Mooie stukjes schrijft Abdelkader Benali in Gaza, in de Volkskrant. Maar dit stond er ook in: “In 1948 brak de strijd uit tussen de Joden en de Arabieren. De Palestijnen dolven het onderspit. 750.000 van hen raakten ontheemd.” ( hier.).
Ook als je er rekening mee houdt dat de geschiedenis samengevat in drie zinnen altijd een beetje kort door de bocht is – alhoewel knap, daar niet van – is dit de halve waarheid. De versie die we ook uit de officiele geschiedschrijving van Israël kennen. Want met de nieuwe historici in de hand zijn er twee belangrijke correcties bij de maken: de strijd brak al veel eerder uit, en die was niet zomaar tussen joden en Arabieren, maar tussen zionistische joden en Palestijnse Arabieren. (Er was in Palestina geen strijd tussen joden en Arabieren tot de komst van de zionisten)
Over de voorgeschiedenis ging aflevering 2, hier. Daar staat al dat de strijd, tussen de zionistische troepen en het inheemse verzet al vele doden had gekost voor de oorlog in 1948.
De nakba, de etnische zuivering van Palestina
Neem een bloedige gebeurtenis, die ook in Israel niet wordt ontkend, en die door alle historici is onderzocht: Deir Yassin. Op 9 april 1948 vielen zionistische troepen het kleine dorp Deir Yassin binnen. 750 inwoners. Nadat het dorp verslagen was, werden in hun huizen vrouwen, kinderen en ouderen vermoord, met handgranaten, machinegeweren en messen. Een groep mannen werd op een vrachtwagen Jeruzalem rondgeparadeerd. Daarna werden ze in een steengroeve doodgeschoten. Die avond bij een feestje voor de pers schepte de leider van de Irgun op dat hij wel 254 Arabieren had gedood. Zijn uitspraak werd geciteerd in de New York Times van 10 en 13 april. Het zou kunnen dat het minder doden waren, het waren er wel minimaal honderd. Het doel was duidelijk, want militair gezien stelde het dorp niets voor, en het verzet was al snel opgegeven: dit bloedbad moest de andere Palestijnen schrik aanjagen en hen op de vlucht drijven. Dat lukte.
Twee zaken zijn bij deze gebeurtenis belangrijk.
Ten eerste: de bewering van Israel dat hun leger ‘moreel hoogstaand’ is en nooit met opzet op burgers zal schieten is niet waar en ook nooit waar geweest. Na Deir Yassin volgde nog vele andere aanvallen op Palestijnse burgers. Zie hiervoor Robert Fisk op dit weblog: hier.
Ten tweede: de datum. Het bloedbad in Deir Yassin vond plaats vóór de staat Israel werd uitgeroepen op 15 mei 1948. Daarna vielen de Arabische troepen Israel binnen, en begon de oorlog volgens de Israelische versie van het verhaal. In werkelijkheid waren de zionistische troepen de oorlog tegen de inheemse Palestijnse bevolking al begonnen.
Meer over Deir Yassin: hier.
Twee processen vonden gelijktijdig plaats: een oorlog tussen twee legers, het nieuwe Israëlische leger en de Arabische troepen, dan ruimschoots werd gewonnen door Israël. Maar tegelijkertijd vond onder het dekmantel van die oorlog een grootscheepse etnische zuivering plaats, die al begonnen was voor de datum van de stichting van Israël, en nog een hele tijd doorging toen de oorlog al was afgelopen. De helft van de ongeveer 750.000 Palestijnen die vluchtten was al weg voordat de Arabische troepen binnenvielen, en de ‘eigenlijke’ oorlog begon.
Deze gebeurtenissen zijn lang ontkend, en worden in de officiële geschiedschrijving nog steeds of helemaal niet, of erg afgezwakt en verhuld weergegeven. De historici hebben er nog een tijd over gekibbeld of de etnische zuivering van te voren gepland was, of dat de troepen mensen op de vlucht joegen toen de gelegenheid zich voordeed. Er wordt onder serieuze historici niet meer gestreden over de vraag of de etnische zuivering wel plaats vond.
