk aan de “New Deal”. Je kan dat boek uit ’36 zien als justificatie.
We moeten in ieder geval niet dogmatisch zijn maar pragmatisch kijken wat nu het beste werkt, kan me niet zoveel schelen of dat Keynesiaans of monetaristisch is of een van de vele sub stromingen.
Het is fijn om meerdere instrumenten en taktieken te hebben.
Wat wel zeker is: volledige staatscontrole werkt niet en volledig vrij anarcho kapitalisme ook niet.
Bert, Ik heb het niet over menselijk leed wat daar zeer zeker is.
Ik heb het over de kosten die de VS en bondgenoten maken in verhouding met eventuele opbrengsten van de olie. Er van uit gaande dat zij/wij daar zitten vanwege de olie. Ik denk/vind van niet. Over het hoe en waarom is een andere discussie.
Och, zitten we in Afghanistan vanwege een ‘pijpleiding’?
Ik zie je bronvermeldingen graag tegemoet die dat bewijzen.
Maar wat ik mij dan wel afvraag: hoe kijk jij naar de opkomende machten zoals China en India? Er worden nu al grote deals in bv Afrika gesloten om de honger naar grondstoffen van de Chinezen te stillen. En Chinezen houden zich een stuk minder streng aan internationale verdragen dan de VS…
@ Sander. Roosevelt’s New Deal was volgens mij een serie ingrepen om onder andere de burgers het vertrouwen in het bankwezen terug te geven en banken die op omvallen stonden te ondersteunen, na de beurskrach van 1929 en om de overheidsfinanciën beheersbaar te houden. Je zou deze aanpak met een beetje goede wil kunnen vergelijken met de overheidssaneringen, lees bezuinigingen, die Lubbers doorvoerde in de jaren tachtig, om de Nederlandse economie er weer bovenop te helpen.
Dat pakket aan maatregelen omvatte in die eerste jaren heel veel, maar geen Keynes, daarmee durfde hij, Roosevelt, pas aan het einde van de Tweede Wereldoorlog, toen hij inzag dat al die andere maatregelen de Verenigde Staten nog niet echt uit die diepe depressie hadden geholpen, te experimenteren. Je kunt het boek van Keynes dus moeilijk als een justificatie van het door Roosevelt gevoerde beleid zien.
Je kunt inderdaad het beste pragmatisch naar de zaken kijken en je daarbij afvragen of iets werkt of niet. Het is daarbij niet fijn om meerdere instrumenten te hebben, omdat je dan geen duidelijke keuzes maakt en sommige van die instrumenten, zoals bijvoorbeeld het monetarisme, hele slechte papieren hebben, of gewoon niet werken of alleen de kloof tussen de rijken en de armen bevestigen en zelfs vergroten.
Het is geen keuze tussen volledige staatscontrole of volledig vrij anarcho-kapitalisme, maar een keuze tussen wel of niet meer zeggenschap van de ‘werknemer’ over de inrichting van de samenleving en dus ook de economie.
Waar het wat mij betreft om gaat Johan is dat het privé bezit van grootkapitaal onbegrensde begeerten in de bezitter los maken en tot meedogenloos gedrag leidt of kan leiden. Dat moet je willen zien. De krachten die die begeerten oproepen zijn voor veel mensen kennelijk te overweldigend om daar weerstand tegen te bieden. Het zou dus, wat mij betreft alleen al een kwestie van mededogen zijn om het grootkapitaal buiten het privé bezit te houden. Mensen zouden dan op basis van kundigheid en vertrouwen het mandaat kunnen krijgen om ten behoeve van behoeften van andere mensen, vrij over een hoeveelheid kapitaal te beschikken. Als de betreffende persoon niet kundig blijkt te zijn of niet in staat is het vertrouwen te beantwoorden, wordt het mandaat ingetrokken. Er blijven natuurlijk krachten die begeerten oproepen, maar door de vorm die je min of meer van buiten af aanlegt geef je de individuele mens de mogelijkheid die krachten te weerstaan en moreel met geld om te gaan. Een kwestie van sociale hygiëne. Utopie? Ik denk dat Wijffels dat bijtijds gezien heeft.
Groet,
Vond het volgende essay over de New Deal van Roosevelt en de invloed van Keynes daarop: http://www.cyberessays.com/Politics/34.htm
Voor de rest niet zo interessant, de crisis van 1929 was toch wel erg anders dan die van nu. De industriele productie liep heel hard terug en de werkeloosheid liep heel hard op. Wat je wel ziet is dat Amerikanen zowel toen als nu echt niet aan een ideologie vastzitten. Als de laissez-faire het niet meer doet dan grijpt de overheid gerust hard in.
Nog een mooi artikel over onderhavig thema vanuit een Christelijk perspectief: het hoofdartikel in het Friesch Dagblad van afgelopen zaterdag, hier. (Met nog weer een reactie van mij daarop.)
Groet,