Nu er, met de invoering van het zogenaamde ‘boerkaverbod’ opnieuw veel te doen is over moslimvrouwen, en alle oordelen en vooroordelen over moslima’s weer langs komen, bied ik een hoofdstuk aan uit mijn boek Het verschil uit 2016, uitgegeven bij Spectrum. De vraag:

Moeten moslima’s gered worden?
Lees verder →

Op het omslag van De Groene (nr 24) staat het met grote stelligheid: jodenhaat is een probleem bij rechts en bij links. Margreet Fogteloo en Rosa van Gooi hebben een artikel geschreven over het ‘nieuwe antisemitisme’ en de bestrijding ervan. Wat is er nieuw aan het antisemitisme van nu? Dit is hun theorie: het nieuwe antisemitisme, onderscheidt zich van het oude doordat niet langer alle joden slecht zijn: elke kant, rechts en links, heeft zijn eigen favoriete joden. Voor links zijn alleen antizionistische joden goed, voor rechts juist de zionistische. Met deze conclusie belanden we midden in een discussie die niets oplost, maar juist opnieuw gaat zorgen voor verwarring. Het artikel is een rommeltje geworden van meningen en meninkjes, en bijzonder weinig feiten. Bijvoorbeeld al bij de bewering dat antisemitisme toeneemt. Dat hangt er onder andere van af wat je onder antisemitisme verstaat, en dat hangt weer af van welke belangen je als organisatie denkt te moeten vertegenwoordigen en welke definitie je daarbij hanteert.
Lees verder →

Ik volg Jeff Halper al jaren. Een kritische Israeli, de oprichter van ICAHD, Israeli Committee Against House Demolitions, houdt vol. Hij is samen met de Palestijnse Rania Madi van Badil, in Nederland, want, benadrukt hij nog een keer: het is niet aan ons om te beslissen wat goed is voor de Palestijnen, dat doen ze zelf. Maar als kritische Israeli ontwikkelt hij wel al jaren, samen met Palestijnen, een visie waar ook buitenlandse activisten die staan voor de Palestijnse zaak wat aan kunnen hebben. Dit is het punt waar het ons aan mankeert, zegt hij. We hebben geen idee van de ‘endgame’, waar willen we naar toe? Voor Israël, dat wil zeggen, voor de zionisten, is dat glashelder. Hun doel is ouder dan de staat Israël zelf: het koloniseren van zoveel mogelijk land om er een joodse staat op te vestigen. Ondanks opgetrokken rookgordijnen onder het mom van ‘vredesproces’ of zelfs de twee-staats oplossing, is er nooit een serieus plan geweest van de Israëlische kant om het land te delen of op te delen.
Lees verder →

Ik weet het, binnen de vrouwenbeweging was het altijd al een ferme splijtzwam, of je sekswerk moest zien als de ultieme patriarchale uitbuiting van vrouwenlichamen, of dat het ook mogelijk was om het als emancipatie te zien als sekswerkers zelf het heft in handen nemen, en respect eisen voor hun keuze om als sekswerker hun geld te verdienen. Nee, zei Velvet December, zelf sekswerker aan het eind van het debat in Pakhuis de Zwijger, ‘ik verkoop mijn lichaam niet. Ik verleen een dienst’.
Lees verder →

Ik was eerst niet van plan om mee te gaan naar Gaza. Ik liet me overhalen. Mijn mede Kifaianen wisten het wel van me: dat ik er nogal doorheen zat. Na meer dan twintig jaar werken met en voor Gaza moest ik constateren dat het daar alleen maar erger was geworden. Het kwam vooral door de moedeloosheid in Gaza zelf, na de grote aanval van 2014. Voor kinderen die ouder waren dan acht al hun derde oorlog. We gingen erheen, vlak erna, en we troffen mensen aan die – ik heb er geen ander woord voor – gebroken waren. ‘We all lost our soul’ zei een jonge man, die we interviewden voor de film die we maakten, een film vol puinhopen. Platgebombardeerde flatgebouwen, scholen, ziekenhuizen. Een hele woonwijk weg.