Twee argumenten spreken voor de gedachte dat de etnische zuivering wel degelijk gepland was. In de eerste plaats blijkt uit alle historische bronnen over de zionistische leiders dat die zich er geheel van bewust waren dat er geen joodse staat zou komen wanneer de inheemse niet-joodse bevolking niet ‘verwijderd’ zou worden. Neem twee citaten die dat illustreren, van Ben Goerion en van Joseph Weitz:
“Het land is in onze ogen niet het land van zijn huidige bewoners. Wanneer men zegt dat Eretz Israel het land van twee naties is dan vervalst men de zionistische waarheid dubbel. Palestina moet niet en zal niet het probleem van twee volkeren oplossen, maar alleen het probleem van één volk, van het joodse volk in de wereld.” Uit een redevoering van Ben Goerion voor de Histadrut (de zionistische vakbeweging) in 1937.
“Als we heel eerlijk zijn, zullen we toch moeten toegeven dat er in dit land geen plaats is voor beide volken. Als de Arabieren hier blijven wonen, zullen we nooit een onafhankelijk volk worden. De enige oplossing is een Eretz Israel, of tenminste het westelijk gedeelte ervan, zonder Arabieren. We zullen de Arabieren daarom naar de buurlanden moeten laten vertrekken. Alle Arabieren. Er moet geen dorp of stam achterblijven”. Joseph Wetz, in zijn dagboek, van 1940.
Weitz was een belangrijke zionistische ideoloog, en een adviseur van Ben Goerion. En ook Herzl schreef al lang voor de etnische zuivering plaatsvond dat het nodig zou zijn om de berooide massa over de grenzen te jagen. Bij voorkeur door ze elke arbeid te ontnemen, zodat ze ‘vanzelf’ zouden vertrekken. Dat ‘vanzelf’ werd dus uiteindelijk met geweld. (Voor veel meer citaten over ’transfer’, het eufemisme van toen voor etnische zuivering, zie hier)
In de tweede plaats is de massaliteit en de systematiek van de ontruiming zo groot, dat het onwaarschijnlijk is dat die niet is gepland. Bovendien werd onmiddellijk een begin gemaakt met de vernietiging van de Palestijnse dorpen, zodat terugkeer onmogelijk zou worden. Dat was het begin van het ‘vluchtelingenprobleem’ dat tot op de dag van vandaag voortduurt, en waarvoor de verantwoordelijkheid door Israël nog steeds wordt afgewezen.
Wanneer in Israel ‘onafhankelijkheidsdag’ wordt gevierd, herdenken de Palestijnen die nu verspreid leven – een deel in Israel, een deel in Gaza en de Westoever, een deel in vluchtelingenkampen in de omringende landen, of in de ‘diaspora’ in andere landen – de nakba. Vertaald: de grote ramp, die hun volk uit elkaar scheurde en van hun land verjoeg. Het begin van een grote en langdurige poging om Palestina en de Palestijnen te laten verdwijnen.
Het belangrijkste boek over de etnische zuivering is geschreven door Ilan Pappé en het Nederlands vertaald. Het is een belangrijk standaardwerk dat je eigenlijk gelezen moet hebben om de wortels van het huidige probleem te begrijpen. Als inleiding daarop kun je hier lezen over de lezing die Pappé in Nederland hield.
En ga eens bladeren op de website Palestine Remembered, hier, de geschiedenis gezien vanuit een Palestijns perspectief, met veel historisch materiaal en oude foto’s.
Het hoofdstuk in het dossier over dit stuk van de geschiedenis, hier, is nog niet af.
En kijk even naar de foto hierboven. Palestijnen in Haifa die vluchtten voor de zionistische troepen. En bedenk wat het betekent wanneer Israël zegt dat het de Palestijnen zijn die proberen ‘de joden de zee in te drijven’.
Er is nog een belangrijk aspect aan Deir Yassin dat je hierboven over het hoofd hebt gezien. De dorpsleiders van Deir Yassin hadden een vredesverdrag gesloten met de zionisten; de zionisten zouden Deir Yassin niet aanvallen en de bewoners niet verdrijven (de etnische zuivering was toen al enige tijd aan de gang zoals je schrijft) en de bewoners van Deir Yassin zouden in vrede met de joodse immigranten in de omgeving leven. De aanval op Deir Yassin had alleen al daarom propagandawaarde; het gaf een belangrijk signaal aan de andere Palestijnse dorpen. Zelfs een vredesverdrag (veel dorpleiders probeerden niet-aanvalverdragen te sluiten met de zionisten want ze zagen wat er om hen heen gebeurde) had geen enkele waarde. Het hielp dus ook om de Palestijnse moraal te breken.
Dank je Mirjam, dat is inderdaad een belangrijke aanvulling.
De omkering van mijn standpunt inzake Palestina is de Balkanoorlog. De wreedheden en verdrijving die daar gaande zijn geweest. De beelden van die oorlog deden mij begrijpen wat er is gebeurd na 1945 in Palestina. Het begrip “etnische zuivering” kon daarna makkelijk op de geschiedenis van Palestina worden geplakt.
Ik ben niet de enige “bekeerling”. Ik denk dat dat verschijnsel meer verbreid is dan de jaren voor de Gaza-slachting.
Het uur van rechtvaardigheid voor Palestijnen is wellicht aangebroken.
Ik mag het hopen, Evert. Het is hoog tijd.
Ik vraag me alleen altijd af welk beeld ik moet krijgen van die rechtvaardigheid voor de Palestijnen (hadden wij het als studiegenoten al over in 1978, en toen kwamen we er al niet uit!). Hoe moet je je dat praktisch gezien voorstellen, zeker als je je een twee-staten oplossing niet voor ogen staat. De praktische consequenties van allerlei gedachten mbt het Midden-Oosten worden vaak vergeten. Een 1 staat-oplossing gaat ervan uit dat joden en Palestijnen in een staat in vrede samen kunnen leven. Na alles wat er gebeurd is in de afgelopen 100 jaar lijkt dat heel ver weg. Ook al omdat het gegeven Israel er nu eenmaal is, als een merkwaardige staat die zijn bestaansrecht voor een belangrijk deel baseert op etniciteit (een veilig land en toevluchtsoord voor joden). Een twee staten-oplossing zal altijd het onrecht van de verdrijving van Palestijnen van hun geboortegrond laten bestaan. En dan is er ook nog de, ontnuchterende, wetenschap dat dit overal op de wereld is gebeurd en nog gebeurt. Honderden volkeren zijn verdreven van hun geboortegrond, soms voorgoed. Soms is die situatie geheel of gedeeltelijk teruggedraaid (bijvoorbeeld in de voormalige Sovjetunie), soms lijkt het onomkeerbaar en moeten volkeren dit lot dragen. Elke mogelijke oplossing mbt de kwestie Palestina-Israel draagt nare consequenties in zich. Dat verklaart deels de overdreven steun aan Israel bij oorlogen als die in Gaza: het opgeven van militaire steun aan Israel kan als consequentie hebben dat eens honderdduizenden joden op de vlucht slaan uit Israel. Het blijven steunen van Isreal heeft ook als consequentie dat een staat in het Midden-Oosten een constante instabiele factor blijft in een volatiel gebied. Aan het bedenken van een levensvastbaar toekomstbeeld voor dit gebied, kom je dan niet eens toe. Ik kan me in ieder geval dit beeld niet voor ogen krijgen.
Henk Timmerman
Jij komt er kennelijk niet uit, Henk. Maar je haalt dan ook wel van alles overhoop en maakt een fruitmand van vol appels en peren.
1. De Palestijnen hadden zich al vastgelegd op een twee-staten oplossing, bezette gebieden terug, gedeeld Jeruzalem, erkenning van de vluchtelingen en dan een praktische oplossing. Dat is niet rechtvaardig, maar de Palestijnen, inclusief Hamas die een flinke draai heeft genomen richting pragmatisme, en de Arabische staten die een vredesvoorstel hebben gedaan naar dit model zijn het hier over eens. Degene die er alles aan heeft gedaan om deze oplossing te voorkomen is Israel, met zijn nederzettingen en bezettingen.