Lees verder →

Het is een voorrecht om Glenn Helberg mee te hebben, die als psychiater niet alleen kijkt naar de individuele problemen die mensen hebben, maar vooral ook naar de context, de familie waar ze vandaan komen, en ook de politieke achtergrond en hun collectieve geschiedenis. Als zwarte man, afkomstig van ‘de eilanden’ weet hij ook veel over het generatiebewijze doorgeven van de collectieve trauma’s van slavernij en kolonialisme. Hoewel wij in veel verschillen, Glenn en ik, deelt hij ook de feministische slogan waar mijn actieve leven mee begon: het persoonlijke is politiek. Het was dus een opwindende ontdekking dat we dat basale uitgangspunt ook deelden met de Palestijnse psychiaters waarmee we een afspraak hadden.
Lees verder →

Na drie jaar weer terug in Gaza, samen met Brechtje van Bergen en psychiater Glenn Helberg, die er voor het eerst kwam. Ik kan niet meer tellen hoe vaak ik er was, vijftig, zestig keer, vanaf die eerste keer, in de winter van 1994/95. En ik meteen wist: Gaza gaat mij niet meer los laten. Ik liet het reizen naar Gaza een tijd lang over aan de ‘jongeren’ van Stichting Kifaia. Het is niet dat het me niet meer interesseerde, het is ook niet dat ik Gaza ooit in de steek zou laten, maar ik was een beetje opgebrand. Het wanhopige gevoel dat we nu al meer dan twintig jaar, opkomend voor de rechten van Palestijnen, actief zijn, en in die tijd de situatie in Gaza alleen maar slechter hebben zien worden. Voor mij was het punt, dat ik het gevoel kreeg steeds maar weer hetzelfde verhaal te moeten vertellen, en geen antwoord meer kon geven op de vraag waar de oplossing nou vandaan moest komen. Het gevoel dat ik niet langer effectief was. En ik het dus maar een tijdje over moest laten aan de mensen die nog niet zo moedeloos waren geworden als ik.
Lees verder →

Voor Jazie

Elkaars vijand
Wat hebben mannen en feministen met elkaar? Vijanden, denken nog steeds veel mensen. Feminisme is tegen mannen. Toch? En dus zijn mannen tegen feminisme. Feministen willen mannen kleinhouden, ze hun mannelijkheid ontnemen, de macht overnemen. Ik hoor het nog steeds. Of een variant: ik herinner me de man die zei: ‘prima hoor, als vrouwen zich emanciperen. Als ik er maar geen last van heb’. En dat is nu het punt: als vrouwen zich emanciperen krijgen mannen daar wel degelijk last van. En zo hoort dat. Maar ze hebben ook behoorlijk wat te winnen. Daar gaat dit artikel over, dat een uitgebreide versie is van een korte lezing die ik op 5 februari hield in Pakhuis de Zwijger.

Om te beginnen: mijn motivatie om meteen ja te zeggen toen ik door Jazie Veldhuyzen, mijn partijgenoot bij BIJ1, werd gevraagd om een inleiding te houden over feminisme en mannen. Omdat ik altijd ja zeg als Jazie iets vraagt, natuurlijk. Maar niet alleen dat. Ik hou me al heel lang bezig met mannen. In 1984 schreef ik samen met Marjo van Soest een boek met interviews met mannen. ‘Mannen, wat is er met jullie gebeurd?’. Ik wilde weten hoe mannen reageerden op de Tweede Golf, waar ze het nee eens waren, maar vooral ook: waar ze last van hadden. Ik heb sindsdien meerdere boeken met en over mannen gemaakt, zoals De eerste sekse.
Lees verder →

Column die ik voordroeg op het Festival for Older People, op 17 oktober 2017 in Utrecht. Anja Meulenbelt

OUDER WORDEN, JE KUNT ER NIET VROEG GENOEG MEE BEGINNEN

Ik zat in de tram, in Amsterdam, en zag een oude man staan. Mijn eerste reflex: oud, dus daar moet ik voor opstaan. Tweede reflex: hoe oud zou die man zijn? Jaar of zeventig. En toen dacht ik: maar zo oud ben ik zelf ook. En bleef tevreden zitten.
Lees verder →

Het is al een halve eeuw geleden dat wij feministes tot de conclusie kwamen dat we geen vriendelijk woord hadden voor een geliefd deel van ons lijf. Er waren medische woorden (vagina), vage eufemistische woorden (van onderen) en mannelijke scheldwoorden (kut). Mijn strategie was om het woord kut uit het scheldrepertoire te redden, en het net zo lang te gebruiken tot het een gewoon woord was geworden. Nou, dat is geweldig gelukt. Iedereen zegt kut. Fietssleuteltje zoek. Kut. Trein net weg. Kut. Je wilt gaan demonstreren en het gaat regenen. Kut. Het enige waar bijna niemand kut voor gebruikt is kut.
Lees verder →