2. Aangezien het steeds onwaarschijnlijker is dat die twee staten er nog komen verschuift de aandacht vanzelf naar het volgende model: de Palestijnen zijn de facto opgesloten in Groot-Israel, feitelijk is er al sprake van één staat, dan wordt het de strategie van een staat, en dus, even vanzelfsprekend, van gelijke rechten voor alle burgers. Dat waar de Palestijnen binnen Israel ook al voor staan. Inderdaad is dat als oplossing heel ver weg, en het is ook duidelijk dat het huidige Israël daar nog veel minder voor voelt dan voor twee staten, omdat dan het joodse karakter van Israël naar de achtergrond schuift. Maar dan moeten ze er maar voor zorgen dat die twee staten er wel komen, en op zijn allerminst nu beginnen met het bevriezen van de nederzettingenbouw, het erkennen van Hamas als legitieme partij om mee te praten, en het opheffen van de blokkade die mensen in Gaza tot wanhoop drijft en de Palestijnen verder richting radicalisering stuurt.
3. Absoluut is het waar dat de onderlinge vijandigheid op dit moment zo groot is dat samenleven moeilijk denkbaar is. Maar ook daar zijn een aantal argumenten tegenin te brengen: a. voor de komst van het zionisme leefden joden en Arabieren in vrede samen, b. op dit moment is één op de vijf Israeli’s Palestijn. Ze leven dus al samen in een land. En hoewel zij fiks gediscrimineerd wordt en de spanning nu wel stijgt, is er niets waaruit zou moeten blijken dat samenleven niet mogelijk is. En c.: het is ook goedgekomen tussen de joden en Duitsland, en wie had dat kunnen denken. En Palestijnen zijn, ondanks alle vooroordelen over hen, in overgrote meerderheid gewone mensen die gewoon normaal willen kunnen leven.
4. Het is waar dat er vele staten zijn ontstaan op grond van onrecht tegen de inheemse bevolking. Het is heel goed mogelijk dat Israël ook zo’n staat zou zijn geworden, wanneer ze in 1967 niet begonnen waren aan het volgende onrecht, dat tot op de dag van vandaag voortduurt. Je kunt de miljoenen Palestijnen niet zoek maken en ze laten zich ook niet zoek maken. Je kunt ze niet eindeloos opsluiten in een gevangenis, en ze halfdood hongeren en bombarderen om ze te onderwerpen. Het roept alleen maar opnieuw verzet op.
5. Ik geloof er geen bal van dat de steun aan Israël gestoeld zou zijn op angst voor Israëlische ‘vluchtelingen’. Op dit moment al vertrekken er meer joden uit Israël dan er bij komen, en ze zijn als redelijk hoog opgeleide redelijk welgestelde migranten gewoon welkom in landen als de VS, en Europa.
Kortom, niemand zegt dat een oplossing voor de deur staat, en dat er niet nog veel meer ellende zal komen, maar niemand hoeft te beweren dat er geen oplossing is. Het moet alleen wel duidelijk worden dat Israël zelf, en de houding van de VS tot nu toe, de grootste hinderpalen zijn. En het is de vraag hoelang de VS de rekeningen nog blijven betalen als Israël maar door gaat peperdure, verwoestende en zinloze agressieve oorlogen te voeren, die het gehele Midden Oosten uit balans houden.
Wat me trof is wat schrijver Abdelkader Benali vanochtend in de Volkskrant bericht vanuit Gaza: dat er een nieuwe generatie Palestijnen opgroeit die niet meer hebben meegemaakt dat je samenwerkte met of werkte voor Israëli’s en dat je normale betrekkingen met elkaar kon onderhouden. Hier.
Bedankt voor je spoedcursussen.
Als onwetende.
Lieve Anja.
een lezer.